Zakendoen in Ethiopië

Inwoners en maatschappij van Ethiopië

Als u zaken wilt doen in Ethiopië, is het goed om iets van de (politieke) geschiedenis van het land te kennen. Ethiopië is een van de langst bewoonde gebieden ter wereld. Na een Italiaanse bezetting in de jaren 30 (die duurde tot de Tweede Wereldoorlog) is Ethiopië niet meer gekoloniseerd geweest. Het land liep voorop bij het steunen van de onafhankelijkheid van andere Afrikaanse staten. In 1993 scheidde Eritrea zich af en sindsdien grenst Ethiopië niet meer aan zee.

Ethiopië is een lappendeken van etnische groepen. De grootste groepen zijn de Oromo, Amhara, Somali, Tigray en Sidamo. Van de vele talen die er gesproken worden is Amhaars de meest gangbare taal. Ook religieus is Ethiopië een gevarieerd land: 40% is orthodox christen, 34% moslim, 19% protestant.

Ethiopiërs is nog niet enorm verstedelijkt. Slechts 20% woont in steden. Addis Abeba is wel een van de grootste steden in Oost-Afrika. Ethiopiërs zijn gemiddeld erg jong: 43% is jonger dan 15 jaar. Ethiopië vangt ook veel vluchtelingen uit buurlanden op. Op de Human Development Index van de Verenigde Naties staat Ethiopië op de 173^e plaats van de 189 landen.

Economie van Ethiopië

De Ethiopische economie is getekend door het verleden. Onder Haile Selassie (1930 – 1974) draaide de economie om vrijhandel en export. Daarna (tot 1991) veranderde Ethiopië in een land met een centraal gestuurde, communistische economie, waarbij land en industrie werden genationaliseerd. Ondanks hervormingen sinds de jaren 90 is Ethiopië nog steeds een arm land.

Wel groeit de economie van Ethiopië behoorlijk hard: tussen 2010 en 2020 bijna ieder jaar met bijna 10%. Landbouw is een belangrijke motor van de economie. Die bestaat vooral uit kleinschalige landbouw voor eigen gebruik (tarwe, gerst, haver, sorghum, peulvruchten) en exportproducten (koffie, oliehoudende zaden, bijenwas, suikerriet en qat). Ook de dienstensector vormt een groot onderdeel van de economie. Met een verbeterde toerisme-infrastructuur kan het land zich op termijn nog meer ontwikkelen.

Verschillende sectoren zijn in ontwikkeling. Ethiopië haalt steeds meer energie uit waterkrachtcentrales en de infrastructuur is verbeterd. Zo is er tegenwoordig een vrachtspoorverbinding met Djibouti. Ook in Addis Abeba is er sinds 2015 een verbeterd 'light rail'-netwerk.

Recente economische ontwikkelingen

De Ethiopische economie kreeg een harde klap door de coronacrisis. Toch is de economie niet gekrompen, alleen minder hard gegroeid: 6,1% in 2020 tegen 9,1% in 2019. Dat is mede te danken aan de landbouwsector, die minder last had van de coronacrisis.

In 2022 was de economische groei rond de 5%. De inflatie ligt al jaren vrij hoog: meer dan 26% in 2021 volgens de data van de Wereldbank.

De Wereldbank heeft voor Ethiopië meer rapporten die u meer context kunnen geven over de recente economische ontwikkelingen:

• Bekijk de Ethiopia Economic Update van april 2021 van de Wereldbank.
• Bekijk de studie van de Wereldbank over de economische gevolgen van de grootste sprinkhanenplagen van de laatste 25 jaar.

Meer weten over de recente economische ontwikkelingen in Ethiopië? Bekijk dan ook de website van de Wereldbank.

Handel Nederland - Ethiopië

Voor Nederland staat Ethiopië op nummer 106 wat betreft landen waar we goederen heen exporteren (voorlopige cijfers 2021). De export van Nederlandse goederen naar Ethiopië bedroeg € 94,0 miljoen (2021).

Meer weten? De volgende bronnen bieden meer handelscijfers van Ethiopië:

• Bekijk het overzicht van de handel tussen Ethiopië en Nederland op Trademap van het International Trade Center (ITC). Via criteria kunt u aanpassen of u naar 'import' of 'export' kijkt.
• Bekijk de website van het Centraal Bureau voor Statistiek voor informatie over de handel met Ethiopië.
• U vindt het bruto nationaal product, economische groei, demografische gegevens en meer in onze factsheet over Ethiopië.

Handelsrelatie EU - Ethiopië

Op dit moment is er geen specifieke handelsovereenkomst tussen de EU met Ethiopië. De ESA-landen uit Zuid- en Oost-Afrika sloten een partnerschap met de EU in 2007. Daar is Ethiopië nog niet bij aangesloten. De onderhandelingen zijn sinds 2011 opgeschort.

In 2015 bekrachtigden Nederland en Ethiopië een Memorandum of Understanding. Ontwikkelingssamenwerking én handel staan daarin centraal.

