Energieprestatiecontracten (EPC): voordelen en financiering

Wat zijn EPC’s en ESCo’s 

Als gebouweigenaar voert u zelf energiemaatregelen uit. Of u besteedt dit uit aan een externe partij. In een EPC legt u afspraken vast over de te halen energiebesparing met een uitvoerende marktpartij van energiediensten. Deze partij heet ook Energy Service Company (ESCo). De ESCo geeft u garanties over de energiebesparing. Deze partij zorgt voor meerjarig beheer en onderhoud en regelt als u wilt ook de financiering.

Voordelen

Eén partij verantwoordelijk

De ESCo kan energiebesparende maatregelen betalen vanuit de gewenste of behaalde energiebesparing. Dit komt omdat de energierekening van de gebruiker omlaag kan door de energiebesparing. In het contract staan afspraken over de garanties voor besparingen en mogelijke andere klimaatprestaties. Dit zijn de KPI’s (key performance indicators). Met een EPC financiert en monitort één partij de energiemaatregelen. Deze partij voert de maatregelen ook uit en zorgt voor beheer en onderhoud. 

Volledig beheer en onderhoud 

Een ander voordeel van een EPC is de optie om contracten te bundelen. Bijvoorbeeld van onderhoudscontracten voor cv en ventilatie voor meerdere scholen, voor meerdere jaren. U kunt de energiebesparing hierdoor volledig aanpakken, slimmer investeren en ook gemakkelijker geld lenen. Een langlopend contract geeft behalve quick wins ook ruimte voor energiemaatregelen met een langere terugverdientijd. Een EPC bevat meestal een bonus-malusregeling, die de marktpartij extra aanmoedigt om u goede resultaten te leveren. U leest daarover meer op pianoo.nl.

Uit onderzoek blijkt dat zo’n 70% van de installaties niet goed is ingeregeld. Gemiddeld leidt dit tot 30% energieverspilling. Volledig beheer en onderhoud bespaart energie. Het verbetert ook de luchtkwaliteit binnen een kantoor, ziekenhuis of schoolgebouw.

Samenwerking 

Bij verduurzaming van gebouwen is het belangrijk dat opdrachtgever, huurder en opdrachtnemer samenwerken. Daarvoor bestaan verschillende modellen, onder meer via het EU Horizon 2020 project GuarantEE. 

Bij vastgoed is er vaak een gebouweigenaar met één of meerdere huurders. Deze betalen huur en vaak ook de energierekening. Als gebouweigenaar bent u verantwoordelijk voor investeringen in energiemaatregelen, terwijl de huurder voordeel heeft van een beter comfort en een lagere energierekening. Er spelen dus verschillende belangen (een split incentive). Dit staat mogelijk investeringen en verduurzaming in de weg. Een EPC is gericht op samenwerking en lost daardoor een split incentive misschien op.  

Europese landen zien een EPC als een zogenaamd Triple-win model. Het biedt namelijk voordelen voor 3 partijen: 

• gebouweigenaar
• huurder
• leverancier van energiediensten

Voordelen op een rij

EPC’s en ESCo’s helpen u met:

• kennis van energie en technieken
• combinatie van energie- en onderhoud en onderhoud
• financiering van energiemaatregelen
• uitvoering van maatregelen
• garantie op energiebesparing en eventuele andere KPI’s
• voldoen aan energiewetgeving
• gebruikmaken van subsidies en fiscale regelingen
• uitvoering van beheer en onderhoud
• ontzorging, capaciteit
• opdrachtgever / gebouweigenaar houdt regie

Looptijd en omvang

Uit de markt blijkt dat de looptijd van de EPC’s verschilt van 3 tot 30 jaar. Dit heeft te maken met het soort maatregelen en de beoogde terugverdientijd. 

Zo zijn er eenvoudige contracten die kort duren voor verlichting of zonnepanelen. En er zijn maatregelen met een korte terugverdientijd, ofwel quick wins. 
Langlopende contracten zijn interessant voor verduurzaming als u meer gebouwen bezit. Maar ook voor de combinatie van installaties en isolatiemaatregelen. Hiervoor geldt vaak een langere terugverdientijd om tot een businessmodel te komen. 

Ook de grootte van EPC’s verschilt. In het algemeen is een EPC interessant als uw jaarlijkse energierekening meer dan € 50.000 is. U kunt een EPC afsluiten voor één gebouw, maar ook voor meer tegelijk. Bundeling van contracten is dan misschien handig. Er bestaan grote contracten voor verduurzaming van meerdere gebouwen, met meerjarig beheer en onderhoud meegeteld. Zulke grote contracten heten ook wel onderhouds- en energieprestatiecontracten (OEPC’s). 

