Publieke samenvattingen fase 1 Innovation Impact Challenge: IX in stedelijke ontwikkeling

In deze innovatiechallenge zoeken we naar een manier voor het geven van een duidelijk overzicht van IX-oplossingen die passen bij verschillende uitdagingen van stedelijke ontwikkeling. Denk aan (betaalbare) woningbouw, duurzaamheid, klimaatadaptatie en bereikbaarheid. Immersive Experiences (IX) zijn ervaringen waarbij je ondergedompeld wordt in een levensechte (niet-fysieke) wereld, bijvoorbeeld virtual reality, 360 graden beeld/video, augmented reality, interacterende animatie en games. 

De 19 winnende partijen

Ondernemers dienden hun ideeën in voor 2 verschillende thema’s:

• Thema 1: passende, innovatieve en toekomstbestendige IX-oplossingen die stedelijke opgaves integraal benaderen.
• Thema 2: het voorkomen en verminderen van de negatieve gevolgen van stedelijke ontwikkeling voor betrokkenen.

De ondernemers met de 19 beste offertes krijgen een budget van maximaal € 25.000 per project. Met dit budget testen zij hun innovatie op haalbaarheid en schrijven ze een plan voor een vervolgtraject. Hieronder vindt u de projectbeschrijvingen.

Thema 1: passende, innovatieve en toekomstbestendige IX-oplossingen die stedelijke opgaves integraal benaderen

LOS Ruimte - Participate-360: participatie, data en visualisatie in de leefomgeving 

ReGreeny ontwikkelt een digitaal 3D-platform waarmee bewoners, ontwerpers en gemeenten samen plannen kunnen maken voor hun straat of wijk. In veel buurten is het moeilijk om goede keuzes te maken over bijvoorbeeld vergroening, verkeer en wateropvang, omdat deze onderwerpen ingewikkeld zijn en elkaar beïnvloeden. 

Met dit platform zien gebruikers direct wat het effect is van hun keuzes, waardoor plannen sneller en beter worden afgestemd. Dit helpt om misverstanden en vertraging te voorkomen en zorgt voor meer draagvlak onder bewoners. 

Witteveen+Bos - Ervaren, uitleggen, beslissen: een IX stakeholdersparticipatie-framewerk

Goede bedoelingen gaan soms verloren in de vertaling en positieve ideeën kunnen in negatieve kaders worden gevangen. Het flexibele IX stakeholderparticipatie-framework vernieuwt communicatie. 

Dit framework kan dienen als een AR-maquette met projecties die concepten tot leven brengen, of als een 3D-weergave op een traditioneel scherm in een buurthuis. Het doorbreekt miscommunicatie, transformeert de manier waarop ideeën worden gedeeld, maakt verbinding met anderen en resulteert in echte impact. 

Anarch Games - Immersive platform: inzichtelijk maken van de gecombineerde impact van de stedelijke ontwikkeling aan stakeholders via 3D-omgevingen

Binnen dit project wordt een laagdrempelig en immersive platform ontwikkeld, waarmee ook niet-technische gebruikers nog voor de realisatie toekomstige omgevingsplannen op een toegankelijke manier ervaren. Het platform maakt het mogelijk om alle betrokken partijen, van burgers tot beleidsmakers, al in een vroeg stadium digitaal te betrekken bij stedelijke ontwikkeltrajecten. 

De te ontwikkelen (immersive) tools nemen stakeholders actief mee in het proces. Dit vergroot het draagvlak en leidt tot efficiëntere besluitvorming, met als resultaat een besparing in tijd en kosten. 

Virtual Frontier - URban Planning IX

URban Planning IX (URPIX) helpt stadsplanners om beleidsscenario's snel in representatieve weergaves van stadsgezichten te vertalen. Dit geeft bewoners inzicht in de gevolgen van de verschillende scenario’s. De bewoners bekijken de beelden met XR-visualisaties. Ook geeft het de mogelijkheid om te schuiven tussen verschillende scenario’s. 

