Subsidieregeling duurzaam maatschappelijk vastgoed (DUMAVA)
Bent u eigenaar van maatschappelijk vastgoed? Of houdt u zich bezig met het verduurzamen van maatschappelijk vastgoed zoals scholen, overheidsgebouwen, zorginstellingen, sportaccommodaties of monumenten? De subsidieregeling duurzaam maatschappelijk vastgoed (DUMAVA) komt eigenaren van bestaand maatschappelijk vastgoed tegemoet in de kosten om te verduurzamen. Tip: u kunt vanaf 19 mei uw aanvraag klaarzetten.
Aanvraagperiode
Advies over uw aanvraag
Weet u niet zeker of u voldoet aan de voorwaarden? Neem contact met ons op voor een adviesgesprek. We informeren u graag over de subsidie en alle vervolgstappen.
Voor wie?
U kunt DUMAVA aanvragen als u maatschappelijk vastgoed bezit in Nederland, zoals een school, gebedshuis of overheidsgebouw. Lees meer op de voorwaardenpagina.
Vanaf 2025 kunnen ook amateursportverenigingen DUMAVA aanvragen. Bent u een amateursportvereniging? Dan gelden voor u aanvullende voorwaarden.
Voert u vanuit of met het vastgoed economische activiteiten uit? Dan bent u een onderneming. Als u een onderneming bent, gelden er mogelijk aanvullende voorwaarden.
Dit is er anders in 2025
Vanaf 2 juni 2025 kunt u DUMAVA aanvragen voor uw maatschappelijk vastgoed of monument. In 2025 zijn de voorwaarden op een aantal punten anders. De minister heeft de wijzigingen al goedgekeurd, maar de regeling is pas definitief als deze in de Staatscourant staat. Dit kan als de voorhang (bespreking) van de regeling in de Tweede Kamer klaar is. Wanneer de definitieve regeling in de Staatscourant staat, vindt u hier de link naar de regelingstekst. Alle voorgenomen wijzigingen leest u in het concept van de regelingstekst.
We verwachten dat dit anders is in 2025:
- Vanaf 2025 kunnen ook amateursportverenigingen DUMAVA aanvragen.
- Als u goederen of diensten verkoopt vanuit het vastgoed, bent u een onderneming. U moet dan een verklaring invullen waaruit blijkt of u concurreert met ondernemingen uit andere EU-landen. Dit noemen wij bovenlokale ondernemingen. Als u een bovenlokale onderneming bent, gelden er voor u extra voorwaarden om DUMAVA aan te vragen. U leest de voorgenomen voorwaarden op de voorwaardenpagina.
- U mag vanaf 2025 DUMAVA combineren met andere subsidies voor dezelfde maatregelen. Dit kan alleen met subsidie die niet van de Rijksoverheid is, zoals gemeentelijke subsidies. U mag met alle subsidies samen maximaal 50% van de totale kosten ontvangen. Let op: ondernemingen mogen geen subsidies combineren.
Webinar DUMAVA 2025
Wilt u in 2025 maatschappelijk vastgoed verduurzamen? Binnenkort kunt u DUMAVA aanvragen. In ons webinar van afgelopen 27 maart hoort u waar u op moet letten en wat er wijzigt ten opzichte van vorig jaar.
In 2025 mogen amateursportverenigingen ook DUMAVA aanvragen. Op 20 februari organiseerden wij een webinar over de kansen voor deze nieuwe doelgroep.
Voorwaarden
Om in aanmerking te komen voor DUMAVA moet u aan een aantal voorwaarden voldoen. Bijvoorbeeld:
- U vraagt subsidie aan vóórdat u start met de verduurzaming of een contract tekent met een aannemer. Nadat u subsidie heeft aangevraagd, mag u opdracht geven voor de werkzaamheden en starten met de uitvoering. Let op: start u met de maatregelen voordat wij uw aanvraag goedkeuren? Houd dan rekening met het risico dat u minder of geen subsidie krijgt.
- U voert verduurzamingsmaatregelen uit op basis van een passend verduurzamingsadvies.
- U voert een integraal verduurzamingsproject uit, óf u voert 1, 2 of 3 maatregelen uit. U leest de details in de officiële maatregelenlijst hieronder. De voorwaarden en subsidiebedragen verschillen voor ieder project.