Financiering en subsidies

De financiering van de maatregelen regelt u als opdrachtgever zelf. Of u laat het over aan de uitvoerende partij. Dit hangt van de situatie af. Uitgangspunt voor een EPC is dat energiemaatregelen zichzelf vaak terugverdienen.

Soms komt de eigenaar van installaties in aanmerking voor subsidies die de opdrachtgevende partij of (semi)overheden niet kunnen aanvragen. Het is dan een voordeel als een ESCo de eigenaar van de installaties is.

EPC Precheck: is een EPC geschikt?

Zelf doen of uitbesteden? Make or buy? Dit hangt onder meer af van het aantal gebouwen en het energiegebruik van dit moment. De EPC PreCheck geeft u in 5 minuten een schatting of in uw situatie een EPC interessant is. We ontwikkelden deze tool in 2017. Dit gebeurde binnen het Europese Horizon2020 programma GuarantEE, samen met 14 landen van de EU. 
Let op: de tool is uit 2017, dus de cijfers zijn wat ouder. 

• Doe de Nederlandse EPC PreCheck
• Doe de Engelstalige EPC PreCheck

Stappenplan EPC

Dit stappenplan helpt u als opdrachtgever de verduurzamingsopgave uit te voeren met een EPC-contract. Er zijn 17 stappen in 4 fasen: 

1. Onderzoeksfase
2. Voorbereidingsfase
3. Aanbestedingsfase
4. Contractbeheersing

Ga naar het interactieve stappenplan

Tools en hulpmiddelen

Andere contractvormen en modellen

Naast EPC’s bestaan ook deze contractvormen en samenwerkingsmodellen: 

• All-in huur: de huurder betaalt een vast bedrag voor energie, en u verdient de investeringen terug.
• Geïntegreerde contracten Design, Build, Finance, Maintain & Operate  (DBFM of DBFMO): 
  hierbij is uw opdrachtnemer verantwoordelijk voor de financiering, het ontwerp en de bouw van een object. Maar ook voor het onderhoud en de afgesproken energieprestatie.
• Green Lease contract: hierin staan vastgelegde afspraken over duurzaam gebruik en beheer. En over energieprestaties tussen huurder en verhuurder. Dus een eerlijke verdeling van de lusten en lasten.  

EPC adviseur inschakelen

U kunt een adviseur inschakelen die ervaring heeft met EPC’s. Zij heten binnen de EU EPC-facilitators. Deze begeleiden het proces en adviseren u als opdrachtgever en de uitvoerder. Ze helpen u met de vraagformulering en hebben kennis van energie, financiën, en juridische- en aanbestedingszaken.

De Nederlandse EPC-markt

Onderzoeksrapportages 

In vergelijking met andere Europese landen is de EPC-markt in Nederland klein en stabiel. Dit heeft waarschijnlijk te maken met vooroordelen of met stilstand in vraag en aanbod. Ook vraagt energiediensten uitbesteden de nodige deskundigheid en voorbereidingstijd. Een andere mogelijke oorzaak is dat bedrijven energiediensten wel uitbesteden, maar niet onder de naam EPC of ESCo. 

In 2020 lieten we een kwantitatief onderzoek, en een onderzoek naar de kwaliteit uitvoeren over de Nederlandse EPC-markt. Het onderzoek naar kwaliteit bestond uit 30 diepte-interviews. Het richtte zich op de marktontwikkeling, klanten en aanbieders. Ook kwam contracten afsluiten en uitvoeren aan bod. Verder was er aandacht voor financiering, risico’s en hindernissen. Die remmen de groei van EPC’s en ESCo’s in de bouwsector.

Het kwantitatieve onderzoek meldt dat de meeste EPC-contracten zijn afgesloten voor bestaande installaties. De 26 respondenten sloten in 2019 41 energiecontracten af met een looptijd tussen 5 en 10 jaar en een grootte tussen € 750.000 en € 2 miljoen. 

Voor het onderzoek Energieprestatiecontracten is gekozen om diepte-interviews te houden. Met deze interviews wilden de onderzoekers dieper ingaan op de verschillen vergeleken met de uitkomsten zoals die staan in het rapport van 2020. Het rapport kwalitatieve marktanalyse energieprestatiecontracten en ESCo’s dient als basis voor dit onderzoek.

Wettelijke verplichtingen

De EU vraagt de lidstaten via de EED (Energy Efficiency Directive, artikel 29) om de markt voor energieprestatiecontracten (EPC’s) te bevorderen.
Energiebedrijven helpen EPC-gebouweigenaren om te voldoen aan Nederlandse en Europese energiewetgeving. Denk bijvoorbeeld aan een verplicht besparingspercentage of een energielabelstap. Maar ook aan audits, installatiekeuringen of de aircoregelingen. Een EPC biedt ruimte om dit alles vast te leggen.