Wat is netcongestie en wat betekent dit voor uw bedrijf?

Laatst gecontroleerd op:
5 september 2024
Gepubliceerd op:
15 juli 2024

Op verschillende plekken in Nederland is er onvoldoende ruimte (capaciteit) op het elektriciteitsnet. Het gebruik en de opwek van elektriciteit neemt toe. Dit komt onder andere doordat we overstappen op duurzame energie (energietransitie). Dit zorgt voor file op het elektriciteitsnet op piekmomenten: netcongestie. Hoe zit dit en wat kunnen de gevolgen zijn voor uw bedrijf?

Bent u een kleinverbruiker?

Een kleinverbruiker heeft een netaansluiting die kleiner is dan 3x80 Ampère. Op deze pagina leest u vooral over netcongestie voor grootverbruikers. Voor u als kleinverbruiker is er nog wel voldoende capaciteit voor een aansluiting. Toch kunt u ook last krijgen van netcongestie. U kunt bijvoorbeeld niet meer altijd uw stroom terugleveren aan het elektriciteitsnet. U loopt daardoor de vergoeding voor het terugleveren mis. Wanneer u energie gebruikt op momenten dat u energie opwekt, bespaart u toch geld.

Wat merkt uw bedrijf van netcongestie?

Door netcongestie in uw gebied kan het zijn dat u als nieuw bedrijf niet kunt aansluiten op het elektriciteitsnet. Of u kunt het elektriciteitsverbruik van uw huidige bedrijf niet vergroten. Uw bedrijf groeit hierdoor misschien niet. Daarnaast levert u misschien minder opgewekte elektriciteit terug. Hierdoor loopt u een vergoeding mis. 

U kunt dus te maken krijgen met 2 soorten netcongestie:

  • Opwek- of invoedingscongestie: nieuwe zonne-energie-installaties of windmolens moeten dan langer wachten op een aansluiting op het elektriciteitsnet om de opgewekte elektriciteit 'in te voeden' op het net. En bestaande installaties kunnen mogelijk minder terugleveren.
  • Afnamecongestie: nieuwe gebruikers of bestaande gebruikers komen op een wachtlijst om meer elektriciteit af te (kunnen) nemen. Dit gaat dan om meer transportcapaciteit en/of een grotere technische aansluiting. Denk aan bedrijven, gebruikers van laadinfrastructuur of nieuwe woonwijken.

Oorzaken van netcongestie

Energiegebruikers gebruiken steeds meer elektriciteit en minder gas. Om te verduurzamen, maar ook omdat het voordeliger kan zijn. Tegelijk gebruiken we steeds meer zon en wind als duurzame energiebronnen. Hierdoor neemt de opwek en het verbruik van elektriciteit toe. Het huidige elektriciteitsnet is hier nog niet op berekend. Ondanks grote investeringen van netbeheerders, kan er op piekmomenten netcongestie ontstaan. Dat zijn de momenten waarop we veel energie vragen of aanbieden. Dit gebeurt als er niet genoeg capaciteit is om de hoeveelheid elektriciteit tegelijk te vervoeren op het net. 

Wanneer is er netcongestie?

Netcongestie gebeurt dus ‘slechts’ op enkele momenten van de dag. Bij opwekcongestie gebeurt dit op de momenten waarop we samen veel duurzame elektriciteit opwekken door windmolens en/of zonnepanelen. Afnamecongestie gebeurt bijvoorbeeld wanneer bedrijven en fabrieken in hetzelfde netgebied op hetzelfde moment hun productieprocessen starten. 

Waar is er netcongestie?

