Voorwoord minister van Klimaat en Groene Groei

Recordaantal projecten van start 

 Afgelopen jaar zijn in nauwe samenwerking met onze partners weer forse stappen gezet op de lopende Rijkstrajecten. We zijn gestart met een groot aantal energieprojecten, hebben nieuwe routes voor het aanlanden van wind op zee vastgesteld en stappen gezet richting de bouw van nieuwe kerncentrales. Met het in april aangekondigde versnellingspakket hebben we bovendien samen met de netbeheerders maatregelen genomen voor uitbreidingen van het hoogspanningsnet. Op al deze trajecten hebben we de samenwerking met medeoverheden, netbeheerders en andere betrokken partners versterkt om projecten sneller van de grond te krijgen. 

Naast de inzet op de projecten is er ook veel ingezet om de ontwikkeling van het energiesysteem te blijven stimuleren. Mooie voorbeelden daarvan zijn het nieuwe actieplan Wind op Zee, waarmee er in 2026 bijna €1 miljard beschikbaar komt uit het Klimaatfonds voor de bouw van 2 gigawatt (GW) aan nieuwe windparken, of de 20 miljoen euro die is vrijgemaakt om de ontwikkeling van kleine kerncentrales (Small Modular Reactors, ook wel SMR’s), aan te jagen. Dit jaar is ook het ‘Sectorakkoord Gaswinning in de Energietransitie’ gesloten. Hierin spreken overheid en sector af hoe zij zorgen voor een stabiel investeringsklimaat en voorspelbaar beleid rond gaswinning uit kleine velden, zowel op zee als op land. De aanvullende afspraken voor gaswinning op land bieden vooral duidelijkheid over de manier waarop deze winning de komende jaren verantwoord kan worden afgebouwd.

Complexe fase van de energietransitie 

Ondanks de goede voortgang blijft de opgave onverminderd groot. De vraag naar energie groeit, terwijl ruimte en capaciteit beperkt zijn. Mensen of bedrijven merken steeds vaker dat ze geen aansluiting krijgen of dat een project vertraagt. Helaas is dat nu de realiteit en die complexiteit hoort bij deze fase van de energietransitie. Dat vraagt van ons dat we blijven versnellen, samenwerken en slimme keuzes maken. Maar ook dat we flexibel en wendbaar zijn, zodat we waar nodig kunnen blijven aanpassen en bijsturen. 

Het maakt duidelijk dat we er nog een schep bovenop moeten doen. We hebben hard gewerkt om de procedures te versnellen en projecten te prioriteren die cruciaal zijn voor het energiesysteem. Het besef dat het sneller moet, leeft bij iedereen, want we zien de uitdagingen voor nieuwbouwprojecten of bedrijven om een aansluiting voor de benodigde energie te krijgen. Tegelijkertijd willen we zorgvuldig blijven waar we projecten mogelijk maken en is het ook belangrijk dat energie betaalbaar blijft. Draagvlak bij omwonenden en samenwerking met medeoverheden en bedrijven blijven daarin essentieel. Het is en blijft zoeken naar de balans tussen snelheid, realisme en kwaliteit.

Doorbouwen op wat is bereikt 

De komende periode blijft het belangrijk om door te bouwen en vast te houden aan de koers. De basis ligt er: een stevig pakket maatregelen, talloze projecten in uitvoering en een sterk netwerk van partners. De resultaten van wat nu in gang is gezet, worden de komende jaren zichtbaar. Elke kabel die wordt gelegd en elke vergunning die rondkomt, brengt ons dichter bij een toekomstbestendig energiesysteem. 

Uitvoering blijft de focus. Zodat projecten echt van de grond komen en ingezette maatregelen hun weg vinden naar de praktijk. We hebben nog veel werk te verzetten en werken daarin steeds intensiever samen met provincies, gemeenten en netbeheerders. Die samenwerking is cruciaal. Samen maken we het energiesysteem van de toekomst mogelijk.

Sophie Hermans 
Demissionair minister van Klimaat en Groene Groei