DUMAVA: Voorwaarden
Komt u in aanmerking voor de Subsidieregeling duurzaam maatschappelijk vastgoed (DUMAVA)? Op deze pagina vindt u meer informatie over de actuele voorwaarden waar uw aanvraag aan moet voldoen.
Dit is er anders in 2025
Vanaf 2 juni 2025 kunt u DUMAVA aanvragen voor uw maatschappelijk vastgoed of monument. In 2025 zijn de voorwaarden op een aantal punten anders. De minister heeft de wijzigingen al goedgekeurd, maar de regeling is pas definitief als deze in de Staatscourant staat. Dit kan als de voorhang (bespreking) van de regeling in de Tweede Kamer klaar is. Wanneer de definitieve regeling in de Staatscourant staat, vindt u hier de link naar de regelingstekst. Alle voorgenomen wijzigingen leest u in het concept van de regelingstekst.
We verwachten dat dit anders is in 2025:
- Vanaf 2025 kunnen ook amateursportverenigingen DUMAVA aanvragen.
- Als u goederen of diensten verkoopt vanuit het vastgoed, bent u een onderneming. U moet dan een verklaring invullen waaruit blijkt of u concurreert met ondernemingen uit andere EU-landen. Dit noemen wij bovenlokale ondernemingen. Als u een bovenlokale onderneming bent, gelden er voor u extra voorwaarden om DUMAVA aan te vragen. U leest de voorgenomen voorwaarden verderop op deze pagina.
- U mag vanaf 2025 DUMAVA combineren met andere subsidies voor dezelfde maatregelen. Dit kan alleen met subsidie die niet van de Rijksoverheid is, zoals gemeentelijke subsidies. U mag met alle subsidies samen maximaal 50% van de totale kosten ontvangen. Let op: bovenlokale ondernemingen mogen geen subsidies combineren.
Welk vastgoed komt in aanmerking?
Om DUMAVA aan te vragen, moet het vastgoed in Nederland staan en eigendom zijn van een maatschappelijke instelling binnen deze sectoren:
- decentrale overheid, zoals een gebouw met een publieke functie dat eigendom is van de gemeente, provincie of waterschap;
- onderwijs, zoals gebouwen van een basisschool, middelbare school, universiteit, mbo- of hbo-instelling;
- zorg, zoals een ziekenhuis, verpleeg- of verzorgingshuis. U moet hiervoor een SBI-code hebben die staat op de lijst ‘SBI-codes DUMAVA’. Deze vindt u onder deze opsomming;
- cultuur, zoals een poppodium, kunstcollectief of theater. U moet hiervoor een Culturele ANBI-status hebben;
- amateursportverenigingen. Voor amateursportverenigingen gelden aanvullende voorwaarden om DUMAVA aan te vragen. Deze vindt u verderop op de pagina. Let op: heeft u al BOSA-subsidie ontvangen voor uw sportaccommodatie? Dan kunt u geen DUMAVA meer aanvragen;
- religieuze instellingen, zoals een moskee of een kerk. U moet hiervoor een SBI-code hebben die staat op de lijst ‘SBI-codes DUMAVA’. Deze vindt u onder deze opsomming;
- overige gebouwen met een publieksfunctie, zoals een stichting, vereniging, peuterspeelzaal, buurthuis of gemeenschapscentrum. U moet hiervoor een SBI-code hebben die staat op de lijst ‘SBI-codes DUMAVA’. Deze vindt u onder deze opsomming.
- U kunt aanvragen voor een geregistreerd rijks-, provinciaal of gemeentelijk monument dat geen woonhuis is.
- Ook veiligheidsregio's kunnen DUMAVA aanvragen voor hun maatschappelijk vastgoed.
Let op: het hebben van een SBI-code van de lijst ‘SBI-codes DUMAVA’ betekent niet dat u automatisch binnen de doelgroep van DUMAVA valt.
Welk vastgoed komt niet in aanmerking?
- Moet uw vastgoed voldoen aan de energiebesparingsplicht? U kunt geen DUMAVA-subsidie aanvragen voor maatregelen die u vanuit de energiebesparingsplicht moet nemen. Voor andere maatregelen kunt u wel DUMAVA-subsidie aanvragen.
- Moet uw vastgoed voldoen aan de energielabel C-verplichting voor kantoorgebouwen en heeft u nog geen label C of hoger? Dan kunt u de DUMAVA-subsidie niet aanvragen.
- Is uw vastgoed opgeleverd op of na 1 januari 2012? Dan komt u alleen in aanmerking als uw vastgoed wordt afgekoppeld van de aardgasaansluiting voor het verduurzamingsproject eindigt.
Wanneer mag u beginnen met verduurzamen?
