Waterstofregio 2.0: Waterstoftankstation Breda (2017)

Beschrijving

Inleiding

Waterstof wordt binnen Europa beschouwd als een belangrijke optie om tot een koolstof-vrije economie te komen: waterstof-aangedreven transporttoepassingen met een brandstofcel zijn zero-emissie en in geval van de productie van waterstof uit duurzame elektriciteit is ook de waterstof zelf duurzaam.

Een waterstofvoertuig is een elektrisch voertuig, aangezien de aandrijving volledig elektrisch is. Het verschil met een batterij-voertuig is dat elektriciteit niet in de vorm van batterijen wordt meegenomen maar dat waterstof tijdens het rijden wordt omgezet naar elektriciteit.

Na decennia van fundamenteel onderzoek, heeft de industrie de technologische haalbaarheid op een hoger niveau gebracht. Uit demonstratieprojecten blijkt dat op een aantal vlakken technologische doorbraken nodig zijn om competitief te worden met traditionele systemen. De koplopers in de wereld zijn Japan, Z-Korea en de VS. In de EU zijn Scandinavië en Duitsland de koplopers. De EU probeert Japan en de VS te volgen op het vlak van ontwikkeling en demonstraties. 

Concreet vertaalt dit zich op Europees niveau naar het definiëren van een specifiek publiek-privaat programma, Joint Undertaking Fuel Cells & Hydrogen", dat met een budget van meer dan 1,3 miljard (2014–2020) specifiek gericht is op implementatie van waterstoftechnologie. Daarnaast is in het Europese TEN-T programma en Horizon 2020 duidelijk aandacht voor waterstof als duurzame energiedrager. Uit het voorgaande project (“Waterstofregio Vlaanderen-Nederland” verder “WR 1.0”) is duidelijk gebleken dat de regio een aantal unieke technologiespelers heeft op het vlak van waterstof, die door samenwerking bijzonder sterke innovatieve projecten hebben gerealiseerd. Hierbij is vastgesteld dat het de voorkeur verdient dat grote bedrijven samenwerken met kleine bedrijven: als enkel kleine bedrijven samenwerken aan grote opdrachten is de kans op slagen veel kleiner. 

Concreet is in WR1.0 gestart met samenwerking tussen stakeholders, waarbij significante resultaten zijn geboekt: grootste brandstofcelplant ter wereld, waterstofinfrastructuur, innovatieve projecten rond logistieke en maritieme toepassingen en bussen. Dit heeft geleid tot een stevige basis voor regionale samenwerking, actieve deelname van regionale spelers in belangrijke Europese projecten en een sterke positie in Europa als één van de topregio's op het vlak van waterstof en internationale samenwerking. 

Het project Waterstofregio 2.0 (verder “WR 2.0”) is een essentieel vervolg op WR1.0 en is gericht op optimalisatie en demonstratie van toepassingsmogelijkheden. Dit betekent dat toepassingen uit WR1.0 worden aangepast via bijkomend experimenteel onderzoek en dat een aantal nieuwe demonstraties zullen plaatsvinden: voor sommige toepassingen zal de opschaalbaarheid wordt getest en geanalyseerd terwijl voor andere toepassingen volledig nieuwe demonstraties worden ontwikkeld. Voor het gebruik van waterstof is het essentieel dat bijkomende tankinfrastructuur beschikbaar komt (waterstofproductie via overschot elektriciteit uit afvalverbrandingsoven en andere vormen van groene waterstof) en bestaande infra behouden blijft en geoptimaliseerd, waarbij nieuwe ontwikkelingen voor de regio kunnen/blijven worden gedemonstreerd. Dit is uniek voor de regio en voor Europa bijzonder interessant. Ook krijgen eindgebruikers de mogelijkheid toepassingen te testen, zodat zij op een laagdrempelige ‘hands-on’ manier kennis kunnen opdoen en kunnen door ontwikkelen in de regio. 

Door regionale samenwerking is het mogelijk de huidige positie van de regio in Europa te bestendigen en EU-middelen aan te wenden (multiplier) om verder door te ontwikkelen en demonstreren. Het resultaat is een bijdrage aan werkgelegenheid (export), nieuwe innovatieve producten, regionale profilering en positieve impact op de verduurzaming van transport en logistiek met maximale inzet van hernieuwbare energie.

Doel

Doel van het overkoepelende project Waterstofregio 2.0 is:

Het bevorderen van energie-efficiëntie en het gebruik van hernieuwbare energie in bedrijven, door demonstratie van toepassingsmogelijkheden van innovatieve maatregelen en technieken.

Deze hoofddoelstelling is vertaald naar de volgende projectdoelstelling:

De vorming van grensoverschrijdende clusters van kleine en grote bedrijven en het stimuleren van experimentele ontwikkeling rondom waterstof technologie op basis van hernieuwbare energie door het ontwikkelen, uitvoeren en monitoren van concrete demonstratie- en testprojecten.

Hiermee willen we de regio Vlaanderen/Zuid-Nederland verder doorontwikkelen tot een Europese koploper op het gebied van de ontwikkeling van waterstof technologie en het toepassen van deze technologie in de regio, met andere woorden: de regio wil zo veel mogelijk voertuigen op waterstof laten rijden en wil ze zelf produceren/exporteren. De projectdoelstelling is vertaald naar een aantal concrete subdoelstellingen die tevens de doelstellingen vormen van de verschillende projecten die onderdeel zijn van WR2.0.

Subdoelstelling, als basis voor dit DKTI-project is: één ontwikkeld, getest en gedemonstreerd waterstoftankstation in Breda (350 & 700 bar) dat gebruik maakt van groene waterstof.

Korte omschrijving van de activiteiten

TotalEnergies heeft het project uitgevoerd met een projectteam waarin verschillende disciplines (i.e., deskundigen op het gebied van H2 technologie, vergunningen, externen veiligheid, inkoop, etc.) vertegenwoordigd waren. Eens per twee weken kwam het projectteam bij elkaar om de uit te voeren acties te bespreken en voortgang te waarborgen. De projectverantwoordelijke organiseerde deze overleggen en zorgde ervoor dat de actiepunten uitgevoerd werden. Ook werd gedurende het project contact onderhouden met gemeente Breda, die 2 vuilnis-inzamelauto’s op waterstof laat rijden.

Locatie

Minervum 7001, 4817 ZL, Breda

Resultaat

Conclusie

TotalEnergies is blij met het resultaat van het project. Deze tankinstallatie draagt bij aan de gemeenschappelijke doelstellingen om te verduurzamen. De realisatie van het tankstation zolder de financiële steun van de overheid was erg lastig geweest.

Aanbevelingen

Met het aantal waterstoftankstations dat nu operationeel is in Nederland, zou men kunnen overwegen de inzet van waterstofvoertuigen verder te stimuleren.

Publicaties

Website TotalEnergies - Interreg Project - Waterstofregio 2.0: Interreg Project (totalenergies.nl)