Welke regels zijn belangrijk bij het promoten van biologische producten?
Er zijn belangrijke wetten en regels bij het verkopen van biologische producten. Niet alleen voor het product zelf, maar ook voor het etiket en de verpakking. Er zijn bijvoorbeeld regels voor welke woorden u mag gebruiken. En voor wat u mag beweren (claimen) over de producten.
Blijf op de hoogte via e-mail
Regels voor producten en etiketten
Voor biologische producten gelden verschillende wetten en eisen. Niet alleen voor de producten zelf, maar ook voor etiketten en verpakkingen. En de termen die u hierop mag gebruiken.
Biologische producten moeten voldoen aan de bio-verordening (verordening (EU) 2018/848). Dit is Europese wetgeving over de eisen aan biologische productie en de etiketten van biologische producten. Hierin staan de doelen en de principes van biologische productie en alle verplichtingen voor producten die biologisch worden geproduceerd. Die regels gelden voor elk bedrijf dat biologische landbouwproducten en levensmiddelen wil:
- produceren
- verwerken
- verpakken
- importeren
- exporteren
- opslaan
- verhandelen
- verkopen
Andere wetten
Naast de bio-verordening zijn er onder andere wetten over:
- productievoorschriften voor biologische dieren en verwerkte producten;
- de toelating van bepaalde producten en stoffen voor gebruik in de biologische productie;
- de opstelling van de lijsten van die producten en stoffen.
Een compleet overzicht van alle relevante wetten vindt u op de website van Skal Biocontrole. Dit is de onafhankelijke organisatie die toezicht houdt op de biologische keten in Nederland.
In de bio-verordening staan specifieke eisen voor de etiketten van biologische producten. Bijvoorbeeld over het gebruik van het EU-keurmerk Biologisch op de verpakking, het woord biologisch en het codenummer van de controlerende autoriteit. Ook bent u verplicht te vermelden of de agrarische grondstoffen van binnen of buiten de Europese Unie (EU) komen.
De term ‘biologisch’ is beschermd. In de wetgeving over biologische producten (bio-wetgeving) staat welke termen en afleidingen of verkleinwoorden biologisch gecertificeerde bedrijven mogen gebruiken in verschillende talen. Dit geldt voor het etiket, de verpakking en alle reclame-uitingen.
In het Nederlands zijn dit de woorden biologisch, bio en eko (alleen of in combinatie met het product). U mag het woord biologisch dus niet gebruiken bij een niet-biologisch product.
Biologisch of toch niet?
U mag de claim ‘op weg naar biologisch’ of ‘beter dan biologisch’ niet gebruiken op producten die wel duurzaam geproduceerd worden, maar die niet aan de bio-wetgeving voldoen. Daarnaast mag u de consument niet misleiden door onterecht de indruk te wekken dat producten of ingrediënten biologisch zijn. Bijvoorbeeld door bepaalde termen, merknamen of bedrijfsnamen te gebruiken.
Maakt u een product met één biologisch ingrediënt, terwijl de rest van de ingrediënten niet biologisch is? Bijvoorbeeld soep met biologische kip? Dan mag u dat alleen op de verpakking zetten als u een certificaat van Skal Biocontrole heeft.
Welke woorden gebruiken tijdens de omschakelperiode?
De overgangsperiode van niet-biologische naar biologische productie is 1 tot 3 jaar. In die periode werken de boeren volgens alle biologische regels en worden ze ook gecontroleerd. Maar de producten mogen pas biologisch heten, nadat de omschakelperiode voorbij is.
Alleen voor levensmiddelen en diervoer van plantaardige oorsprong is er een uitzondering. Verderop in de omschakelperiode mag u het woord ‘omschakeling’ of een vergelijkbaar woord gebruiken op het etiket of in reclames. Skal benadrukt wel dat u het woord ‘biologisch’ in dat geval niet mag uitlichten. Bijvoorbeeld door een andere kleur, lettergrootte of lettertype. Het EU-keurmerk Biologisch mag niet op de verpakking van een omschakelingsproduct staan.
Gebruik de Bio-checker
Alle regels voor etiketten van biologische producten staan in bijlage V van de bio-verordening. De Bio-checker van Skal Biocontrole helpt u om te zien welke regels er voor u zijn.
Wilt u controleren of een bedrijf biologisch is? Dit kunt u opzoeken in TRACES.
Regels voor productclaims
Als er ‘biologisch’ op de verpakking staat, weet u dat er een biologisch product in de verpakking zit. In de bio-wetgeving staat niet wat u precies over een biologisch product mag zeggen, behalve dat het biologisch is. Maar binnen Europa zijn er wel algemene regels voor wat u mag claimen over een product.
De EU beschermt consumenten tegen ‘oneerlijke, misleidende en agressieve handelspraktijken’. In Nederland valt onder ‘misleidende handelspraktijken’ onder andere het geven van onjuiste informatie over kenmerken van het product.
