Proeftuin Ebusco 3.0 en snellaadinfrastructuur (2021)

Beschrijving

Aanleiding

In het klimaatakkoord is voor de Nederlandse transportsector de CO2-emissiereductie-ambitie gezet op nul-emissie in 2050. Dit is ook van toepassing op het openbaar vervoer. Voor een significante impact op CO2-emissiereductie in het openbaar vervoer, is grootschalige inzet van elektrische bussen noodzakelijk. Belangrijk daarbij is dat alle buslijnen (stad, korte en lange afstand streekvervoer) en daarmee gehele concessies elektrificeren. Stadsvervoer en vervoer over korte afstanden wordt al steeds meer met elektrische bussen uitgevoerd, maar voor de lange afstanden is er nog geen goed alternatief. 
Connexxion, is een pionier in grootschalige toepassing van elektrisch openbaar vervoer met elektrificatie van concessies rond Eindhoven, Schiphol (AML) en Haarlem. Op dit moment wordt echter vooral ingezet op elektrisch stadsvervoer en korte afstand streekvervoer, omdat de huidige e-bussen niet geschikt zijn voor lange afstanden. Om de doelstelling, 100% ZE-vloot in 2030, te kunnen halen moeten de afstanden en operationele rijtijden zonder laden van e-bussen vergroot worden.

Doel

In dit project demonstreert Connexion samen met Ebusco een vernieuwend zero emissie OV-concept: de Ebusco 3.0 elektrisch aangedreven lichtgewicht bus, in een realistische lange afstand gebruiksomgeving. Tevens zou de Ebusco 3.0 doorontwikkeld worden naar de Ebusco 3.1, met een nog grotere actieradius en nog beter energiemanagement. Daarnaast wordt een operationeel plan 
ontwikkeld waarmee niet-openbare laadinfrastructuur geschikt wordt gemaakt voor gebruik door derden (busoperators). 
Door de demonstratie van elektrische bussen op lange afstand en op interregionale buslijnen draagt het project bij aan nul-emissie elektrisch busvervoer in Nederland voor 2030.

Korte omschrijving van de activiteiten

• Demonstratie van de 3.0 lichtgewicht uitstootvrije elektrische bus op drie lange-afstandsbuslijnen in de Regio Gooi en Vechtstreek in een werkelijke situatie;
• Doorontwikkeling van de Ebusco bustechnologie tot een energiezuinigere 3.1-variant met een grotere reikwijdte;
• Realiseren van laadinfrastructuur en ontwikkelen van een uitvoeringsplan om bestaande niet-openbare laadinfrastructuur geschikt te maken voor andere gebruikers.

Locaties

Het project wordt uitgevoerd voor drie lange-afstandsbuslijnen in de Gooi en Vechtstreek, Amstelland-Meerlanden en Haarlem-IJmond.

Resultaat

Het project zal dienstdoen als proof-of-concept voor de inzet van elektrische bussen op lange afstand en op interregionale buslijnen. De beoogde resultaten van het project zijn: 
• 23 Ebusco 3.0/3.1 bussen gedemonstreerd en gevalideerd op drie lange afstand buslijnen. 
• Realisatie van de Ebusco 3.1 variant met een nog grotere actieradius. 
• Laadinfrastructuur die geschikt is voor gebruik door derden (busoperators).

Behaalde resultaten

Gedurende de eerste rapportage periode (1-7-2021 t/m 30-6-2022) is het volgende gerealiseerd: 
• Projectmanagement; opzet stuurgroep en projectgroep t.b.v. besluitvorming, voortgang monitoren en risicobeheer, inrichting financieel management en stakeholder management. 
• Er zijn tenminste 15 Ebusco 3.0 bussen ingekocht door Connexxion. Deze zijn of worden momenteel gebouwd door Ebusco en zullen in 2023 geleverd worden met een vertraging van minstens 12 maanden. Deze vertraging in de levering wordt veroorzaakt door COVID, de oorlog in Oekraïne en het wereldwijde tekort aan materialen die de automotive-sector geraakt heeft. 
• Om verdere vertraging in het project te voorkomen is Ebusco eerder begonnen met de doorontwikkeling naar de Ebusco 3.1, op basis van inzichten uit de praktijk van de 2.2 bus en ervaringen uit de eerder 2 geleverde bussen aan Stadwerke M". Focuspunt is het vergroten van de actieradius met ontwikkelingen op de klimatisering (strategie), het batterijpakket en het monitoringssysteem. Deze doorontwikkeling is deels geïncorporeerd in de Ebusco 3.0 bussen. 
• Het snellaadstation is ingekocht volgens planning. Deze is in 2023 deels geïnstalleerd op het nieuwe busstation van Hilversum. 