- Heeft u eerder DUMAVA ontvangen voor losse maatregelen aan uw vastgoed? Dan mag u een tweede keer aanvragen: voor andere losse maatregelen, óf een integraal verduurzamingsproject. Een aanvraag moet zijn afgerond en vastgesteld voordat u een tweede aanvraag voor hetzelfde vastgoed doet.
- Heeft u eerder DUMAVA-subsidie ontvangen voor een integraal verduurzamingsproject? Dan kan u geen DUMAVA-subsidie meer krijgen voor hetzelfde vastgoed, ook niet voor losse maatregelen.
- Is uw vastgoed opgeleverd op of na 1 januari 2012? Dan komt u alleen in aanmerking voor DUMAVA als het vastgoed voor het einde van het verduurzamingsproject is afgesloten van het aardgas.
- Als u vanuit of met het vastgoed economische activiteiten uitvoert, bent u een onderneming. Bijvoorbeeld als u diensten tegen betaling aanbiedt, spullen verkoopt of ruimten verhuurt. Alle ondernemingen moeten vanaf 2025 bij de aanvraag een verklaring invullen. Sportaccommodaties die voor het overgrote deel voor amateursport worden gebruikt, hoeven dat niet. Uit de verklaring blijkt of u concurreert met ondernemingen uit andere EU-lidstaten. Dit noemen wij bovenlokale ondernemingen. Als u een bovenlokale onderneming bent, gelden er voor u aanvullende voorwaarden om DUMAVA aan te vragen. Hieronder vindt u alvast een conceptversie van de verklaring. De definitieve versie verandert niet veel meer. Let op: dit is niet het document dat u inlevert. Wij plaatsen binnenkort de echte verklaring.
- Voor de verduurzamingsmaatregel(en) waarvoor u DUMAVA-subsidie aanvraagt, is geen andere subsidie van de Rijksoverheid aangevraagd of gegeven. U mag DUMAVA wel combineren met subsidies van uw gemeente of provincie. U mag dan met alle subsidies samen maximaal 50% van alle kosten ontvangen. Bent u een bovenlokale onderneming? Dan mag u DUMAVA-subsidie niet combineren met andere subsidies.
In 2022 en 2023 kreeg DUMAVA financiële steun van de Europese Unie.
Wat is een integraal verduurzamingsproject?
Een integraal verduurzamingsproject is een maatregelenpakket gebaseerd op een Maatwerkadvies (of een Duurzame Monumenten-advies. Lees daarover meer op monumenten.nl). U leest meer over de 3 soorten integraal verduurzamingsprojecten in de maatregelenlijst hierboven.
Voor niet-monumentale panden moet het maatregelenpakket leiden tot een energieprestatieverbetering van minstens 3 energielabelstappen tot minimaal:
- energielabel B, óf
- een 'hoge energieprestatie', ook Renovatiestandaard genoemd
Voor monumenten moet het maatregelenpakket leiden tot:
- Een energieprestatieverbetering, gemeten in een vermindering van het primaire energieverbruik met minstens 20%, óf
- Een energieprestatieverbetering van minstens 3 energielabelstappen tot minimaal een 'hoge energieprestatie', ook Renovatiestandaard genoemd
Let op: om DUMAVA aan te vragen voor de integrale verduurzaming van een monument is een Duurzame Monumenten (DuMo)-advies verplicht.
Voor losse maatregelen is een DuMo-advies optioneel.
Uw aanvraag voorbereiden
Op de pagina DUMAVA: Aanvraagproces vindt u een aantal hulpmiddelen:
- Een uitgewerkt stappenplan
- Een lijst met benodigde documentatie voor de aanvraag
- Voorbeeldbegrotingen
U kunt vanaf 19 mei uw aanvraag al klaarzetten in Mijn RVO.
Vanaf 2 juni kunt u de aanvraag indienen.
Let op: gaat u meer elektriciteit gebruiken of opwekken doordat u verduurzaamt?
Controleer voor u subsidie aanvraagt of u in uw regio last krijgt van een overbelast elektriciteitsnet.
Lees hier meer over netcongestie.
Hoeveel subsidie krijgt u?
