Centraal- en Oost-Europa: zakelijke kansen in een veranderend Europa
Zakendoen met landen in Centraal- en Oost-Europa is steeds meer in trek. Waar op andere plaatsen de handel moeilijker wordt, wordt deze regio juist interessanter. Vooral in verschillende strategische sectoren, zoals productie, havens, logistiek en grondstoffen. RVO-adviseur Internationaal Ondernemen Nella de Jong vertelt over de mogelijkheden die er liggen in deze regio en de aangrenzende gebieden richting Azië.
Mijn naam is Nella de Jong en ik werk bij de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO). Daar adviseer ik onder meer ondernemers die zakendoen, of zaken willen gaan doen, met landen in Centraal- en Oosteuropa. In dit blog vertel ik je over de zakelijke kansen in deze regio en de aangrenzende gebieden richting Azië.
Zakelijke kansen veranderen. Sinds de coronacrisis de handel met China bemoeilijkte, merken wij dat ondernemers op zoek gaan naar andere exportmarkten, dichter bij huis.
De laatste jaren is vaker gebleken hoe belangrijk het is om jezelf niet afhankelijk te maken van 1 markt, leverancier of logistieke partner. Behalve met de coronacrisis, kregen ondernemers ook te maken met de oorlog in Oekraïne, de sancties tegen Rusland en de veranderende handelstarieven onder de Amerikaanse president Trump.

Nella de Jong, Adviseur Internationaal Ondernemen
Ondernemers komen voor strategische keuzes te staan: waar vestig ik mij, welke bedrijfsactiviteiten kunnen geraakt worden, hoe stel ik mijn toeleveringsketens veilig en naar welke markten exporteer ik?
Landen in Centraal- en Oost-Europa bieden interessante mogelijkheden voor ‘nearshoring’. Oftewel: het verplaatsen van je activiteiten naar een locatie dichterbij huis. Daarbij bieden de aangrenzende landen in de Kaukasus en Centraal-Azië ook strategische mogelijkheden.
Het is dus goed om je als ondernemer bewust te zijn van de risico's en ze te spreiden. In dit blog ga ik in op een aantal interessante gebieden en sectoren.
Centraal- en Oost-Europa: opties voor nearshoring
Voorheen werd de regio vaak geassocieerd met goedkope arbeid. Maar tegenwoordig vind je er producten van hoge kwaliteit, vakkundig personeel en goed opgeleide technici. Dat geldt met name voor Polen en Tsjechië, landen met een snelgroeiende economie.
Dat maakt de prijzen in die landen ook hoger. Daar staat tegenover dat het niveau van professionaliteit en kwaliteit goed aansluit op de wensen van Nederlandse ondernemers. Dat geldt vooral voor technische sectoren zoals de maakindustrie (machinebouw), ICT en duurzame energie.
In het algemeen spreekt men in het bedrijfsleven ook goed Engels, wat de communicatie makkelijker kan maken. Bovendien hebben Polen en Tsjechië een goede verbinding met de Duitse economie en logistieke ketens, wat mogelijkheden kan geven voor snelle groei. Bijvoorbeeld in technische sectoren.
Neem meerdere landen mee in je overweging
Voor de maakindustrie en ICT zijn Roemenië en Bulgarije ook interessante landen. Als je een kosten-batenplaatje aan het maken bent, is het goed om deze landen mee te nemen in je overweging.
Daarnaast bieden Roemenië en Bulgarije in veel meer sectoren zakelijke kansen. Bijvoorbeeld in de Bulgaarse textielindustrie. En beide landen bieden Nederlandse ondernemers kansen in de land- en tuinbouwsector. Er is vooral behoefte aan Nederlandse oplossingen voor het omgaan met klimaatveranderingen.
Wil je meer weten over deze landen? RVO kan je advies op maat geven over de verschillende markten!
Verdiep je in maatschappelijk verantwoord ondernemen
Bij zakendoen in nieuwe landen krijg je soms te maken met zaken die negatieve gevolgen kunnen hebben op mens en milieu – en de impact die dat weer kan hebben op jouw onderneming.
Verdiep je daarom in maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO). Bij het MVO-steunpunt kun je terecht voor advies over het toekomstbestendig maken van jouw bedrijfsactiviteiten.