Naast het stadsbeeld toont URPIX ook de effecten op de leefomgeving, zoals de luchtkwaliteit, impact op mobiliteit en de bevolkingsdichtheid. Bewoners krijgen zo al in een vroeg stadium inzicht in de gevolgen van beleidskeuzes. Ook kunnen ze meedoen aan de dialoog tussen planners, beleidsmakers en uitvoerders.

MapGear B.V. - TransitieTwin3D

Nederlandse steden worden geconfronteerd met een ongekende stapeling van ruimtelijke opgaven: woningbouw, netverzwaring, aanleg van warmtenetten, vergroening en klimaatadaptatie. Deze uitdagingen botsen op straatniveau, ontwerpen en communicatie staan vaak los van elkaar ontworpen. Dat leidt tot versnippering, vertraging en onbegrip bij bewoners. 

TransitieTwin3D biedt een integrale IX-oplossing: een virtuele, interactieve omgeving voor beleidsmakers, uitvoerders en bewoners om ruimtelijke projecten te doorgronden, beïnvloeden en beter af te stemmen. De toepassing draait op het web-GIS-platform GeoApps, verrijkt met een real-time 3D-engine en live BIM-integratie via Innobrix. Gebruikers ervaren de impact van projecten via een 65” TouchTable of online, zonder VR-headsets of specialistische hardware. 

Stichting Bioto - De Sensorische Stad

De Sensorische Stad is een immersieve toolkit gericht op jongeren van 12 tot 16 jaar. Via IX, AR, VR, sensoren en een digital twin worden jongeren spelenderwijs betrokken bij stedelijke vraagstukken over biodiversiteit, klimaatadaptatie en leefkwaliteit. 

Op een hybride speellocatie in zowel virtuele als echte stadsnatuur, ervaren jongeren de waarde en rol van natuur in de stad. Ook ervaren ze hoe hun keuzes impact hebben op de kwaliteit van hun leefomgeving. De toolkit is schaalbaar, educatief inzetbaar en biedt beleidsmakers inzichten in de perspectieven van jongeren. 

Advier B.V. - Stad op het Spel

Stad op het Spel laat besluitvormers van gebiedsontwikkelingen de effecten van hun keuzes en samenwerking ervaren. In deze interactieve beleving gaan zij in gesprek met mensen uit een toekomstig stadsscenario. Die gesprekken maken zichtbaar wat abstracte beleidsdilemma’s en ontwerpkeuzes betekenen voor het dagelijks leven. 

Door te spelen ontstaat ruimte voor empathie, reflectie en betere gesprekken. Zo draagt het spel op een toegankelijke en prikkelende manier bij aan menselijker beleid, effectiever werken en domein-overstijgend denken over de stad van morgen. Kortom: een gespreksstarter om tot nieuwe perspectieven te komen.

MG Interactive - HoloCollab 

HoloCollab is een concept voor een mixed reality co-planning tool die integrale, stedelijke planvorming versnelt en verbetert. In plaats van stapels losse tekeningen en statische 2D-kaarten, krijgen betrokkenen 1 gezamenlijke 'holografische' projectomgeving. 

Met een mixed reality-headset bekijken beleidsmakers, ontwerpers en uitvoerders een virtuele 3D-maquette van het plangebied midden op de vergadertafel. Zo verkennen ze samen verschillende ontwerpopties, plaatsen ze ruimtelijke notities en visualiseren ze wijzigingen. Dit gedeelde interactieve beeld voorkomt miscommunicatie en versnelt de besluitvorming in stedelijke projecten. 

Stipo - Placemaking Immersive

Stipo en Orb Amsterdam onderzoeken hoe fysieke participatietools voor stedelijke ontwikkeling om te zetten in een digitale, immersieve toepassing. Met virtual en mixed reality onderzoeken ze hoe burgers, beleidsmakers en ontwikkelaars beter inzicht krijgen in de samenhang en impact van ruimtelijke keuzes. 

De beoogde IX-oplossing maakt participatie toegankelijker en stelt verschillende stakeholders in staat om vanuit hun eigen perspectief feedback te geven en cocreatie mogelijk te maken. Dit helpt bij het verbeteren van besluitvorming, het voorkomen van ongewenste neveneffecten en het creëren van een breder draagvlak bij complexe stedelijke opgaven. Denk hierbij aan woningbouw, duurzaamheid en bereikbaarheid. 

