GF6 - Vervang montagebalken en lichtlijnen met TL8-buizen door ledarmaturen
Lijnarmaturen, lichtlijnen en montagebalken bevinden zich in het plafond (inbouw) of aan het plafond (opbouw of hangend aan het plafond). U herkent ze aan de verlichting in de vorm van een lijn. In deze armaturen kunt u tl-buizen plaatsen. In dat geval vervangt u de lijnarmaturen, lichtlijnen en montagebalken door ledarmaturen.
Led staat voor Licht Emitterende Diodes. Ledlampen geven evenveel licht als andere soorten verlichting maar hebben hiervoor minder vermogen nodig. Daardoor is er minder stroom nodig om de ruimte te verlichten, dat bespaart energie. Ook geeft de lamp minder warmte af aan de ruimte.
Ledlampen hebben ook andere voordelen in vergelijking met normale verlichting, zoals:
- Ledlampen gaan langer mee dan andere lampen.
- Ledlampen zijn onderhoudsarm.
- Wanneer u een ledlamp aanzet, gaat deze gelijk zonder te knipperen aan.
- Als een ledlamp kapotgaat, schakelt deze direct uit en verbruikt dus niet onnodig stroom.
- Ledlampen kunnen goed tegen trillingen en schokken.
Huidige situatie
Er zijn montagebalken of lichtlijnen met TL8-armaturen aanwezig. Dit kunnen zowel opbouwarmaturen als zwevende armaturen zijn.
Herkenning
Tl-buizen (type T12 en T8) zijn te herkennen aan het knipperend opstarten als de lampen nog koud zijn. Ook knipperen of flitsen ze als een lamp kapot is. Verder worden T8 en T12-lampen warm als deze een poosje zijn ingeschakeld.
Ledbuizen hebben vaak een melkwit laagje op het glas van de lamp, waardoor deze buizen er behoorlijk hetzelfde uit kunnen zien als tl-verlichting. Bij de productinformatie op de lampvoet of de verpakking is aangegeven om welk type lamp het gaat. Conventionele tl-verlichting wordt op de lampvoet ook wel weergegeven als 'TL-D'.
Tl-buis type T5 is een hoogfrequente en energiezuinigere variant van tl-verlichting. T5-buizen zijn een stuk dunner dan T8 en T12 en hebben minder last van knipperen. Ook op deze buizen is de productinformatie meestal op de lampvoet te vinden. Omdat T5 energiezuiniger is dan T12 en T8, is vervanging van T5 door ledbuizen bij grootschalige vervanging alleen binnen vijf jaar terug te verdienen.
Bij nieuwere ledlampen zijn de lamp en het armatuur vaak samengevoegd. De lampen zijn dan los niet meer vervangbaar en dus moet bij een kapotte lamp de gehele armatuur vervangen worden. Omdat deze lampen lang meegaan is dit niet vaak nodig.
Uitvoering
Plaatst u nieuwe ledarmaturen, dan is het belangrijk dat deze evenveel licht geven.
Een andere mogelijkheid is om alleen de lamp te vervangen – in plaats van de gehele armatuur. Het is dan wel belangrijk dat de bestaande armaturen geschikt zijn voor ledbuizen of -lampen. Soms moet u ook de starter vervangen.
Relevante regelgeving
Er is een Europese Ecodesign richtlijn (EU 2019/2022) voor verlichting. Hierin staan eisen over de energie-efficiëntie. Daarnaast gelden er ook beperkingen vanuit de RoHS-richtlijn (EU 2011/65) die het gebruik van kwik in verlichtingsproducten zoals tl-buizen reguleert.
Naast gloeilampen worden ook halogeenlampen en fluorescentielampen zoals spaarlamp, pl-lamp en tl-buis uitgefaseerd. Vanaf 24 augustus 2023 mogen er in de Europese Unie geen tl-buizen van het type T5, T8, T12 T meer geproduceerd of op de markt gebracht worden. Dit geldt ook voor pl-lampen.
Voor type T9 en 'food' tl-buizen geldt dit vanaf februari 2025. Voor gloeilampen geldt het verbod al sinds 2012, voor halogeenlampen voor verschillende lamptypen vanaf 2016 en voor spaarlampen vanaf 2021. Bestaande voorraden mogen nog wel verkocht worden.
Deze lamptypen voldoen niet meer aan de minimale efficiëntie-eisen. Ledverlichting doet dat wel en is daarom een logisch alternatief.
Doelmatig beheer en onderhoud
Zorg voor een doelmatig gebruik van ruimteverlichting:
- Controleer jaarlijks armaturen, lampen, reflectoren en bijhorende schakelingen en regelingen.
- Vervang bij niet-correcte werking de armaturen of onderdelen ervan.
- Maak jaarlijks de armaturen, lampen, reflectoren en eventuele sensoren schoon.
- Vervang defecte lampen.
Economische randvoorwaarde
Zelfstandig moment: Bij meer dan 3.100 branduren per jaar.
Technische randvoorwaarde
Niet van toepassing.
Direct uitvoerbaar (zelfstandig moment)
Ja
