Verduurzamen walzijde - binnenvaart en zeevaart

Let op: gaat u meer elektriciteit gebruiken door het gebruik van walstroom? Controleer voordat u subsidie aanvraagt of u in uw regio last krijgt van een overbelast elektriciteitsnet (netcongestie).

Subsidies om te verduurzamen

U kunt mogelijk subsidie krijgen voor de aanleg van de walstroomvoorziening in een Nederlandse zeehaven. De walstroomvoorziening moet vooral gebruikt worden door zeeschepen. Afhankelijk van het doel, aantal en de grootte van verschillende soorten zeeschepen kunt u subsidie aanvragen. Er zijn 2 subsidieregelingen:

• de Tijdelijke subsidieregeling walstroom zeeschepen 2024-2027 (tijdelijk gesloten voor aanvragen)
• de Tijdelijke subsidieregeling walstroom klimaat 2024-2026 (tijdelijk gesloten voor aanvragen)

Vanuit deze 2 subsidieregelingen kunt u voor 4 verschillende situaties subsidie krijgen voor de aanleg van een walstroomvoorziening in een Nederlandse zeehaven. U kunt subsidie aanvragen voor de aanleg van een walstroomvoorziening op een terminal die:

• zelf een AFIR-status heeft;
• zelf geen AFIR-status heeft maar wel bijdraagt aan het behalen van de AFIR-verplichting op havenniveau;
• niet bijdraagt aan een AFIR-verplichting en gericht is op CO₂-uitstoot reductie en
• niet bijdraagt aan een AFIR-verplichting en gericht is op stikstofdepositie reductie

Voor een aan te leggen walstroomvoorziening kunt u in de meeste gevallen kiezen uit meerdere van de bovenstaande opties. Het is uw eigen verantwoordelijkheid om hierin een keuze te maken. U moet er namelijk rekening mee houden dat u maar voor één optie subsidie ontvangt. Onderstaand stappenplan helpt u met het kiezen van de subsidie die het beste bij uw project past. 

Omschrijving AFIR-haven en AFIR-terminal

In de subsidieregelingen maken we onderscheid tussen een zeehaven, een AFIR-haven en een AFIR-terminal. 

Zeehaven

Een zeehaven is een uit land en water bestaand gebied met infrastructuur en voorzieningen die vooral bedoeld zijn voor: 

• de ontvangst van vaartuigen, het laden en lossen daarvan
• de opslag van goederen
• het in ontvangst nemen en leveren van die goederen
• het in- en ontschepen van passagiers, bemanningsleden en andere personen en alle
• andere infrastructuur die voor vervoersexploitanten in het havengebied noodzakelijk is.

AFIR haven 

Een AFIR haven is een haven die in de 3 kalenderjaren voorafgaand aan de subsidieaanvraag gemiddeld werd aangedaan door:

• meer dan 100 containerzeeschepen van meer dan 5.000 brutoton; of
• meer dan 40 ro-ro-passagiersschepen of hogesnelheidspassagiersvaartuigen van meer dan 5.000 brutoton; of
• meer dan 25 passagiersschepen van andere types dan ro-ro-passagiersschepen of hogesnelheidspassagiersvaartuigen van meer dan 5.000 brutoton;

AFIR Terminal

Een terminal binnen een AFIR haven die voldoet aan één van bovenstaande voorwaarden van een AFIR haven. Dit zijn meestal grote terminals voor de overslag van containers of overstap van passagiers.
 

Beleid walstroom

Walstroom is elektriciteit die afkomstig is van land die wordt geleverd aan schepen, waardoor hulpmotoren aan boord van het schip na het aanleggen uit kunnen. Hiermee draagt walstroom bij aan het verbeteren van de leefomgeving: 

• minder luchtvervuilende emissies;
• minder geluidsoverlast;
• en verlaging van de CO₂-uitstoot.

In de Europese verordening van juli 2023 staat de uitrol van infrastructuur voor alternatieve brandstoffen (AFIR) vastgesteld. Hierin staat dat zeehavens in 2030 walstroom moeten aanbieden aan grotere containerschepen en passagiersschepen wanneer ze meer dan een minimumaantal van deze schepen ontvangen. 

Aanvullend hierop zijn dezelfde schepen, vanuit de FuelEU Maritime verordening, vanaf 2030 verplicht om walstroom af te nemen. Nederland wil aan de Europese vereisten voldoen door in te zetten op een combinatie van instrumenten. In 2023 zijn door het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat afspraken gemaakt met de 5 grote Nederlandse zeehavens, verenigd in de Branche Organisatie Zeehavens (BOZ). BOZ gaat over de samenwerking van deze grote opgave. Het ministerie stelt daarvoor subsidie beschikbaar en zal ook via regelgeving het aanbieden van walstroom verplicht stellen om aan AFIR te kunnen voldoen. 

Het Rijk stimuleert gericht de aanleg van walstroomvoorzieningen die bijdragen aan de nationale aanpak van de stikstofproblematiek. Daarvoor zijn er subsidiemiddelen uit stikstofmiddelen.

Elektrificatie Havenmaterieel - stikstofpilots nog niet gepubliceerd

Het Ministerie van IenW werkt aan een subsidieregeling voor elektrificatie van havenmaterieel om stikstofdepositie in overbelaste Natura 2000-gebieden te verminderen. Denk bijvoorbeeld aan mobiele kranen en andere werktuigen die in havengebieden gebruikt worden voor op- en overslag.

Deze regeling is onderdeel van 3 pilotregelingen gericht op stikstof depositiereductie van zeescheepvaart en in havens. De andere twee regelingen zijn gericht op batterij-elektrisch varen en daarvoor benodigde laadinfrastructuur in zeehavens en waterstof aangedreven offshore bevoorradingsschepen. Deze regelingen dragen ook bij aan CO₂-reductie en verbetering van de luchtkwaliteit in en rondom de zeehavens.

Wetten en regelgeving

Nationaal beleid

Walstroom speelt een belangrijke rol in de verduurzaming van de maritieme sector, maar vergt forse investeringen in de havens. Het Rijk blijft daarom ook in de komende jaren de realisatie van walstroominstallaties ondersteunen. Subsidies versnellen investeringen in walstroom en maken dit makkelijker.

• Havennota 2020-2030
• Green deal Zeevaart, binnenvaart en havens
• Intentieverklaring ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (IenW) en de Branche Organisatie Zeehavens (BOZ) over de uitrol van walstroom in de zeehavens
• Walstroomsubsidie zet in de rug voor verduurzaming scheepvaart en havens

Europees beleid

Nederland moet voldoen aan de walstroomverplichtingen uit de Europese Alternative Fuel Infrastructure Regulation (AFIR). Dit beleid verplicht Europese havens om vanaf 2030 zogenoemde AFIR-schepen van walstroom te voorzien. Bij AFIR-schepen gaat het om containerschepen, cruiseschepen, passagiersschepen, en gecombineerde passagiers- en vrachtschepen vanaf 5000 GT. GT staat voor gross tonnage, waarmee het formaat van een schip wordt aangeduid. Dit zijn allemaal grote schepen, die ook aan de kade veel energie gebruiken.

Verordening (EU) 2023/1804 van het Europees Parlement en de Raad van 13 september 2023 betreffende de uitrol van infrastructuur voor alternatieve brandstoffen
 

Projecten die u voorgingen

In onderstaande downloads vindt u de openbare samenvattingen van projecten die subsidie kregen om walstroom aan te leggen.