- U laat eerst een verduurzamingsadvies opstellen voordat u DUMAVA aanvraagt. Lees hierover meer onder Welk verduurzamingsadvies heeft u nodig?
- U vraagt DUMAVA aan voordat u een contract aangaat met een aannemer over de maatregelen, of start met de verduurzamingsactiviteiten.
- Gaat u een contract aan, of begint u met verduurzamen voordat uw subsidie is toegekend? Dan loopt u het risico dat u geen subsidie krijgt.
Financiële voorwaarden
- Voor de verduurzamingsmaatregel(en) waarvoor u DUMAVA-subsidie aanvraagt, is geen andere subsidie van de Rijksoverheid aangevraagd of verleend. Subsidies van uw gemeente of provincie mag u wel combineren met DUMAVA. U mag met alle subsidies samen maximaal 50% van de totale kosten ontvangen. Gaat het om een lening? Dan mag de subsidie samen met de lening 100% van de kosten zijn. Let op: bovenlokale ondernemingen mogen geen subsidies combineren.
- Als uw organisatie inkomsten- of vennootschapsbelastingplichtig is, komt u niet in aanmerking. U komt mogelijk wel in aanmerking voor de regeling Energie-investeringsaftrek (EIA) of Milieu-investeringsaftrek en Willekeurige afschrijving milieu-investeringen (MIA/Vamil).
- Voor verlening van de subsidie mag er geen sprake zijn van een onderneming in moeilijkheden.
- Ontving u eerder DUMAVA-subsidie voor losse maatregelen aan uw vastgoed? Dan mag u een 2e keer aanvragen: voor andere losse maatregelen, óf voor een integraal project. Heeft u eerder DUMAVA-subsidie ontvangen voor een integraal verduurzamingsproject? Dan kan u geen DUMAVA-subsidie meer ontvangen voor hetzelfde vastgoed.
- Heeft u voor verduurzamingsmaatregelen al BOSA-subsidie ontvangen? Dan komt u niet meer in aanmerking voor DUMAVA voor dezelfde maatregelen.
Wilt u weten hoeveel subsidie u kunt krijgen? Lees meer over de maximumbedragen per projectsoort.
Projectkosten
Onder projectkosten vallen de kosten van ontwerp, bouwmateriaal, bouwmaterieel, gebouwgebonden installaties, projectmanagement en arbeid. Ook kosten voor indexering, sloop en lood- en asbestverwijdering mag u onder projectkosten rekenen. De kosten moeten technisch noodzakelijk en alleen in het voordeel van de maatregel zijn. Dit betekent dat u alleen vergoeding krijgt voor de kosten die u maakt met als doel om te verduurzamen en die noodzakelijk zijn om de maatregel uit te voeren.
Voor welke maatregelen kan u DUMAVA aanvragen?
U voert 1, 2 of 3 maatregelen uit die op de maatregelenlijst staan, óf u voert een integraal verduurzamingsproject uit. De maatregelenlijst van 2025 plaatsen we hier wanneer de definitieve regeling in de Staatscourant staat. U vindt de actuele maatregelenlijst alvast in bijlage 3 van het concept van de regelingstekst.
Vroeg u in 2022, 2023 of 2024 DUMAVA aan? Dan gelden er misschien andere voorwaarden. Gebruik de maatregelenlijst voor het jaar van uw aanvraag.
Welk verduurzamingsadvies heeft u nodig?
Voor deze regeling is het verplicht dat u vooraf een verduurzamingsadvies laat opstellen door een energieadviseur. U kiest zelf welk verduurzamingsadvies, afhankelijk van het type project. In de tabel hieronder leest u welke opties er zijn voor projecten met 1, 2 of 3 verduurzamingsmaatregelen, en voor integrale verduurzamingsprojecten.
| 1, 2 of 3 verduurzamingsmaatregelen | integraal verduurzamingsproject |
|---|---|
| Energieadvies | Integraal Maatwerkadvies |
| Portefeuilleroutekaart | Portefeuilleroutekaart met energielabel |
| DuMo-advies (voor monumenten, optioneel) | DuMo-advies (voor monumenten) |
Waar moet het verduurzamingsadvies aan voldoen?
In het rapport dat u krijgt van uw energieadviseur leest u welke verduurzamingsmaatregelen u kunt laten uitvoeren om uw maatschappelijk vastgoed te verduurzamen. U voegt dit rapport toe bij uw subsidieaanvraag. Het rapport mag op dat moment maximaal 48 maanden oud zijn. Hieronder leest u welke informatie in het verduurzamingsadvies moet staan voor losse maatregelen en voor een integraal verduurzamingsproject.