Thema 2: het voorkomen en verminderen van de negatieve gevolgen van stedelijke ontwikkeling voor betrokkenen

Novi Hogeschool B.V. - Urban Remix: AI-gedreven burgerparticipatie via visuele storytelling

Urban Remix is een AI-gestuurd platform dat bewoners helpt hun ideeën voor hun eigen wijk visueel over te brengen. Via een chatbot, kaartinterface, beeld- en animatietools wordt burgerinspraak toegankelijker, overtuigender en visueel aantrekkelijker gemaakt. 

Het haalbaarheidsonderzoek onderzoekt de technische, maatschappelijke en economische randvoorwaarden voor een succesvolle implementatie. Hiermee wordt een brug geslagen tussen bewoners en beleidsmakers. Daarnaast krijgen studenten de kans om te werken aan een actueel maatschappelijk vraagstuk waarin AI, IX en inclusie centraal staan.

Webbio B.V. - Stad in Beeld – Participatieve digital twin voor toekomstbestendige stedelijke ontwikkeling

In dit project onderzoekt Webbio B.V. de haalbaarheid van een participatieve digital twin, specifiek voor de gemeente Nijmegen. De focus ligt op het combineren van ruimtelijke data, beleidsinformatie en interactieve visualisatie via webXR. Het doel van de participatieve digital twin is om beleidskeuzes visueel inzichtelijk te maken en burgers op laagdrempelige manier te betrekken. 

In deze fase realiseert Webbio in samenwerking met de gemeente Nijmegen en 2 gespecialiseerde technologiepartners een werkend proof of concept gericht op 1 concrete wijk. De technische haalbaarheid, gebruikersinteractie, datakoppelingen en beleidsinbedding worden gevalideerd. 

Siekerman Technology B.V. - AR Inzicht: Transparante Stedelijke Ontwikkeling

Siekerman Technology B.V. ontwikkelt een innovatieve AR-oplossing die gemeenten helpt effectiever te communiceren over stedelijke ontwikkelingen. Gebruikers van nieuwe AR-brillen zien contextrelevante informatie - tijdsduur, achtergrond en verwachte resultaten - op de exacte locatie van werkzaamheden.  Bewoners hebben de mogelijkheid om direct te reageren en invloed uit te oefenen op projectinformatie en contact te leggen met uitvoerders. 

Het doel: overlast verminderen door betere informatievoorziening en het vergroten van draagvlak voor noodzakelijke stedelijke ontwikkelingen. 

Mama Producties B.V.  - Virtual Reality en Neurofeedback: naar een inclusieve stad

Het Olifantenpad Consortium stelt dat de tijd van de goed bedoelde tekentafelplannen en de onbedoelde olifantenpaadjes voorbij is. Olifantenpad Consortium ontwikkelt een participatietool die inzicht geeft in de bewuste en onbewuste reacties van mensen op een ruimtelijk omgeving of ruimtelijk ontwerp door gebruik van VR, AI en neurofeedback op basis van omgevingspsychologie. 

Deze tool leidt tot een breed inzicht in hoe verschillende groepen mensen de ruimtelijke omgeving beleven. Stedenbouwkundige fouten, dure aanpassingen achteraf en vertraagde bouwprocessen worden hiermee voorkomen.

Future of Now - PerspectiveXR 

PerspectiveXR ontwikkelt een nieuwe manier van burgerparticipatie voor stedelijke ontwikkeling. Via een immersieve XR-ervaring ervaren bewoners letterlijk elkaars perspectieven over bouwplannen in hun wijk. Dit vermindert conflicten en polarisatie bij nieuwe ontwikkelingen. Het project bouwt voort op eerder succesvol onderzoek in Zweden en past dit aan naar de Nederlandse situatie. 

In 6 maanden maakt Future of Now een werkend prototype en test dit met gemeenten en bewoners. Het doel is om participatie toegankelijker en effectiever te maken, waardoor stedelijke ontwikkeling sneller en met minder weerstand plaatsvindt. 

