Antibiotica gebruiken in de veehouderij

Veilig antibioticagebruik

Veehouders en dierenartsen gebruiken antibiotica om zieke dieren met bacteriële infecties te behandelen.

Bacteriën kunnen ongevoelig worden voor antibiotica als ze voor lange tijd worden gebruikt. Deze kunnen dan niet meer worden geremd of gedood door antibiotica. Ook wanneer antibiotica niet volgens de regels wordt gegeven, kan dit gevaarlijk zijn voor mensen en dieren. Mensen kunnen bijvoorbeeld antibiotica binnenkrijgen via dierlijke producten, of dieren die tot voedsel verwerkt worden. 

Alleen dierenarts schrijft antibiotica voor

Er zijn regels om antibiotica veilig te kunnen gebruiken. Deze regels gelden voor alle dierhouders. Zo hebben antibiotica de UDAV-status: 'Uitsluitend Aflevering onder Aanvullende Voorwaarden'. Dit betekent dat alleen een dierenarts de antibiotica mag voorschrijven. De dierenarts onderzoekt uw dier eerst.

Zelf antibiotica geven en op voorraad hebben

Soms mag u zelf antibiotica geven en op voorraad hebben die de dierenarts heeft voorgeschreven. Zo kunt u zelf met een behandeling starten. Hiervoor gelden voorwaarden.

Wanneer registreert u antibioticagebruik?

Soms moet u het antibioticagebruik registreren. Dit doet u als u een dierhouder bent van (een van) deze diersoorten:

• 5 of meer vleesvarkens
• 5 of meer melkveerunderen
• 5 of meer vleeskalveren
• 25 of meer geiten voor de fokkerij of productie van melk of vlees
• 250 of meer kippen en/of kalkoenen voor de productie van vlees, consumptie-eieren of broedeieren
• 250 of meer konijnen voor de fokkerij of productie van vlees

Lees meer over deze registratieplicht op Antibioticagebruik registreren.

Kleinere aantallen of andere diersoorten?

Houdt u kleinere aantallen dieren? Of heeft u op uw bedrijf andere diersoorten, zoals schapen? Dan geldt de registratieplicht niet voor u.

Bij ziekte stelt uw dierenarts een diagnose. Deze schrijft dan mogelijk antibiotica voor. In overleg geeft u die daarna zelf aan uw dieren. U houdt zich hierbij aan het behandeladvies.

Bedrijfsgezondheidsplan en bedrijfsbehandelplan

Geldt de registratieplicht voor u? Dan schrijft u ook samen met uw dierenarts een bedrijfsgezondheidsplan en bedrijfsbehandelplan. U leest meer hierover op Bedrijfsgezondheidsplan en bedrijfsbehandelplan antibioticagebruik.

Vrijstelling bij laag antibioticagebruik

Bedrijven met een blijvend laag gebruik van antibiotica krijgen een aantal vrijstellingen. Hiermee belonen we bedrijven die weinig antibiotica gebruiken.

Waarvoor krijgt u een vrijstelling?

U kunt een vrijstelling krijgen voor:

• het bedrijfsbezoek in elke 2 maanden door een dierenarts in hoog-risicoperiodes;
• de evaluatie van het antibioticagebruik bij elk standaard bedrijfsbezoek;
• de jaarlijkse aanscherping van reductiedoelstelling. Dit is het percentage waarmee u antibioticagebruik vermindert en binnen welke periode;
• het standaard bezoek voor melkveehouderijen in elke 3 maanden door de dierenarts. Dit wordt een jaarlijks bezoek.

Voorwaarden staan in gidsen voor goede praktijken

Er zijn gidsen voor goede praktijken voor houders van varkens, melkvee en kalveren. Hier staan de voorwaarden in vermeld voor vrijstellingen. Deze gidsen vindt u op deze pagina.

De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) weet bij een mogelijke controle of u recht had op een vrijstelling. U hoeft dit niet te registreren. Het is verstandig om aan uw dierenarts te vragen of u aan alle voorwaarden voor een vrijstelling voldoet.

Wetten en regels

De regels over antibioticagebruik in de veehouderij vindt u in hoofdstuk 5 van het Besluit diergeneesmiddelen. Deze regels gaan bijvoorbeeld over het zelf gebruiken en op voorraad hebben van antibiotica op uw bedrijf. De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) controleert of u zich aan de regels houdt.