In het energieadvies, de portefeuilleroutekaart of het DUMO-advies voor losse maatregelen moet in ieder geval deze informatie staan:
- Technische en functionele beschrijving van uw maatschappelijk vastgoed
- Overzicht van energiehuishouding van uw maatschappelijk vastgoed van afgelopen 3 jaar voorafgaand aan de subsidieaanvraag
- Overzicht van mogelijke verduurzamingsmaatregelen
- Overzicht van verwachte energiebesparing en/of vermindering van de CO2-uitstoot, in getallen uitgedrukt
- Inschatting van investeringskosten en verwachte besparingen, in € uitgedrukt
Is uw energieverbruik meer dan 25.000 m3 aardgas (of aardgasequivalent) of 50.000 kWh elektriciteit per jaar? Dan moet in uw energierapport ook deze informatie staan:
- Overzicht van alle verduurzamingsmaatregelen die zijn te realiseren in uw vastgoed met een terugverdientijd tot en met 5 jaar
- Duidelijk en eenvoudig plan waarin u omschrijft hoe u de verduurzamingsmaatregelen uit het energieadvies gaat uitvoeren
Vraagt u subsidie voor een integraal verduurzamingsproject aan? Dan heeft u een maatwerkadvies volgens de BRL9500-MWA-U of de BRL9500-04 nodig. Dit advies moet zijn opgesteld door een gecertificeerd EP-U-maatwerkadviseur. Het maatwerkadvies volgens de BRL9500-MWA-U moet geregistreerd zijn in EP-Online. Dit is een online databank waarin energielabels van gebouwen staan.
U kunt ook kiezen voor een portefeuilleroutekaart waarin staat hoe u uw vastgoed gaat verduurzamen. Dan heeft u geen maatwerkadvies nodig. Op de portefeuilleroutekaart moeten de punten uit bijlage 1 van de regeling staan. De directie moet de portefeuilleroutekaarten maken. Hoort uw gebouw bij de zorgsector, dan moet de portefeuilleroutekaart zijn opgesteld volgens de formats van het Expertisecentrum Verduurzaming. Vraagt u subsidie aan voor vastgoed in een andere sector dan de zorg? Dan moeten in de portefeuilleroutekaart ook de verduurzamingsplannen van nog minimaal 19 andere gebouwen van uw organisatie staan.
Een integraal verduurzamingsproject voor een monument kunt u aanvragen met een DUMO-advies niveau 3.
Wilt u meer informatie over de voorwaarden van het energieadvies? U vindt de uitgebreide toelichting hiervan in het concept van de regelingstekst.
Aanvullende voorwaarden bovenlokale ondernemingen
Als u vanuit of met het vastgoed economische activiteiten uitvoert, bent u een onderneming. Bijvoorbeeld als u diensten tegen betaling aanbiedt, spullen verkoopt of ruimten verhuurt. Alle ondernemingen moeten vanaf 2025 bij de aanvraag een verklaring invullen waaruit blijkt of u concurreert met ondernemingen uit andere EU-lidstaten. Dit kan volgens de EU-regels al snel zo zijn. Dit noemen wij bovenlokale ondernemingen. Sportaccommodaties die voor het overgrote deel voor amateursport worden gebruikt, hoeven deze verklaring niet in te vullen. Hieronder downloadt u de invulbare verklaring. Deze voegt u toe als bijlage bij de aanvraag.
Voor bovenlokale ondernemingen gelden aanvullende voorwaarden voor het aanvragen van DUMAVA. Hieronder leest u welke dat zijn voor losse maatregelen of voor een integraal verduurzamingsproject. Deze voorwaarden zijn nog niet definitief.
Bovenlokale ondernemingen kunnen DUMAVA-subsidie aanvragen voor losse maatregelen als ze gebruik kunnen maken van één van de volgende uitzonderingen: de reguliere de-minimisverordening of de algemene groepsvrijstellingsverordening AGVV.
-
De reguliere de-minimisverordening
Ondernemingen mogen in 3 jaar tijd maximaal € 300.000 steun ontvangen van de overheid, waaronder DUMAVA-subsidie. Dit valt onder de de-minimisverordening. U mag niet meer geld van de overheid ontvangen dan € 300.000 per 3 jaar, omdat de steun niet mag leiden tot oneerlijke concurrentie tussen ondernemingen. Heeft uw bovenlokale onderneming in de laatste 3 jaar nog geen de-minimissteun gekregen, zoals andere subsidies van overheden? Dan kunt u DUMAVA-subsidie aanvragen voor losse maatregelen tot uw maximum.