Gedurende de tweede rapportage periode (1-7-2022 t/m 30-6-2023) is het volgende gerealiseerd: 
• Projectmanagement; opzet stuurgroep en projectgroep t.b.v. besluitvorming, voortgang monitoren en risicobeheer, inrichting financieel management en stakeholder management. 
• Er waren al 15 Ebusco 3.0 bussen ingekocht door Connexxion (de totale order bedraagt 39 bussen). 
De eerste twee bussen zijn in juni 2023 in gebruik genomen, op de rapportagedatum zijn er inmiddels 18 bussen in gebruik genomen. De instroom van de rest van de 39 te leveren bussen wordt verwacht in het 4e kwartaal van 2023 waarmee alle besteld bussen geleverd zijn. 
• Om verdere vertraging in het project te voorkomen is Ebusco eerder begonnen met de doorontwikkeling naar de Ebusco 3.1, op basis van inzichten uit de praktijk van de 2.2 bus en ervaringen uit de eerder 2 geleverde bussen aan Stadwerke M". Focuspunt is het vergroten van de actieradius met ontwikkelingen op de klimatisering, het batterijpakket en het monitoringssysteem. 
• Het snellaadstation is ingekocht volgens planning. Deze is in 2023 deels geïnstalleerd op het nieuwe busstation van Hilversum. In hoeverre dit laadstation mede gebruikt zal worden door andere vervoerders is afhankelijk van het moment waarop in omliggende concessies (provincie Utrecht) Zero Emissie bussen worden geïntroduceerd op de buslijnen van en naar Hilversum en de 
operationele behoefte aan laadmogelijkheden in Hilversum. Door het verschuiven van aanbestedingen van concessies zal de invoering van Zero Emissie bussen in de omliggende concessies (in de provincie Utrecht) naar huidige verwachting pas na 2024 plaats vinden. 

Actueel

Externe ontwikkelingen

 
Er zijn verschillende externe ontwikkelingen die effect hebben op het project: 
• COVID: heeft gedurende de periode 2020-2022 geleidt tot stilvallen van productielijnen voor onderdelen en assemblage en verstoring van de internationale transportmogelijkheden, in het bijzonder vanuit China waar EBUSCO ook bussen laat bouwen. 
• Wereldwijde tekort aan materialen: De tekorten aan verschillende materialen en onderdelen zoals elektronische chips, aluminium en lithium (voor de batterijen) hebben gezorgd voor vertraging in de productielijn, waardoor de levering van de bussen later is dan gepland. 
• Verbouwing station Hilversum: Het busstation in Hilversum wordt momenteel verbouwd en in 2023 afgerond. Tot die tijd worden de bussen gedurende de demonstratie op andere locaties geladen, waardoor de ritten minder efficiënt zullen lopen en het laden van de bussen langzamer gaat. 
• Vergunningen: De vergunning voor de realisatie van het laadstation is ingediend bij de gemeente Hilversum en toegekend in juli 2021. Door de vertraging in de oplevering van het definitieve busstation Hilversum is het laadstation daar nog niet volledig gerealiseerd. 
• Uitstel van aanbestedingen van OV concessies: als gevolg van toegenomen onzekerheden over de financierbaarheid van het openbaar vervoer gedurende en na de COVID-periode zijn aanbestedingen van concessies opgeschoven in tijd. Aangezien nieuwe concessies de meest voor de hand liggende gelegenheden zijn voor de invoering van Zero Emissie bussen leidt 
uitstel van aanbestedingen vaak tot uitstel van invoering van Zero Emissie bussen. Dit geldt ook voor de twee omliggende concessies in de provincie Utrecht die gebruik zouden kunnen maken van de te realiseren snellaadinfrastructuur op Station Hilversum. Hierdoor zal eventueel medegebruik naar huidige verwachting pas na 2024 plaats vinden.

Vooruitblik

Door de late oplevering van de Ebusco 3.0 bussen, loopt het gehele project een vertraging op van ten minste 12 maanden. De demonstratie van de 3.0 bussen is in 2023 getart op de drie buslijnen in Gooi en Vechtstreek. Het energieverbruik van de 3.0 bussen wordt nauwgezet gemonitord, de eerste resultaten zijn veelbelovend maar er is een meetperiode nodig van circa 12 aaneengesloten maanden om een betrouwbaar beeld te krijgen van het gemiddelde energieverbruik. Omdat de eerste bussen in mei in gebruik genomen zijn ontbreekt nu nog meetdata van de wintermaanden en naar verwachting is het energieverbruik in de wintermaanden minder gunstig dan de zomermaanden. Als de positieve afwijking zich gedurende de monitoringperiode voortzet dan blijkt dat de 3.0 versie inclusief verbeteringen die voor de 3.1 versie voorzien waren qua energieverbruik beduidend beter zal presteren dan vooraf verwacht mocht worden. Dit impliceert zowel nog lagere energiekosten en dus een betere Business Case voor Zero Emissie bussen als een grotere range waarmee de inzetbaarheid van deze bussen in het openbaar vervoer op langere afstanden verbeterd wordt.