Hoe dikke fractie bemonsteren en analyseren
Vervoert een intermediair dikke fractie met mestcode 13 en 43? Of een mengsel daarvan? En gaat dit volgens de regels van het standaard vervoer? Dan doet een erkende monsternemende organisatie de bemonstering. Erkende laboratoria analyseren dan de mestmonsters.
Stap 1: Leverancier maakt afspraken met vervoerder
De leverancier maakt afspraken met een geregistreerde vervoerder voor het vervoer van de dikke fractie. Een overzicht van vervoerders staat op Uw intermediaire bedrijf.
Stap 2: Leverancier of vervoerder vraagt bemonstering aan
De leverancier of vervoerder vraagt een erkende monsternemende organisatie om een vracht dikke fractie te bemonsteren. Bij dit verzoek worden in elk geval de mestcodes of de mestcode vermeld van de te bemonsteren dikke fractie. En verder de gegevens die de monsternemende organisatie nodig heeft om melding te doen van stap 3. Bijvoorbeeld:
- datum en tijd van de gewenste bemonstering
- locatie van de vracht
- naam, adres en KVK-nummer van de leverancier, afnemer en vervoerder
Stap 3: Monsternemende organisatie meldt bemonstering aan NVWA
Voordat een monsternemer een bedrijf bezoekt, meldt zij of hij de planning van de monstername bij de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA). Dit gebeurt namens en op verzoek van de leverancier, uiterlijk om 15:00 uur op de werkdag voor het bedrijfsbezoek. Bijvoorbeeld: de monsternemer wil op 14 februari een vracht bemonsteren. Dan meldt de monsternemende organisatie dit uiterlijk op 13 februari om 15:00 uur.
In de melding staan deze gegevens:
- datum en tijdvak (maximaal 2 uur) waarin de geplande bemonstering is
- locatie waar het monster genomen wordt
- identificatienummer van de monsternemer
- naam, adres en KVK-nummer leverancier, afnemer en vervoerder
De monsternemende organisatie kan de melding tot 3 uur van tevoren aanpassen of intrekken, behalve de locatiegegevens. De locatie waar de vracht wordt bemonsterd staat vast.
Meer bemonsteringen op een dag
Normaal gesproken moet de bemonstering binnen het geplande tijdvak van 2 uur worden uitgevoerd. Bij meerdere vrachten op een dag(deel) geldt de eis van 2 uur niet als:
- er in een dagdeel in elk geval 5 vrachten dikke fractie te bemonsteren zijn. En de bemonstering is bij een intermediaire onderneming. Dan mogen de monsternames binnen dat dagdeel. Een dagdeel is: ochtend van 6:00 uur - 12:00 uur of middag van 12:00 uur - 18:00 uur.
- er op een dag in elk geval 10 vrachten om te bemonsteren zijn. En de bemonstering is bij een intermediaire onderneming. Dan mogen de monsters op die dag genomen worden. Dat moet dan tussen 6:00 uur en 18:00 uur.
Elke vracht moet wel apart gemeld worden. Onder vermelding van:
- de bemonsteringslocatie
- nummer monsternemer
- naam, adres en KVK-nummer van de leverancier, afnemer en vervoerder
Wordt een monster tussen 18:00 - 6:00 uur genomen? Dan moet dat binnen 2 uur.
Stap 4: Monsternemende organisatie bemonstert dikke fractie
De monsternemer stelt een monster samen. Dit monster weegt minimaal 500 en maximaal 800 gram. Het monster bestaat uit deelmonsters. De monsternemer neemt deze met de hand en verspreid over de vracht.
De leverancier bepaalt op welke manier een mestmonster genomen moet worden:
- bij het laden (ook met een transportband)
- na het lossen
- in containerbakken of opleggers
- in big bags
Gaat het om export van dikke fractie? Dan mag bemonstering alleen bij laden. Gaat het om import? Dan mag bemonstering alleen bij het lossen.
De monsternemer is tijdens het laden van de vracht aanwezig om een monster te nemen van de vracht. Is de vracht al geladen? Dan mag de monsternemer pas bemonsteren na het lossen.
