A1 Bedrijvenpark in Deventer: aardgasvrij bedrijventerrein klaar voor nieuwe stap

Interview met wethouder Thomas Walder en Annika van Loon acquisiteur A1 Bedrijvenpark

Ze is acquisiteur van het A1 Bedrijvenpark. “Slecht een klein aantal geïnteresseerde bedrijven kan nog niet helemaal meekomen met de hoge duurzaamheidseisen van ons park. Andere tonen juist extra interesse. Juist ondernemers die openstaan voor een bedrijf zonder aardgas zijn vaak vernieuwend en kansrijk.” De kavels van het ‘A1 Bedrijvenpark’ gingen middenin de economische crisis in de verkoop. “De exploitatie liep daardoor in het begin stroef”, herinnert Van Loon zich. “De laatste jaren verkopen we echter boven verwachting veel. Onze doelstelling is om voorlopig steeds vier hectare per jaar te verkopen.”

Een energieneutraal hotel

Sommige bedrijven hadden in eerste instantie hun bedenkingen bij aardgasloos ondernemen, maar raakten op den duur enthousiast. Thomas Walder, wethouder Economie in Deventer, noemt een voorbeeld: “De mensen van Van der Valk zagen een aardgasloos hotel eerst niet voor zich, maar uiteindelijk hebben ze een nagenoeg energieneutraal pand neergezet. Er bleek meer mogelijk dan ze dachten. Ze halen hun energie uit zonnepanelen en twee windmolens die op het bedrijvenpark staan. Ook maken ze gebruik van warmte- en koudeopslag in de grond.”

Circulair bouwen

Nu het oostelijk deel van het bedrijventerrein bijna helemaal is verkocht, wil de gemeente voor het westelijk deel, dat nog leeg is, de ambities verder opschroeven. “We verkennen de mogelijkheden op het gebied van circulair bouwen”, vertelt Walder. “Dat betekent bijvoorbeeld dat we alleen nog willen bouwen met geregistreerde materialen. Onderdelen als platen en staalconstructies kunnen dan makkelijker worden hergebruikt aan het einde van de levensduur van een pand. Hierdoor hoef je niet het totale pand af te schrijven en gaat er dus veel minder waarde verloren.”

Extra werk

“Het realiseren van een duurzaam bedrijvenpark leverde ons als gemeente af en toe extra werk op”, geeft Van Loon aan. “Niet alle partijen in de gemeenteraad waren meteen akkoord en ook de acquisitiegesprekken met ondernemers waren intensiever, omdat we moesten uitleggen waarom aardgasvrij bouwen zo belangrijk én kansrijk is. Maar inmiddels is het steeds makkelijker om mensen te overtuigen.” “Bedrijven kunnen de duurzame kunst nu van elkaar afkijken”, voegt Walder toe. “Als ondernemers enthousiast vertellen over hun investeringen, is dat de beste reclame die je kunt hebben. Ze ontdekken steeds meer hun eigen belang bij verduurzaming: als je minder energie en gas gebruikt, maak je jezelf bijvoorbeeld onafhankelijk van fluctuaties in marktprijzen.”

Duurzamer transport

De gemeente Deventer wil ook een bijdrage leveren aan verduurzaming van transport, want de goede bereikbaarheid is een belangrijk voordeel van het A1 Bedrijvenpark. Walder: “We proberen het containervervoer over de weg in de toekomst te combineren met vervoer over water, via de Rijn en IJssel. Containers die in de grote binnenhaven van Deventer aankomen, worden dan overgeplaatst in waterstofvrachtwagens. We hebben een lokaal logistiek bedrijf gevonden dat in deze wagens wil investeren. Nu nog een waterstoftankstation. We proberen daarvoor een aantal subsidieregelingen aan elkaar te knopen. Hierover zijn we in gesprek met RVO.”