In Europese regels staat ook dat vrijwillige voedingsinformatie:
- niet misleidend mag zijn voor de consument;
- niet dubbelzinnig of verwarrend mag zijn voor de consument; en
- gebaseerd moet zijn op wetenschappelijke gegevens (als dat nodig is).
De Europese Commissie werkt aan nieuwe regels om misleidende milieuclaims tegen te gaan. Deze Green Claims Directive verbiedt duurzaamheidsclaims die niet onderbouwd kunnen worden. Volgens de planning moet deze nieuwe wet in 2026 gelden in alle Europese lidstaten.
De Green Claims Directive geeft aan dat u geen algemene, vage claims mag doen zoals ‘klimaatvriendelijk’ of ‘vriendelijk voor het milieu’. U mag alleen concrete claims doen, die u kunt onderbouwen met bijvoorbeeld wetenschappelijk bewijs of een certificering.
Voorbeeld
'Biologisch afbreekbaar' mag niet, want de tekst moet concreet zijn. U kunt wel zeggen: ‘Als u deze verpakking thuis composteert, breekt deze binnen 3 maanden af.’
Het gebruik van gezondheidsclaims is in een Europese wet geregeld. U mag een claim alleen gebruiken als deze op de Europese lijst van goedgekeurde claims staat. En als de voordelen bij uw product wetenschappelijk bewezen zijn. Ook moet u zich aan de eisen voor etiketten houden.
Medische claims, zoals het voorkomen, behandelen of genezen van een ziekte, vallen onder de Wet op de Geneesmiddelen. U mag geen medische claims doen over voedingsmiddelen.
- De Europese regels tegen oneerlijke, misleidende en agressieve handelspraktijken staan in Richtlijn 2005/29/EG.
- Wat in Nederland onder misleidende informatie valt, staat in het Burgerlijk Wetboek (boek 6), artikel 193c, 1b.
- De Europese regels over vrijwillige voedingsinformatie staan in artikel 36 van Verordening 1169/2011.
Wie controleert of productclaims kloppen?
Er zijn verschillende organisaties die controleren of de claims over duurzaamheid, milieu en ethiek wel kloppen.
De Autoriteit Consument & Markt (ACM) is verantwoordelijk voor naleving van onder andere de richtlijn over oneerlijke handelspraktijken. De ACM kan boetes opleggen bij overtredingen.
Leidraad voor duurzaamheidsclaims
De ACM heeft ook de Leidraad Duurzaamheidsclaims gemaakt. Deze helpt u om de juiste duurzaamheidsclaims te formuleren. De leidraad gaat over onderwerpen als:
- biodiversiteit
- klimaat
- milieubescherming
- dierenwelzijn
- volksgezondheid
- mensenrechten
- arbeidsomstandigheden
- eerlijke handel
Biologische claims gaan over het algemeen ook over dit soort onderwerpen, dus zijn dit heel relevante regels.
De leidraad in het kort
De leidraad is samengevat in 5 regels:
- Maak duidelijk welk duurzaamheidsvoordeel het product heeft.
- Onderbouw uw duurzaamheidsclaims met feiten en houd ze actueel.
- Vergelijkingen met andere producten, diensten of bedrijven moeten eerlijk zijn.
- Wees eerlijk en concreet over wat uw bedrijf doet om duurzamer te worden.
- Zorg dat visuele claims en keurmerken consumenten helpen en niet verwarren.
Naast de ACM controleert ook de Stichting Reclame Code of er geen oneerlijke reclames zijn. Hiervoor ontwikkelde de stichting de Nederlandse Reclame Code. Daarin staan algemene reclameregels over bijvoorbeeld misleidende reclame, vergelijkende reclame en agressieve reclame.
Ook de Reclame Code Commissie controleert of bedrijven zich houden aan de Nederlandse Reclame Code. De commissie is een zelfsturende organisatie. Daardoor kan deze geen gerechtelijke acties ondernemen. De acties van de Reclame Code Commissie bestaan vooral uit het confronteren van bedrijven. Toch heeft de commissie gezag: bedrijven willen namelijk imagoschade voorkomen. Daarnaast heeft de commissie nauw contact met de ACM, die wel boetes kan opleggen.
De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) controleert of ondernemers zich houden aan de regels voor gezondheidsclaims. Ze treedt op als etiketten of websites van levensmiddelen onjuiste of verboden informatie bevatten over voeding, gezondheid en medische werking. U leest meer hierover in het handboek over voeding- en gezondheidsclaims en op de website van de NVWA.
Stel uw vraag
Wilt u meer weten over biologisch ondernemen? Bijvoorbeeld over biologische landbouw of over hoe u communiceert over biologische producten? Laat uw vraag en uw gegevens achter en wij nemen contact met u op.
- Ministerie van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur
Zie ook
Uitgelicht
