"Onze uitvoering doenlijk maken is voor iedereen goed"

Michel en Marlies doen onderzoek en geven advies. Handgraaf: "We bekijken 2 kanten van de medaille, de kant van de klant én de kant van RVO. Met als doel: onze uitvoering en dienstverlening verbeteren voor onze klanten en medewerkers."

Mentale druk verlaagt doenvermogen

Hij legt uit: "Doenvermogen gaat over de mentale vaardigheid van mensen. Kunnen ze onze subsidies aanvragen? Zijn ze in staat eraan te beginnen, het af te maken of hulp in te schakelen als het nodig is? Als mensen onder mentale druk staan, zoals bij de Waterschaderegeling, is hun doenvermogen lager. Ze zijn dan minder goed in staat dingen voor elkaar te krijgen. Daarnaast kijken we naar doenlijkheid. Oftewel: hoe begrijpelijk is dat wat wij ze voorschotelen?"

8 experimenten

Sinds september 2023 is een kernteam actief dat onderzoek doet naar de doenlijkheid van regelingen. Dit bestaat naast Handgraaf en Kok uit Barbara Stoeten, Eelke Leemeijer en Anita Nout. Het kernteam voerde tot nu toe 8 experimenten uit. Handgraaf: "We doen een analyse op de doelgroep en op subgroepen. Mensen verschillen van elkaar. Voor de ene persoon is het insturen van digitale documenten geen probleem, maar voor een ander kan het lastig zijn. We zoeken waar de barrières liggen en proberen die aan te pakken. En iets doenlijk maken is voor niemand slecht. Ook niet voor degenen die er anders ook al geen problemen mee hadden."

Fictieve toets

Er zijn wel blinde vlekken, zegt Handgraaf. "Dat zagen we bij de Waterschaderegeling. Die is onder grote druk opgezet, alles moest snel. Doenlijkheid staat dan niet hoog op de agenda." Kok vult aan: "Bij de WTS toetsten we fictief achteraf. Zonder te kijken hoe het in het echt was verlopen, analyseerden we alle documenten, de website en de regelingsteksten, zoals ze bij de start van de regeling waren. Onze bevindingen vergeleken we met de werkelijke situatie. Daaruit bleek dat we een aantal problemen van klanten vooraf hadden kunnen voorspellen en oplossen. Waardevolle informatie voor een volgende regeling of nieuw beleid. Met een doenlijkheidstoets is veel te voorspellen over toekomstig gedrag van de doelgroep."

Verder kijken

Handgraaf: "De focus ligt vaak op de communicatie, zoals de website en formulieren, maar wij kijken verder. We denken ook na of een regeling goed is opgezet en of een subsidie wel het juiste instrument is. Zoals bij de ISDE, een verduurzamingssubsidie, daar krijg je achteraf geld. We kwamen erachter dat een deel van de doelgroep financieel niet kón verduurzamen en dus vooraf geld nodig had. Ook dat valt onder doenvermogen. Er loopt nu een pilot waarbij ook gemeenten ISDE mogen aanvragen. Als zij het verduurzamen collectief in hun gemeente regelen, kunnen ook mensen met een kleinere portemonnee aansluiten."

Eerst afkaderen

Als we gaan onderzoeken, kaderen we vaak eerst af, legt Handgraaf uit. "Bij een erg uitgebreide regeling als de ISDE onderzochten we een simpel en een lastig onderdeel. Daarvan keken we welke doelgroepen er zijn en we maakten een klantreis en daarna een doenlijkheidsanalyse. Daarin analyseren we alle documenten en beschikbare informatie en houden we sessies met interne en externe experts en de doelgroep zelf." Met al die informatie maakt het team een rapport met verbeteradviezen. "Soms kunnen niet alle adviezen doorgevoerd worden, maar we geven wel aan wat knelt en wat beter kan."

Breder kijken

Kok: "We zagen dat er al veel aandacht is voor doenlijkheid, maar dat zijn vaak losse initiatieven. Met een analyse breng je alles bij elkaar en geef je er veel meer duiding aan." Handgraaf: "En wij kijken ook verder: we bekijken waarom mensen stoppen met hun aanvraag, maar ook welke zaken in hun leven spelen." Kok: "Agrarisch ondernemers bijvoorbeeld hebben vaak te maken met wel 40 regelingen, die elkaar soms ook nog bijten. Dat vergt wel iets van hun doenvermogen. Het is goed dat in beeld te hebben."

Toekomst

We willen in 2025 graag een koppeling maken met het Adviescollege Toetsing en Regeldruk, vertelt Kok. "Dat ziet erop toe dat de regeldruk voor ondernemers niet te hoog wordt. Het is mooi als we met hen kunnen samenwerken." Handgraaf: "Ook gaan we in 2025 meer aandacht geven aan het natraject. Het is nu niet altijd duidelijk wat met ons advies gedaan wordt. We willen aangesloten blijven totdat de oplossingen zijn doorgevoerd. Dat er daadwerkelijk iets gedaan wordt met de verplichte doenvermogenanalyses. De kwaliteitseis is er niet voor niets. Daarom willen we dat alle WaU-initiatieven structureel en standaard worden."

Krachten bundelen

Kok: "Bij het ontwerpen van beleid, zelfs al in ideeënfase, is het slim een gedragsexpertteam aan te haken. Dat kan kijken naar huidig en gewenst gedrag van de doelgroep. Ook daar gaan we meer op inzetten. Maar het blijft een uitdaging om alles te borgen. We voeren al gesprekken in de organisatie om te bekijken hoe we de inzet van gedragsexpertise, maar ook de doenlijkheidsanalyse structureel kunnen maken. We willen onze krachten bundelen met de teams van Kennis, Monitoring en Evaluatie, Klantinzicht en Omgevingskennis en andere mogelijke partners. We zijn zo’n grote organisatie! We brengen nu in kaart met wie we dit goed kunnen oppakken."