Zakelijke kansen in Ethiopië

Ethiopië heeft met ruim 100 miljoen inwoners een grote binnenlandse afzetmarkt. Dat biedt kansen voor buitenlandse investeerders. Daarnaast beschikt Ethiopië over veel natuurlijke grondstoffen en onontgonnen vruchtbare landbouwgronden. De Ethiopische overheid wil afscheid nemen van de beschermde, staatsgeleide economie en buitenlandse investeerders aantrekken. Onderdeel daarvan is het privatiseren en liberaliseren van verschillende sectoren.

Nederlandse investeringen in Ethiopië

Nederland behoort tot een van de grootste investeerders in de Ethiopische economie. Het is de grootste investeerder uit de Europese Unie. Momenteel zijn er zo'n 85 Nederlandse bedrijven actief in Ethiopië. Veel daarvan zijn land- en tuinbouwbedrijven. Daarnaast zijn er ondernemingen actief in de bierproductie, maakindustrie, bouw, dienstverlening en het toerisme.

De Ethiopische overheid ziet Nederland als een belangrijke handelspartner en werkt vaak samen met de Nederlandse ambassade. Hierdoor heeft u als Nederlands bedrijf een streepje voor als u deze markt betreedt.

Landbouw

Ethiopië wil investeerders in de landbouw aantrekken. De vruchtbare Ethiopische landbouwgrond is geschikt voor veel gewassen. Die kunnen zowel voor de export als voor de Ethiopische bevolking zelf zijn. Denk aan de productie van groenten, fruit, granen en bloemen. Maar ook melk en vlees. Daarnaast zijn er kansen in de voedselverwerkingsindustrie.

De Ethiopische overheid wil de infrastructuur verbeteren, zodat landbouwproducten beter vervoerd kunnen worden. De luchthaven van Addis Abeba heeft al moderne (koel)opslagfaciliteiten. Er wordt gewerkt aan een regionaal spoorwegnetwerk en een gekoeldtransportketen over zee en land.

De focussectoren van de Ethiopische landbouw zijn onder andere aquacultuur, peulvruchten, pluimvee, sesamzaad en specerijen. Ethiopië heeft het juiste klimaat voor oliezaad- en peulvruchtenproductie. Download het rapport over zaden onder deze paragraaf.

In de regio Oroma liggen kansen in de sectoren tuinbouw en zuivel. Kijk ook op de website van de landbouwraad voor meer informatie.

Textiel

In de afgelopen jaren nam de textielproductie sterk toe in Ethiopië. Een aantal internationale kledingreuzen vestigden zich in het land door lage arbeidskosten en goedkope grondstoffen als katoen. De verbeterde productiemethodes zorgen er ook voor dat leer steeds grotere exportmogelijkheden heeft.

Water

Ethiopië heeft veel verschillende klimaatregio's. Veel plattelandsbewoners zijn afhankelijk van kleinschalige landbouw. Die wordt voornamelijk door regenwater gevoed.

De industriële ontwikkeling van Ethiopië zet waterbronnen en drinkwatervoorzieningen onder druk. Om water en land beter te gebruiken is de juiste expertise en technologie nodig. Hier liggen kansen voor Nederlandse ondernemers. Bekijk voor meer informatie de website van het Netherlands Water Partnership – Ethiopië.

Kansen in overige sectoren

• Energie: uitbreiding elektriciteitsnet, investeringen in duurzame energie.
• Toerisme: ontwikkelen van nieuwe diensten. Lees het rapport Ethiopische toerismesector (pdf) van het CBI voor meer informatie.
• Infrastructuur en bouw: kennis van planologie en (wegen)bouw.
• Telecommunicatie: licenties voor investeerders, mobiel bankieren en de fintechsector.
• Gezondheidszorg: nieuwe ziekenhuizen en productie van farmaceutische producten.

Heeft u vragen over zakelijke kansen in Ethiopië? Of bent u op zoek naar zakenpartners? Neem dan contact op met onze regio-adviseurs voor Ethiopië. Zij kunnen u meer vertellen over de sectoren en u helpen aan de wet- en regelgeving te voldoen.

Ondernemen in Ethiopië

Ease of Doing Business

Bij de Wereldbank vindt u informatie over alle praktische zaken die komen kijken bij het starten van een eigen bedrijf in Ethiopië. In de rubriek 'Ease of Doing Business' van de Wereldbank vindt u informatie over bouwvergunningen, de registratie van onroerend goed en het betalen van belastingen. Ethiopië staat op plaats 159 in de Ease of Doing Business (2020). Ethiopië heeft een uitdagend ondernemersklimaat.

Let op: De Wereldbank heeft onregelmatigheden gevonden in de ranglijsten van 2018 en 2020. Na intern onderzoek (pdf) is besloten om met de Doing Business-rapporten te stoppen. De Wereldbank werkt momenteel aan de nieuwe methode B-READY om een betrouwbare ranglijst te maken. Deze is nog niet beschikbaar. Kijk voor updates op de website van de Wereldbank.