- De monsternemer neemt de grepen uit een bak van de wiellader, shovel of bulldozer. Of van een transportband die de mest naar de transportwagen voert.
- Er worden in elk geval 8 grepen genomen.
- De bemonsterde bakken per vracht worden willekeurig gekozen en verdeeld over de hele lading.
Wordt de dikke fractie vervoerd met een transportband? Dan werkt bemonsteren zo:
- De monsternemer zet een bak, emmer of kruiwagen onder band tijdens het draaien van de transportband.
- In één beweging schept of schraapt de monsternemer de mest over de hele bandbreedte en doet deze in de bak, emmer of kruiwagen.
- De monsternemer herhaalt dit zeker 8 keer.
- De grepen moeten allemaal even groot zijn en gelijk verdeeld over de vracht. Dat wil zeggen: zo lang de band draait, moet er steeds even veel tijd zitten tussen het scheppen. De draaitijd van de band moet dus vooraf bekend zijn.
De vervoerder van de vracht krijgt een uniek monsternummer van de monsternemer. Dit bestaat uit 2 barcodes. De vervoerder leest deze 2 barcodes in met de GR-apparatuur. De GR-apparatuur stuurt informatie naar rVDM.
Wilt u bij het lossen bemonsteren? Dan moet u tijdens het laden de monsterverpakking al gescand hebben op het realtime Vervoersbewijs dierlijke mest (rVDM). Dat kan door de verpakking fysiek mee te hebben bij het laden. De monsternemende organisatie kan de barcode ook digitaal aanbieden.
De vervoerder heeft vóór het laden een uniek monsternummer met 2 barcodes. Zij of hij gebruikt hiervoor een monsternummer van een monsterpot of -zak. De vervoerder leest deze 2 barcodes in met de GR-apparatuur. De GR-apparatuur stuurt informatie naar rVDM. Bij het lossen geeft de vervoerder de monsterpot of -zak aan de monsternemer. Die gebruikt deze dan bij het nemen van het monster.
Andere regels voor bemonstering bij het lossen zijn:
- De monsternemer is tijdens het lossen aanwezig om een monster te nemen van de vracht. Lossen mag pas als de monsternemer aanwezig is. Zij of hij neemt de monsters meteen na het lossen.
- De vracht mest blijft gescheiden van andere vrachten mest of materialen die de samenstelling van de mest beïnvloeden.
- De vervoerder en de afnemer zorgen ervoor dat de toegang naar de mesthoop vrij is.
- De monsternemer neemt in elk geval 8 grepen van een geloste vracht.
Bemonstering kan ook in containerbakken en opleggers. De monsternemer maakt dan eerst een indeling van 8 even grote rechthoeken. Uit iedere rechthoek neemt zij of hij in elk geval een greep, de ene greep wat dieper dan de andere (willekeurig).
De monsternemer neemt in elk geval 8 grepen uit de containerbak:
- bij laden: kort na het laden van de containerbak
- bij lossen: kort voor het lossen van de containerbak
Monsters nemen uit een containerbak mag alleen als:
- de hele oppervlakte van de bak goed bereikbaar is (op een ARBO-veilige manier);
- grepen diep genoeg kunnen zijn.
Stel dit vooraf vast. Is dit niet zo, dan laat de monsternemer de bemonstering niet doorgaan.
De monsternemer is aanwezig bij het laden en lossen van de mest in of uit de containerbak van het vervoermiddel. Zo weet zij of hij zeker dat de vracht helemaal bestaat uit de aangemelde mestcode(s). Ook controleert de monsternemer of er geen andere materialen in de containerbak komen.
In een big bag zit ongeveer 1000 liter mest (één kuub). Van elke 5 big bags bemonstert de monsternemer in elk geval één big bag (willekeurig gekozen). Dit mag alleen als de monsternemer aanwezig is tijdens het laden van de bemonsterde partij in big bags verpakte mest. De monsternemer neemt:
- uit een big bag in elk geval één greep;
- in totaal 8 grepen of meer;
- de ene keer een greep in horizontale richting en daarna een greep in verticale richting.
Hoeveelheid van het monster verkleinen
Weegt het mestmonster na bemonstering meer dan 800 gram? Dan kan de monsternemer het mestmonster verkleinen door het te kwarteren. Kwarteren gaat zo in zijn werk:
- Meng het mestmonster.
