Moet uw windturbine verlichting hebben?
Windturbines kunnen een risico vormen voor de luchtvaart. Daarom gelden er regels voor markering en verlichting. Hierdoor zijn turbines zichtbaar voor piloten, zowel overdag als ’s nachts. Op deze pagina leest u welke regels er zijn, hoe u hinder voor omwonenden kunt verkleinen en welke subsidie u daarvoor kunt aanvragen.
Welke regels zijn er voor verlichting?
Windturbines met een tiphoogte van 150 meter of meer moeten 'obstakelverlichting' hebben. Dicht bij een vliegveld, snelweg, waterweg of in een laagvlieggebied, gelden strengere regels: ook turbines van 100 meter of hoger moeten dan verlichting hebben. Voor deze windturbines (100 meter of hoger) geldt een meldplicht bij de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT).
ILT bepaalt welke verlichting een windpark moet hebben. Hier zijn internationale richtlijnen voor van de International Civil Aviation Organization (ICAO).
Hoe werkt de verlichting?
- Overdag en bij schemer: wit flitsend licht bovenop de turbine.
- ’s Nachts: rood licht bovenop de turbine. Bij hoge turbines komen er ook extra lichten halverwege, of op éénderde en tweederde hoogte van de mast.
- In een windpark krijgen vooral de hogere turbines en turbines aan de buitenkant van het windpark verlichting.
- U kunt ook kiezen voor verlichting die automatisch aan- en uitgaat als er een luchtvaartuig in de buurt komt (naderingsdetectie).
Welke markering heeft een windturbine?
Windturbines moeten overdag goed zichtbaar zijn. Daarom zijn ze meestal wit geschilderd. Heeft een windturbine een open stalen frame (in plaats van een dichte mast)? Dan krijgt die gekleurde strepen in rood-wit of oranje-wit.
Meer details en technische eisen leest u in het informatieblad van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat.
Bekijk het informatieblad over obstakelverlichting
Wat is naderingsdetectie?
Bij naderingsdetectie schakelt de rode verlichting 's nachts alleen in als een vliegtuig of ander luchtvaartuig dicht bij de windturbine is. Daardoor is de verlichting minder aan. De Landelijke Projectgroep Obstakelverlichting stelde vast hoe we naderingsdetectiesystemen gebruiken en aan welke regels dit systeem moet voldoen.
Download hieronder de regels (in het Nederlands of Engels).
Vraag subsidie aan voor naderingsdetectiesysteem
Bent u exploitant en/of initiatiefnemer van een bestaand windpark in Groningen, Gelderland, Zuid-Holland of Drenthe? Dan kan het zijn dat u tot eind 2025 nog gebruik kunt maken van een eenmalige subsidie voor de aankoop en installatie van een naderingsdetectiesysteem. Met zo’n systeem vermindert u de hinder van obstakelverlichting voor uw omwonenden. Deze subsidie kunt u aanvragen bij de provincie.
De subsidie geldt voor alle bestaande windturbines op land die in 2022 of eerder subsidie ontvingen uit de regeling Stimulering Duurzame Energieproductie en Klimaattransitie (SDE++). De subsidie is maximaal 40% van de kosten die u per windturbine maakt (maximaal € 10.000 per turbine). De overige kosten voor het naderingsdetectiesysteem betaalt u zelf. Neem voor meer informatie contact op met ons, uw provincie of NedZero.
Bent u bezig met een nieuw windpark? Vraag daarvoor subsidie aan vanuit de SDE++. U kunt de kosten voor een naderingsdetectiesysteem meefinancieren vanuit deze subsidie.
Hoe werkt naderingsdetectie?
Voor naderingsdetectie zijn er 2 technieken:
- Transponderdetectie
- Radardetectie
Transponderdetectie
Bij transponderdetectie herkent een ontvanger bij een windturbine de transponder van een vliegtuig. Wanneer dit vliegtuig in de schemer of nacht in de buurt komt van de windturbine, schakelt de obstakelverlichting in. En weer uit als er geen vliegtuig in de buurt van de turbine vliegt. Het transpondersysteem is over het algemeen goedkoper dan radardetectie.
Wanneer piloten de vlucht uitvoeren door naar buiten te kijken en zijn positie en route bepaalt aan de hand van wat hij ziet (horizon, grond, andere vliegtuigen, obstakels), noemen we dat zichtvliegvoorschriften. Vliegtuigen die in de schemer of nacht onder zichtvliegvoorschriften vliegen, moeten een transponder aan boord hebben.
Radardetectie
Bij radardetectie staat er een radarinstallatie in of bij het windpark. Deze radar ziet vliegtuigen in de buurt van de turbines, ook als ze geen transponder aan boord hebben. Komt een vliegtuig of helikopter dichterbij? Dan gaat de verlichting automatisch aan. Zodra het vliegtuig weg is, schakelt de verlichting weer uit.
Een radar heeft een groot bereik en kan veel verschillende soorten luchtvaartuigen waarnemen, ook sportvliegtuigjes of helikopters. Het systeem is wel duurder en ingewikkelder om te installeren en zie je daarom alleen bij grote windparken.
Wat kunt u nog meer doen om hinder te verkleinen?
Om ervaren hinder van omwonenden te verkleinen, kunt u naast naderingsdetectie nog een aantal maatregelen nemen. Bijvoorbeeld het gebruiken van vast brandende verlichting in plaats van knipperende verlichting. En het dimmen van het licht bij goede weersomstandigheden. Meer hierover leest u in het informatieblad.
Hoe werkt dimmen van de verlichting?
De verlichting van een windturbine is fel, omdat die ook bij slechte weersomstandigheden goed te zien moet zijn voor naderende vliegtuigen. Sensoren op de windturbines meten de zichtafstand. Hierdoor past de felheid van de verlichting zich aan aan de weersomstandigheden. Is het zicht meer dan 5 kilometer? Dan mag u de lichtintensiteit verlagen tot 30% van de normale hoeveelheid licht. Is het zicht meer dan 10 kilometer? Dan mag u de lichtintensiteit verlagen tot 10% van de normale hoeveelheid licht.
Vragen over windenergie op land?
- Ministerie van Klimaat en Groene Groei
Uitgelicht
