Aan de slag met zeerlagetemperatuur warmte- en koudenetten

Laatst gecontroleerd op:
17 september 2025

Bent u een ondernemer, energiecoöperatie, woningbouwcorporatie of overheid? En wilt u investeren in innovatieve netten die zeerlagetemperatuur warmte en koude opslaan om gebouwen te verwarmen en koelen? Lees welke hulpmiddelen en subsidies u kunt gebruiken.

Wat zijn zeerlagetemperatuur warmte- en koudenetten?

Zeerlagetemperatuur warmte- en koudenetten (ZLT-netten) zorgen voor verwarming én koeling door warmte (in de zomer) en koude (in de winter) op te slaan in buffers. Of door lokaal de vraag naar verwarming en koeling uit te wisselen tussen gebouwen die onderdeel zijn van zo'n net. Zeerlagetemperatuur is warmte van minder dan 30 graden Celsius. Deze haalt het net uit ondiepe bodemenergie, aquathermie (warmte uit water), geothermie (aardwarmte) of restwarmte.

Er zijn ook al netten die slim kunnen uitwisselen. Dit betekent dat het net de warmte die bij de koeling vrijkomt direct gebruikt. Deze netten heten ZLT-uitwisselingsnetten of 5e generatie warmte- en koudenetten. Die kunnen het gebruik van warmte efficiënter maken. ZLT-netten en ZLT-uitwisselingsnetten zijn mogelijk in veel gemeenten in Nederland.

Hoe werkt het opslaan van warmte en koude?

ZLT-netten kunnen voor het opslaan van warmte en koude een warmte koude opslag (WKO)-systeem gebruiken. Ook kunnen ze energie uitwisselen tussen gebouwen. Er is al een net met energie-uitwisseling tussen gebouwen bij een nieuwbouwproject in Amsterdam. Hier sluiten woningbouw en gebouwen zonder woonfunctie (utiliteitsbouw) de vraag naar verwarming en koeling aan op zo'n opslagsysteem. Ook campussen en bedrijventerreinen gebruiken netten met dit opslagsysteem.

Kijk of u subsidie kunt aanvragen

Wilt u investeren in een ZLT-warmtenet? Dan kunt u verschillende subsidies aanvragen. Om deze subsidies zo goed mogelijk te gebruiken, kunt u contact opnemen met onze adviseurs via de Helpdesk. Zij kunnen u helpen met het vergroten van de slagingskans uw project.

Subsidie Voor wie?
WIS Wilt u investeren in een efficiënt warmtenet om al bestaande woningen en gebouwen van het aardgas te halen? En kunt u uw project niet uitvoeren zonder subsidie? Vraag dan de Warmtenetten Investeringssubsidie aan voor het deel van uw investering dat zich niet terugverdient. Deze subsidie is voor projecten die snel van start kunnen gaan.
DEI+ Bent u als ondernemer vastbesloten om minder energie te verbruiken in uw productieproces of heeft u een baanbrekende technologie ontwikkeld om CO2-uitstoot te verminderen? Met de subsidie Demonstratie Energie- en Klimaatinnovatie (DEI+) krijgt u de kans uw ideeën te demonstreren of te testen binnen uw bedrijf.
MOOI Wilt u samen met andere partijen samenwerken aan innovatieve oplossingen die bijdragen aan de klimaatdoelen voor elektriciteit, gebouwen, industrie of biobased circular? En richt u zich op gebruik in de praktijk, met oog voor technische, sociale en andere factoren die de slagingskans vergroten? Vraag dan subsidie aan met de regeling Missiegedreven Onderzoek, Ontwikkeling en Innovatie (MOOI).