Handige gidsen en organisaties

• Het Ethiopian Investment Commission (EIC) is een 'one-stop shop' voor buitenlandse investeerders. Daar vindt u volop informatie over economie, import en export en investeringswetgeving.
• Bekijk ook de Doing Business in Ethiopia van TRAIDE.

The Ethiopian Netherlands Business Association

Heeft u praktische vragen over investeren in Ethiopië? Dan kunt u als ondernemer ook terecht bij de The Ethiopian Netherlands Business Association (ENLBA). De ENLBA wil Nederlandse bedrijven in Ethiopië bijstaan en fungeren als toegangspoort voor nieuwe Nederlandse investeerders. De ENLBA heeft sterke banden met de Nederlandse ambassade en met verschillende Ethiopische brancheverenigingen.

Internationaal maatschappelijk verantwoord ondernemen

Internationaal zakendoen biedt kansen, maar kent ook uitdagingen. Deze vragen om een goede voorbereiding. Let erop dat u op een maatschappelijk verantwoorde manier onderneemt in het buitenland. Zo kunt u helpen de lokale situatie te verbeteren, bouwt u aan een goede reputatie en een toekomstbestendige onderneming.

De Nederlandse overheid verwacht dat u als ondernemer de risico's voor mens en milieu in uw bedrijfsvoering én in de internationale waardeketen in kaart brengt. En dat u de negatieve gevolgen daarvan voorkomt en aanpakt. Ook moet u hierover communiceren. Dit heet due diligence (gepaste zorgvuldigheid). Hierbij volgt u de OESO-richtlijnen voor multinationale ondernemingen over maatschappelijk verantwoord ondernemen.  

Onderzoek de risico's

Ondernemen is niet zonder risico's. Elk land biedt uitdagingen. De volgende bronnen geven u een eerste indruk van mogelijke IMVO-risico's. Het is belangrijk dat u deze zelf goed onderzoekt, voordat u zakendoet in het buitenland. Blijf ook op de hoogte van lokale ontwikkelingen.

• MVO Risico Checker (MVO Nederland)
• Corruption Perceptions Index (Transparency International)
• Human Development Index (Verenigde Naties) - Kies het land bovenaan in het uitklapveld.
• Status van conflicten (Crisis Group)
• ThinkHazard (Wereldbank)
• Reisadvies (Ministerie van Buitenlandse Zaken) - Vul het land in.

Meer weten of hulp nodig?

• Bekijk onze informatie over internationaal maatschappelijk verantwoord zakendoen.
• Het IMVO-steunpunt helpt u op weg met advies en informatie om maatschappelijk verantwoord ondernemen en due diligence toe te passen.

Exportregels voor Ethiopië

Documenten en procedures

De volgende bronnen bieden informatie over exportregels:

• De KVK heeft meer informatie over exportdocumenten.
• De Nederlandse Voedsel en Warenautoriteit (NVWA) geeft informatie over exportprocedures bij dierlijke producten en plantaardige producten.
• De online portal Access2Markets van de Europese Commissie bevat de belangrijkste exportregels en praktische tips voor Ethiopië. Heeft u niet eerder met Access2Markets gewerkt? Lees dan eerst ons stappenplan voor Access2Markets.
• Bij de douane van Ethiopië vindt u informatie over onder meer Ethiopische exportregels en tarieven.

Tijdelijke invoer: geen ATA-carnet

Ethiopië is geen ondertekenaar van de ATA-conventie en u kunt dus geen gebruik maken van een ATA-carnet.

Export strategische goederen

Op Rijksoverheid.nl vindt u informatie over de export van militaire en dual-use goederen (goederen die ook militair gebruikt kunnen worden).

Hulp bij financiering

Wij helpen u graag uw financiering rond te krijgen. Lees op onze pagina hulp bij financiering hoe wij u kunnen helpen.

Kijk ook in de subsidiewijzer welke subsidies er voor Ethiopië mogelijk zijn.

Hulp van de ambassade

De ambassade in Addis Abeba staat klaar om u te helpen bij al uw ondernemersvragen. De medewerkers ter plekke kennen de lokale markt, signaleren kansen en geven praktische tips. Ook brengen zij Nederlandse ondernemers in contact met Ethiopische ondernemers. Bovendien kunnen zij deuren openen die voor anderen gesloten blijven.

Lees meer over wat de ambassade voor u kan betekenen bij zakendoen in Ethiopië.

Meer weten?

• Bekijk onze informatie over zakendoen in Afrika.
• U vindt ook economische statistieken over Ethiopië op de website van het World Integrated Trade Solution, een initiatief van de Wereldbank en UNCTAD.
• Kijk op de website van de Europese Commissie voor informatie over Oost-Afrika.
• Kijk wat handelsakkoorden en handelsbelemmeringen voor uw handel kunnen betekenen.
• Lees onze Do's-and-don'ts voor tips over de zakencultuur in Ethiopië.
• Bent u nog aan het oriënteren? Probeer dan de Exportwijzer.