BRIGHT Coöperatie U.A. - GrondGids 

De GrondGids is een interactieve tool van Studio Metaform en Bright die bewoners op speelse wijze verbindt met hun ondergrondse buurt. Door klimaatverandering, de energietransitie en netcongestie komt de (ondergrondse) openbare ruimte steeds meer onder druk te staan.

De GrondGids maakt ondergrondse systemen zoals energie, water, data en groen zichtbaar en begrijpelijk. Dit maakt inzichtelijk dat keuzes binnen huishoudens samenhangen met de ontwikkelingen in de openbare ruimte. De GrondGids zorgt voor een integrale benadering waarbij mensen geïnformeerde keuzes kunnen maken, hun leefomgeving begrijpen en samen zorgdragen voor duurzame ontwikkeling. 

Dutch Rose Media - Urban Prototype Station: Through Our Eyes 

Urban Prototype Station: Through Our Eyes is een mixed reality platform dat de negatieve gevolgen van stedelijke ontwikkeling vermindert door het combineren van 3D-stadsmodellen, verhalen vertellen via volumetric videos van omwonenden en open data. Het platform visualiseert de impact van bouwprojecten op 3 functionele schaalniveaus: 

• vogelvlucht (1:500) voor project-op-tafel besprekingen;
• buurtschaal (1:50) voor Madurodam-achtige wijkvisualisatie;
• straatniveau (1:1) voor real-size in de echte omgeving. 

Het integreert persoonlijke verhalen van bijvoorbeeld omwonenden over overlastervaringen, dankzij levensechte hologrammen direct in het ontwerpproces. Het platform biedt een communicatiekanaal tussen bestuurders en omwonenden, waardoor plannen worden gevisualiseerd, omwonenden direct feedback kunnen geven, en alternatieve uitvoeringsscenario's kunnen worden gesimuleerd om overlast te minimaliseren. 

Parallel - PLAN Configurator

PLAN is een digitale tool waarmee gemeenten en projectontwikkelaars ruimtelijke plannen op begrijpelijke wijze presenteren aan bewoners. Tijdens participatieavonden visualiseert het aanpassingen direct in realtime binnen een fotorealistische 3D-omgeving voorzien van ingescande data. Inwoners zien hierdoor onmiddellijk het effect van hun input, wat leidt tot meer vertrouwen en betrokkenheid. 

PLAN sluit aan bij de participatieverplichting uit de Omgevingswet. Het stelt overheden en initiatiefnemers in staat om plannen transparant en inzichtelijk te communiceren en burgers al in een vroeg stadium te betrekken bij ruimtelijke besluitvorming.

Common City Development B.V. - PublicTwin 

PublicTwin is een hybride platform dat professionals, ambtenaren en bewoners zowel online als op locatie relevante inzichten biedt in het ruimtelijke ordeningsproces en het maatschappelijk draagvlak daarvoor. Door bewoners al in een vroeg stadium te betrekken, worden terugslagrisico’s voorkomen of beperkt. Dit voorkomt kostbare vertragingen in planprocessen. 

Bezoekers van PublicTwin hebben de mogelijkheid om het project en de impact ervan te visualiseren, in realtime te reageren, vragen te stellen en suggesties te doen. Hierdoor kunnen professionals effectief en efficiënt inspelen op de reacties. PublicTwin bouwt aan draagvlak in de gemeenschap, en verzamelt ook onschatbare kwalitatieve gegevens ter ondersteuning van besluitvorming. Hierdoor worden investeringen aanzienlijk minder risicovol en versnelt dit het planproces. 

Simultria B.V. - SimCityScope: virtuele beleving en afstemming van stedelijke overlast en uitvoeringsfasering

SimCityScope is een interactief proces inclusief toolom bewoners, ondernemers en beleidsmakers bouwprojecten en andere veranderingen in hun buurt vooraf virtueel te laten ervaren. 

Via VR, AR of een scherm zie je naast het eindresultaat ook de planning, tijdelijke afsluitingen en mogelijke overlast. Zo ontstaat meer begrip, betrokkenheid en betere samenwerking vóórdat de uitvoering begint. Het project helpt gemeenten en andere partijen om samen met inwoners betere keuzes te maken bij stedelijke ontwikkeling.