- Leg de mest van het monster in een cirkel en trek er een kruis doorheen.
- Voeg de twee tegenoverliggende kwarten bij elkaar. Dit is het nieuwe mestmonster.
- Herhaal deze stappen tot het monster tussen de 500 en 800 gram weegt.
Komt het gewicht van het mestmonster na de laatste keer kwarteren onder de 500 gram uit? Neem dan de twee overgebleven kwarten en doorloop daarmee stap 1 tot en met 3. Voeg deze mest toe aan het mestmonster.
Stap 5: Monsternemende organisatie bewaart monsters
De monsternemer bewaart de monsters en houdt zich aan deze regels:
- U bewaart de monsters niet op het terrein of in de opstallen van een leverancier, vervoerder of afnemer van de mest.
- U bewaart de monsters tot u ze naar een laboratorium stuurt.
- De temperatuur van het monster mag niet stijgen. Als het monster niet binnen 24 uur wordt overgedragen aan het laboratorium dan moet het monster binnen 12 uur na monstername gekoeld bewaard worden.
Stap 6: Monsternemende organisatie stuurt monsters naar laboratorium
De monsternemende organisatie stuurt het monster binnen 7 dagen na bemonstering naar het laboratorium. Daarbij zit een document met deze gegevens:
- datum en tijdvak van de bemonstering (datum afvoer = datum bemonstering)
- relatienummer/KVK-nummer van de leverancier van de mest
- rVDM-nummer
- naam en/of nummer van de monsternemer
- adres van de bedrijfslocatie waar het monster is genomen
- geschatte hoeveelheid mest
- mestcode
- monsterverpakkingsnummer
- afwijkingen van de werkwijze zoals in het protocol beschreven
- bijzonderheden
Stap 7: Laboratorium analyseert de monsters
Als het laboratorium de monsters ontvangt, is het laboratorium verantwoordelijk voor de monsters. Het laboratorium doet de analyse binnen 5 werkdagen en stuurt de analyseresultaten naar de leverancier en naar ons.
Stap 8: Laboratorium verstuurt het analyserapport
Nadat het laboratorium de analyse heeft gedaan, wordt dit binnen 5 werkdagen naar de leverancier, de afnemer en naar ons gestuurd. Is de afnemer niet op tijd bekend? Dan stuurt de leverancier het analyseresultaat naar de afnemer. Daarbij zit een document met deze gegevens:
- ontvangstdatum van het monster
- laboratoriumnummer
- nummer(s) en datum(s) van de rVDM’s
- nettogewicht van de vracht
- netto gewicht van het monster
- analyseresultaat fosfaat
- analyseresultaat stikstof
- vermelding van niet voldoen aan herhaalbaarheidseis
- berekende hoeveelheid fosfaat van de vracht
- berekende hoeveelheid stikstof van de vracht
- nummer van de monsternemende organisatie
Het laboratorium bewaart de mestmonsters in elk geval 14 dagen nadat de analyseresultaten verzonden zijn. In die tijd kan er nog een heranalyse aangevraagd worden door de leverancier, vervoerder of afnemer. Periodiek rapporteert het laboratorium deze gegevens aan ons:
- rVDM-nummer
- gewicht van het monster
- analyseresultaten
- heranalyse ja/nee
- nummer(s) van de hele monsterverpakking
- mestcode
- analysedatum
- onderzoeksnummer
- nummer van de monsternemende organisatie
Stap 9: Leverancier stuurt analysegegevens naar vervoerder
Het laboratorium stuurt binnen 5 dagen na de analyse het analyserapport naar leverancier, vervoerder, afnemer en RVO. RVO berekent de gehaltes stikstof en fosfaat. Daarna zijn deze in te zien in Mijn dossier. Het transport wordt pas zichtbaar als RVO het analyserapport heeft gekregen en alle meldingen in e-CertNL staan.
Veelgestelde vragen
Wilt u meer weten? Wij hebben voor u de veelgestelde vragen over dikke fractie bemonsteren en analyseren verzameld.
- Ministerie van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur
