"Door samen te werken, kunnen we de kringloop echt sluiten"
Ontlasting en urine omzetten naar compost en die compost vervolgens gebruiken voor de landbouw. Een vorm van “circulaire sanitatie”, zegt Fedde Jorritsma. In zijn rol als procesbegeleider van de ketentransitie vond hij een manier om de landbouwkringloop te sluiten.

Festivals
Jorritsma werkte al in verschillende landen aan circulaire sanitatie. In Nederland merkte hij dat er ook belangstelling was. “Er was vooral interesse op festivals, zowel bij bezoekers als bij organisatoren. Het idee was om toiletmateriaal om te zetten naar compost en te gebruiken voor de landbouw. Samen met Fides Lapidaire (social designer) en Sven Jurgens (adviseur circulaire economie) heb ik Stichting Rondgang opgezet om hiermee aan de slag te gaan.” En met succes, inmiddels is het proces getest op het DGTL-festival.
Spoelen met bioplastic
Het proces van de circulaire sanitatie bestaat uit verschillende stappen. Het begint met toiletmateriaal verzamelen. Jorritsma: “Wetbox B.V. ontwikkelde een toiletsysteem waarbij je niet doorspoelt met water, maar met bioplastic. Er ontstaat een soort worst van bioplastic met daarin het toiletmateriaal.”
De volgende stap is de scheiding van het toiletmateriaal. Het bedrijf Semilla Sanitation ontwikkelde een zogenaamde dik-dunscheiding waarbij ontlasting en toiletpapier wordt gescheiden van de vloeibare delen. “De ontlasting wordt onder hoge temperaturen gecomposteerd en gebruikt voor de landbouw. Semilla Sanitation zet de urine om naar een soort Pokon om de gewassen mee te voeden.”
Bodemverbeteraar
De opgevangen ontlasting en urine worden dus in een andere vorm teruggebracht naar het land. Zo wordt de kringloop gesloten. Op zich al genoeg reden om te juichen, maar er is meer. Jorritsma: “Compost is meer dan alleen een meststof. Het maakt planten bijvoorbeeld veel weerbaarder tegen ziektes. Op de langere termijn is compost voor de bodem veel beter."
Samenwerken
Circulaire sanitatie biedt dus allerlei positieve uitkomsten. Het mooiste resultaat is dat de hele keten van partijen nu samenwerkt, vindt Jorritsma. “Van het uitdenken van de biologisch-chemische processen tot het ontwerpen van de toiletten. Door de Subsidie Circulaire ketenprojecten konden we verschillende partijen met uiteenlopende expertisen samenbrengen. En konden we de kring echt sluiten."
Subsidie voor circulariteit
Wilt u ook samen met andere partijen werken aan een circulaire product- of materiaalketen? De Subsidie Circulaire ketenprojecten ondersteunt in het ontwerpen, produceren of organiseren van uw ideeën.