Het grootste deel van DUMAVA is gereserveerd voor integrale projecten: € 283.700.000. Met een integraal project maakt u dus meer kans op subsidie. Daarnaast is € 47 miljoen van de beschikbare subsidie speciaal gereserveerd voor gebouwen in het basis- en voortgezet onderwijs. Eigenaren van deze gebouwen kunnen deze gereserveerde subsidie aanvragen voor integrale verduurzamingsprojecten óf voor PV-panelen of PVT-panelen als losse maatregelen.
Kiest u voor een integraal verduurzamingsproject, of voor 1, 2 of 3 losse verduurzamingsmaatregelen? Hieronder leest u hoeveel subsidie u kunt krijgen. In de maatregelenlijst hierboven vindt u meer informatie over eventuele maximumbedragen per maatregel.
- De subsidie is 20% van de projectkosten, het energieadvies en het energielabel samen.
- De subsidiebedragen zijn minimaal € 5.000 en maximaal € 1,5 miljoen.
- U vraagt aan op basis van een energieadvies (Centraalregistertechniek.nl), portefeuilleroutekaart of DuMo-advies (Monumenten.nl) (alleen voor monumenten, optioneel).
Losse maatregelen voor ondernemingen
In internetconsultatie is in 2024 een wijziging aangekondigd en later in de Staatscourant gepubliceerd. In 2024 zou het voor ondernemers niet meer mogelijk zijn om DUMAVA aan te vragen voor losse maatregelen. Deze wijziging is doorgevoerd omdat Europese regels verbieden dat ondernemingen staatssteun krijgen.
Nu blijkt dat ondernemingen volgens die regels alsnog subsidie mogen aanvragen voor losse maatregelen. Dat telt namelijk niet altijd als staatssteun. Als een onderneming bijvoorbeeld niet concurreert met ondernemingen uit andere lidstaten, dan mogen zij subsidie ontvangen zonder dat dit gezien wordt als staatssteun.
Twijfelt u of uw organisatie een onderneming is? U kunt dan toch subsidie aanvragen voor losse maatregelen, zolang u aan de staatssteunregels voldoet. We beoordelen of u een onderneming bent en zo ja, of u aan de staatssteunregels voldoet. Vraag bij twijfel een adviesgesprek aan.
- De subsidie is 30% van de projectkosten, het energieadvies en het energielabel samen*.
- De subsidiebedragen zijn minimaal € 25.000 en maximaal € 85 per m2 per labelstap, tot een bovengrens van € 1,5 miljoen.
- U vraagt aan op basis van een Integraal Maatwerkadvies, portefeuilleroutekaart met energielabel of DuMo-advies (Monumenten.nl) (DuMo is verplicht als u aanvraagt voor een monument).
*Leidt uw integrale project tot een hoge energieprestatie zoals in de onderstaande tabel? Dan kunt u meer subsidie krijgen, tot een maximum van 40% van de kosten. Het minimale energielabel verschilt per gebruiksfunctie.
Let op: heeft uw onderneming meer dan 250 fte aan personeel in dienst of een netto-omzet van € 50 miljoen per jaar of meer? Dan is het een grote onderneming. U krijgt dan maximaal 30% subsidie via DUMAVA.
| Gebruiksfunctie | Label |
|---|---|
| Bijeenkomst | A+++ |
| Bijeenkomst met Kinderdagverblijf | A+++ |
| Gevangeniscel | A++ |
| Gezondheidszorg met bed | A++ |
| Gezondheidszorg zonder bed | A+++ |
| Kantoor | A+++ |
| Logies in logiesgebouw | A++ |
| Logies overig | A++ |
| Onderwijs | A+++ |
| Sport | A++ |
| Winkel | A+++ |
Bereken uw subsidiebedrag
Gebruik de rekentool om te berekenen hoeveel subsidie u kunt aanvragen. Dit is een schatting; u kunt hieraan geen rechten ontlenen.
Vergoeding projectkosten
Onder projectkosten vallen de kosten van ontwerp, bouwmateriaal, bouwmaterieel, gebouwgebonden installaties, projectmanagement en arbeid. Ook kosten voor indexering, sloop en lood- en asbestverwijdering mag u onder projectkosten rekenen. Daarnaast moeten de kosten technisch noodzakelijk en uitsluitend dienstbaar zijn aan de maatregel. Dit betekent dat alleen de kosten in aanmerking komen die zijn gemaakt met als doel te verduurzamen en die noodzakelijk zijn om de maatregel aan te brengen.