De economie in Tsjechië groeit snel; het is een van de landen met veel kansen voor Nederlandse ondernemers. Foto: Het Oude Stadsplein in Praag
'Middle Corridor': alternatieve route van en naar het oosten
Als je het hebt over kansen in Centraal- en Oost-Europa, dan is het goed om stil te staan bij de 'Middle Corridor'. Dat is een transportroute per spoor, over zee en over de weg, die vanuit Europa door de Kaukasus (Georgië en Azerbeidzjan) loopt, en via de Kaspische zee naar Centraal-Azië en China gaat.
De Middle Corridor is nog in ontwikkeling en biedt alternatieven voor eerder veelgebruikte transport- en handelsroutes door Rusland. De nieuwe route biedt voornamelijk kansen voor Nederlandse ondernemers in de sectoren logistiek en transport, havenontwikkeling en warehousing.
Vanuit de EU komt hier veel financiering voor beschikbaar. Daar komt bij dat de landen waar de route doorheen loopt, buitenlandse investeringen omarmen. Ook zij zoeken alternatieven om zichzelf minder afhankelijk te maken van één land of markt.
Veilig en weerbaar ondernemen
Jezelf minder afhankelijk maken van 1 markt, leverancier, of logistieke partner, is een belangrijke manier om jezelf 'weerbaar te maken', zoals wij dat noemen.
Zorg dat je je bewust bent van alle risico’s, en lees meer over manieren om veilig en weerbaar zaken te doen.
Kazachstan: grondstoffen voor de toekomst
Nog een strategisch interessante markt om naar te kijken in Centraal-Azië, is Kazachstan. In de toekomst worden er mijnen geopend om grondstoffen als lithium, nikkel, koper en kobalt te delven. Die grondstoffen zijn nodig voor de hightechindustrie, bijvoorbeeld voor de productie van batterijen.
In een duurzame toekomst hebben we batterijen, en dus ook deze grondstoffen, hard nodig. Kazachstan staat open voor samenwerking en investeringen. Voor Nederland is dat interessant, want zo worden we minder afhankelijk van een enkele grote markt voor batterijen. Op dit moment is China onze grootste leverancier voor lithium-ion-batterijen en andere hightechproducten waar deze grondstoffen voor nodig zijn.
Lees meer in het marktrapport: Kritieke grondstoffen in Kazachstan.
Verken je kansen tijdens de Business Dialogue
Wil je meer weten over onderwerpen als nearshoring, de Middle Corridor en grondstoffen? En wil je de kansen onderzoeken in de landen die ik heb genoemd?
Kom dan naar het evenement Business Dialogue Centraal- en Oost-Europa op vrijdag 28 november in Rotterdam.
En verdiep je in de landen:

Polen is een van de landen met interessante opties voor nearshoring. Foto: uitzicht op Krakau.
Denk ook aan de cultuurverschillen!
Hoewel deze markten relatief dichtbij zijn, zijn er grote verschillen met de Nederlandse cultuur. Het is goed om daar bij het zakendoen rekening mee te houden, zodat je daarop kan inspelen om je kansen te verzilveren.
Belangrijk is bijvoorbeeld het werken aan vertrouwen. Wij raden je dan aan om je zakenpartner regelmatig te bezoeken.
Meer weten? Lees: Cultuurverschillen bij internationaal ondernemen.
Contact met RVO
Heb je interesse in de regio, informatie over de markten, strategische keuzes om jezelf weerbaar te maken en / of culturele verschillen?
RVO kan je helpen met vragen over al deze zaken. Neem contact met ons op voor gratis advies op maat!

- Ministerie van Buitenlandse Zaken