Leg de lat hoog

Niet alle bedrijven hebben de mogelijkheid om zonder aardgas te functioneren. Van Loon: “Laatst haakte bijvoorbeeld een partij af die werkte met industriële ovens. Het elektrificeren daarvan is helaas nog niet mogelijk. Samen hadden we nagedacht over alternatieve mogelijkheden, maar ook deze mogelijkheden bleken voor dat moment nog te bewerkelijk. Wij kunnen voor bedrijven die nog aardgas nodig hebben geen uitzondering maken, want dat past gewoonweg niet binnen onze duurzaamheidsvisie. Zo’n beslissing is vervelend, maar wij geloven in deze aanpak. Ik zou andere gemeenten dan ook willen aansporen: durf de lat hoog te leggen. Als je duurzaamheid eenmaal een belangrijke plek hebt gegeven, boek je meer resultaat dan je misschien zou denken!”

Projectsamenvatting

A1 Bedrijvenpark in het kort

Locatie: Zuid-Deventer
Oppervlakte: 122,7 ha
Bedrijven: circa 20
Startjaar: 2012

1. Wat houdt het project in 1 zin in?
   De gemeente Deventer heeft het initiatief genomen tot een aardgasvrij bedrijventerrein.
2. Wie zijn er bij het project betrokken?
   • De gemeente Deventer (initiatiefnemer)
   • De bedrijven die zich vestigen op het A1 Bedrijvenpark
3. Hoe wordt het project georganiseerd en gefinancierd?
   De gemeente Deventer exploiteert het bedrijventerrein en verkoopt de kavels aan ondernemers. Zij ondersteunt bedrijven ook bij het bouwen van een aardgasvrij bedrijfspand door hen in contact te brengen met deskundige adviseurs op het gebied van energie, installaties en bouw. Voor het plaatsen van zonnepanelen kunnen bedrijven SDE-subsidie aanvragen.
   Bedrijven op het A1 Bedrijvenpark zijn verplicht lid van het parkmanagement. Zo is een hoog serviceniveau op het terrein gegarandeerd, bijvoorbeeld op het gebied van cameratoezicht, een glasvezelnetwerk en bewegwijzering.
4. Welke voordelen biedt het project?
   • Innovatieve bedrijven versterken de economie
     Alleen bedrijven die ondernemen zonder aardgas aandurven, opteren voor een plaats op het A1 Bedrijvenpark. Het zijn vaak de koplopers op het gebied van toekomstbestendig ondernemen of bedrijven die flexibel zijn. Deze bedrijven hebben een grotere kans op succes dan bedrijven die niet bereid zijn om te vernieuwen. Ze zijn daarom een aanwinst voor de economie van Deventer en omgeving. Neem bijvoorbeeld Leger des Heils, Sligro en Projectbouw Twello. 
   • Positieve dynamiek op het terrein
     De grote stappen op het gebied van duurzaamheid geven de ondernemers een goede reden om bij elkaar over de schutting te kijken. In combinatie met verplichte deelname aan het parkmanagement zorgt dit voor een grote betrokkenheid en samenhang op het bedrijventerrein. Die samenhang vergroot op haar beurt weer de kans op nieuwe duurzame initiatieven.
5. Wat zijn de belangrijkste lessen?
   • Wees consequent
     Niet alle bedrijven hebben de mogelijkheid om zonder aardgas te functioneren. Toch worden er geen uitzonderingen gemaakt. Zo kan de gemeente haar geloofwaardigheid behouden. Interessante partijen gaan daardoor soms aan het bedrijvenpark voorbij, maar het voorkomt onduidelijkheid en is nodig voor een duurzame positionering.
   • Durf af te wijken
     De gemeente Deventer was in 2009 tamelijk vroeg met het idee voor een aardgasvrij bedrijventerrein. Ondernemers reageerden lang niet altijd positief. Maar tijden veranderen en inmiddels staat niemand meer te kijken van een aardgasvrij bedrijfspand. Durf daarom af te wijken. Als je een goed plan hebt, wordt dat vanzelf door anderen gevolgd.