Hulpmiddelen voor uw investering in een ZLT-net

Wilt u aan de slag met zo'n net? Of onderzoeken of dit net in uw gebied mogelijk is? Gebruik daarvoor de volgende hulpmiddelen:

  • Startanalyse aardgasvrije buurten: de Startanalyse is een technisch-economische analyse per buurt van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL). Deze Startanalyse laat zien hoe de buurt aardgasvrij kan worden.
  • WKO-bodemenergietool: doe een snelle scan om de kansen van ondiepe bodemenergie op een locatie te zien.
  • Aquathermie-viewer: bekijk de mogelijkheden van aquathermie in Nederland.
  • Thermogis-viewer: bekijk de mogelijkheden van geothermie in Nederland.
  • Warmteatlas Nederland: op deze digitale kaart van Nederland ziet u het warmteaanbod en de warmtevraag in ons land. Hier vindt u lokale bronnen en restwarmtebronnen.
  • Warmteprojectentool van Stichting Warmtenetwerk en het Nationaal Programma Lokale Warmtetransitie: bekijk alle warmteprojecten die op dit moment bezig zijn in Nederland.

We werken daarnaast aan een 'quick scan' voor ZLT-netten. Deze laat per gemeente de mogelijkheden voor een ZLT-net zien. Zodra hierover meer bekend is, leest u het op deze pagina.

Tips

  • Adviesbureaus kunnen u helpen bij uw plan.
  • Maak gebruik van de informatie en kennis van producenten en leveranciers van duurzame technologie.

Opslagvat van Mijnwater Energy BV, stadskantoor Heerlen.

Praktijkvoorbeelden

Op dit moment hebben we in Nederland één ZLT-net voor bestaande bouw in Heerlen. En in Nieuwkoop werken bewoners mee aan kleine warmtenetten.

We lieten een analyse maken van de ervaringen en inzichten van 9 actieve ZLT-netten in binnen- en buitenland, waaronder die in Heerlen. Wat maakt deze projecten succesvol? Hoe losten ze uitdagingen op? En welke lessen kunnen we uit deze projecten halen? Dat leest u in het volledige rapport.

Verder doen de volgende gemeenten onderzoek of dit type net haalbaar is:

Demonstratie- en voorbeeldprojecten met subsidie

Er zijn al een aantal kleine projecten waarbij meerdere woningen één bodemenergiebron delen. Maar om de ontwikkeling van deze netten aan te moedigen, zijn demonstratie- en voorbeeldprojecten nodig die laten zien hoe de netten in de praktijk werken. U kunt hiervoor bij ons subsidie aanvragen.

De volgende demonstratie- en voorbeeldprojecten krijgen subsidie van de innovatieregeling Demonstratie Energie- en Klimaatinnovatie (DEI+):

  • Raamplankwartier, Haarlem: een net dat een bestaande wijk zelfvoorzienend maakt met zonnewarmte.
  • De Efteling: een project met aquathermie (verwarming en koeling met oppervlaktewater, afvalwater en/of drinkwater).
  • Project ProVe-IT LT: een project dat regels opstelt voor het testen van tapwater op lage temperatuur.

De volgende demonstratie- en voorbeeldprojecten krijgen subsidie van de innovatieregeling Missiegedreven Onderzoek, Ontwikkeling en Innovatie (MOOI):

  • ABLE: ontwikkelt slimme en uitbreidbare warmtenetten. Die helpen bedrijven energie efficiënter te gebruiken, en problemen zoals netcongestie op te lossen.
  • CHILL: werkt aan betaalbare en betrouwbare ZLT-netten om bestaande gebouwen duurzamer te maken.
  • MaxFlex-ZLT: helpt installatiebedrijven om gebouwen makkelijk en betrouwbaar aan te sluiten op duurzame energiesystemen. Dit kunnen bijvoorbeeld bodemenergie en ZLT-netten zijn.
  • DIAMETER: lage temperatuur aardwarmte (LTA) beter gebruiken als duurzame warmtebron voor gebouwen. Dit doet DIAMETER door te werken aan haalbare projecten en zo warmtenetten klaar te maken voor de toekomst.
  • Joule4Joule: ontwikkelt een slim wijkenergiesysteem dat warmte, koude en elektriciteit combineert om energie lokaal en duurzaam te gebruiken. Ook helpt dit netcongestie te verminderen en samenwerking te verbeteren.

Meer projecten vindt u via de warmteprojectentool van Stichting Warmtenetwerk en het Nationaal Programma Lokale Warmtetransitie (filter op 'zeerlagetemperatuur').

Meer weten?

In opdracht van:
  • Ministerie van Klimaat en Groene Groei
Bent u tevreden over deze pagina?