Netcongestie gebeurt plaatselijk, omdat sommige kabels te dun zijn terwijl er veel vraag is naar elektriciteit. Zowel opwek- als afnamecongestie is een plaatselijk probleem. Ons elektriciteitsnet bestaat uit 3 niveaus: 
•    Op het hoogspanningsnet vervoeren we elektriciteit op nationaal en internationaal niveau. Grote industriële bedrijven en windparken gebruiken bijvoorbeeld dit net. 
•    Op het middenspanningsnet vervoeren we elektriciteit voor grootverbruikers en middelgrote opwekkers, zoals windturbines en zonneparken. 
•    Op het laagspanningsnet verdelen we elektriciteit onder kleinverbruikers (met een netaansluiting kleiner dan 3x80 Ampère), zoals huishoudens en kleine bedrijven. 

Netcongestie komt vooral voor op hoog- en middenspanningsnetten. De gevolgen en oplossingen die wij hieronder uitleggen gelden daarom vooral voor grootverbruikers. 

Gevolgen van netcongestie

Grootverbruikers of opwekkers van elektriciteit die meer energie willen verbruiken of terugleveren, kunnen dat in netcongestiegebieden vaak niet doen. Er is op piekmomenten niet genoeg capaciteit op het net. Ook kunnen de kleinverbruikers die groeien naar een grootverbruiker hun bestaande aansluiting niet vergroten. Dit gebeurt op steeds meer plekken in Nederland.

Bekijk waar netcongestie in Nederland is

Dit betekent dat bijvoorbeeld bedrijven, scholen of ziekenhuizen die zich willen vestigen, uitbreiden, of elektrificeren (overstappen op het gebruik van meer elektriciteit in plaats van bijvoorbeeld aardgas) geen elektriciteit kunnen krijgen of kunnen aanbieden aan het net. Dat kan pas wanneer in dit gebied het net is uitgebreid. Hoe kunt u dan toch doorgaan met uw plannen?

  • Richt uw energievoorziening slimmer in door te besparen. En vraag en aanbod van energie binnen uw bedrijf op elkaar af te stemmen (meer op hetzelfde moment laten plaatsvinden). Dit kunt u zelfstandig doen of samen met andere ondernemers in uw buurt.
  • Neem contact op met uw netbeheerder. Netbeheerders kunnen in sommige gebieden ruimte maken op het net door zogenaamd congestiemanagement. Dit kan alleen als klanten buiten de piekmomenten elektriciteit willen afnemen of terugleveren. In sommige gevallen kan de netbeheerder voorrang geven aan klanten.
  • Er komt meer ruimte op het net als bedrijven sluiten of verhuizen. Er ontstaat ook ruimte als u of andere gebruikers in hetzelfde gebied afspraken maken met de netbeheerder over het verminderen van het elektriciteitsgebruik op bepaalde momenten van de dag. 

Lees meer over oplossingen bij netcongestie

Welke partijen werken aan oplossingen?

De Rijksoverheid en andere betrokken partijen werken samen vanuit verschillende programma’s om netcongestie tegen te gaan. Een van die programma’s is het Landelijk Actieprogramma Netcongestie (LAN). Partijen die samenwerken in dit initiatief:

  • ministerie van Klimaat en Groene Groei (KGG)
  • ministerie van Binnenlandse Zaken en Koningsrelaties (BZK)
  • decentrale overheden (zoals provincies)
  • belangenverenigingen
  • netbeheerders
  • (semi)-private partijen

In dit programma werken de genoemde partijen aan het energiesysteem van de toekomst, waarin we het bestaande net zo efficiënt mogelijk gebruiken. Dit doen we door ons energiesysteem flexibeler te maken. Bijvoorbeeld door energieopslag en -verbruik beter af te stemmen op energieaanbod. Om dit mogelijk te maken zijn er andere wetten en regels nodig. Ook breiden we het elektriciteitsnet uit en werken we aan betere inzichten in energiestromen. 

Door samen te werken proberen deze partijen het makkelijker en aantrekkelijker te maken voor iedereen om anders met energie om te gaan. Zo gebruiken we het energiesysteem slimmer. Als bedrijf kunt u dan toch duurzaam blijven groeien. 

Meer weten?

In opdracht van:
  • Ministerie van Klimaat en Groene Groei
Bent u tevreden over deze pagina?