-
Algemene groepsvrijstellingsverordening (AGVV)
Bovenlokale ondernemingen kunnen subsidie aanvragen voor losse maatregelen in de maatregelenlijst. Als u subsidie aanvraagt voor een maatregel die de energie-efficiëntie in het gebouw verbetert (de maatregelen onder codes C, E, F en L en de maatregelen D.4, D.5, D.6, D.7 en D.10 uit de maatregelenlijst), dan gelden de volgende aanvullende voorwaarden. Voert u maatregelen uit voor één type onderdeel van een gebouw? Dan moeten de maatregelen samen leiden tot een energieprestatieverbetering van het gebouw van minstens 10%. Als u maatregelen voor meerdere delen van het gebouw uitvoert, dan is dat minstens 20%. Een type onderdeel van een gebouw is bijvoorbeeld de isolatie van de bouwschil van een vleugel van een ziekenhuis. De energieprestatieverbetering moet u bewijzen met software die voldoet aan NTA 8800. Dit is een rekenmethode die de energieprestatie van gebouwen berekent. Dit moet u ook laten opnemen in het verduurzamingsadvies dat de energieadviseur uitvoert. Let op: subsidie voor energielabels en het laten maken van energieadviezen of duurzame monumentenadviezen kunt u alleen aanvragen als u kiest voor de de-minimisverordening.
Hieronder ziet u voor welke losse maatregelen de aanvullende voorwaarden gelden.
Vraagt u DUMAVA voor een integraal verduurzamingsproject aan? Voor bovenlokale ondernemingen gelden de volgende aanvullende voorwaarden:
- Bovenlokale ondernemingen krijgen maximaal 30% DUMAVA-subsidie voor een integraal verduurzamingsproject.
- Verduurzaamt u alleen één type onderdeel van het gebouw, zoals een vleugel van een ziekenhuis? Dan krijgt u 5% minder subsidie.
- Als bovenlokale ondernemingen DUMAVA aanvragen, kunnen zij geen andere subsidies aanvragen voor dezelfde maatregelen voor hetzelfde vastgoed.
- Het maatregelenpakket moet leiden tot een energieprestatieverbetering van het vastgoed van minstens 20%.
In paragraaf 3.2 in de toelichting van het concept van de regelingstekst vindt u meer informatie over staatssteun en maatschappelijk vastgoed.
Aanvullende voorwaarden amateursportverenigingen
Amateursportverenigingen moeten aan extra voorwaarden voldoen om DUMAVA aan te vragen:
- De amateursportvereniging is aangesloten bij een sportbond die op de ledenlijst van NOC*NSF staat, of is aangesloten bij één van de deelnemende organisaties van het Platform Ondernemende Sportaanbieders (POS).
- Wordt het gebouw van de sportvereniging ook voor andere activiteiten dan amateursport gebruikt? Dan moet het gebouw in het omgevingsplan de enkelbestemming ‘sport’ hebben. Ook moet minimaal één van de gebruikers in het gebouw aangesloten zijn bij het NOC*NSF of het POS. Bij het Omgevingsloket of op ruimtelijkeplannen.nl ziet u of de locatie van de sportvereniging de enkelbestemming sport heeft. Heeft de locatie niet de enkelbestemming sport? Dan moet het gebouw voor minimaal 50% van de oppervlakte in vierkante meters en voor minimaal 50% van de tijd bedoeld zijn en gebruikt worden voor amateursport. Om dit te laten zien, vult u bij de aanvraag het formulier '50% verdeling' in. Dit formulier kunt u hieronder downloaden. Het ingevulde formulier slaat u op en voegt u als bijlage toe bij de aanvraag.
Advies over uw aanvraag
Weet u niet zeker of u voldoet aan de voorwaarden? Neem contact met ons op voor een adviesgesprek. We informeren u graag over de subsidie en alle vervolgstappen.
Wat zijn uw verplichtingen na de aanvraag?
- Uw maatschappelijk vastgoed blijft na het uitvoeren van de maatregelen bestemd als maatschappelijk vastgoed.
- U bewijst dat het gebouw na het verduurzamingsproject beschikt over een slimme meter.
- U realiseert de verduurzamingsmaatregelen binnen 24 maanden na subsidieverstrekking. Bij een integraal project is dit binnen 36 maanden. Haalt u dit niet? Dan kunt u hiervoor één keer uitstel aanvragen van 12 maanden.
- U laat een energielabel opstellen en registreren nadat de maatregelen zijn uitgevoerd. Deze verplichting geldt niet als u aanvraagt voor monumenten of voor losse maatregelen.
- Wij controleren of het juist is dat u subsidie krijgt. Bewaar daarom documenten en facturen van uw aanvraag minimaal 5 jaar. Tijdens een controle kunnen we hierom vragen.
Voor de uitgebreide toelichting verwijzen we u door naar het concept van de regelingstekst.
- Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties
Uitgelicht