Stap 1: Wilt u DUMAVA aanvragen?
Beslis of u de benodigde investeringen wilt doen.
Stap 2: Laat een verduurzamingsadvies opstellen
Om DUMAVA aan te vragen heeft u een verduurzamingsadvies nodig. Als u nog geen verduurzamingsadvies heeft dat aan de voorwaarden voldoet, vraag dat dan zo snel mogelijk aan.
Stap 3: Vraag eHerkenning aan
Om DUMAVA aan te vragen heeft u eHerkenning nodig op niveau 2+.
Stap 4: Maak een projectbegroting
Om DUMAVA aan te vragen stelt u samen met een adviseur of aannemer een gespecificeerde begroting op. Bekijk de begrotingsvoorbeelden op RVO.nl
Stap 5: Sla een conceptaanvraag op
Vanaf 19 mei kunt u een conceptaanvraag opslaan door in te loggen op MijnRVO.
Stap 6: Vraag DUMAVA aan
Vanaf 2 juni om 9:00 uur opent de regeling voor aanvragen. De datum van indienen telt.
Stap 7: Ontvang Besluit
Na maximaal 13 weken ontvangt u het besluit over uw aanvraag.
Stap 8: Begin met verduurzaming
Let op: Vraag eerst DUMAVA aan. Pas daarna mag u de aannemer opdracht geven om met de verduurzamingsmaatregelen te beginnen.
Stap 9: Laat een nieuw energielabel registreren (voor integrale projecten)
U laat een nieuw energielabel opstellen en registreren nadat de maatregelen zijn uitgevoerd. Dit is niet verplicht voor aanvragen voor losse maatregelen of monumenten.
Stap 10: Vraag vaststelling aan (voor subsidiebedragen boven de €25.000)
Is het integrale verduurzamingsproject uitgevoerd en voldoet u aan de voorwaarden? Dan vraagt u via MijnRVO vaststelling aan.
Na uw aanvraag
Na uw subsidieaanvraag ontvangt u een bevestiging per e-mail. We beoordelen aanvragen op volgorde van ontvangst. Op de dag dat het budget wordt overtekend, verdelen we het beschikbare bedrag per loting onder de aanvragen van die dag. Binnen 13 weken ontvangt u van ons een besluit over uw aanvraag. U vindt het besluit in Mijn RVO. U ontvangt hiervan ook bericht per e-mail of per post.
Of volg de status van uw aanvraag in Mijn RVO. Alle belangrijke berichten vindt u onder ‘Mijn aanvragen’.
Bekijk voor meer informatie het aanvraagproces.
Wanneer ontvangt u subsidie?
Vraagt u voor minder dan € 25.000 subsidie aan? Dan ontvangt u meteen 100% van het subsidiebedrag als wij uw aanvraag goedkeuren.
Vraagt u voor € 25.000 of méér subsidie aan? Dan ontvangt u eerst een voorschot van 70% als wij uw aanvraag goedkeuren.
Vaststelling aanvragen
Zijn de maatregelen uitgevoerd? Dan moet u vaststelling aanvragen. U ontvangt daarna maximaal 30% van de subsidiekosten, afhankelijk van de beoordeling van de vaststelling.
Meer weten?
- Veelgestelde vragen over DUMAVA
- Bekijk het interview over de verduurzaming van Dorpskerk Wassenaar op Youtube
- Publicatie Staatscourant - Budgetwijziging 16 mei 2024
- Publicatie Staatscourant - Wijzigingen derde openstelling
- Subsidieregeling DUMAVA Tweede openstelling op wetten.nl
- Subsidieregeling DUMAVA Eerste openstelling op wetten.nl
- Praktijkverhaal: “We kunnen nu nog slimmer verduurzamen”
Cijfers per gemeente en provincie
Wilt u weten hoeveel DUMAVA in uw provincie of gemeente is verleend? En voor welke maatregelen dat was? U ziet het in één oogopslag in de Klimaatmonitor van Nederland.
- Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties
