Bedrijvenpark De Wildeman in Zaltbommel: duurzaam ondernemen werkt aanstekelijk
Bedrijvenpark De Wildeman in Zaltbommel heeft een duidelijke toekomstvisie: ondernemers moeten elkaar inspireren om te verduurzamen. De bouw van het energieneutrale distributiecentrum van Hitachi bijvoorbeeld motiveert andere ondernemers om ook werk te maken van de energietransitie.
Interview met Frans van Rijn, CLO IT-bedrijf Hitachi en Dick Brandwijk, eigenaar Brandwijk Kerstpakketten en Promo.nl
Frans van Rijn is CLO bij IT-bedrijf Hitachi. Dick Brandwijk is eigenaar van Brandwijk Kerstpakketten en Promo.nl. Beide zitten in het bestuur van de parkmanagementvereniging van De Wildeman. “Alle ondernemers op De Wildeman zijn verplicht lid van deze vereniging”, vertelt Van Rijn. “In 2013 hebben Dick en ik het bestuur voorgesteld om meer werk te gaan maken van verduurzaming. Het kostte niet veel moeite om de rest van het bestuur daarvoor te enthousiasmeren, want verduurzaming levert veel op. Voor de bedrijven, maar ook voor mensen en voor de omgeving.”
Duurzame producten en een energieneutraal pand
Zelf waren Van Rijn en Brandwijk al jarenlang bezig met duurzaam ondernemen. Brandwijk is gespecialiseerd in duurzame producten voor promo-acties en kerstpakketten. Hij licht toe: “Wij bieden geen wegwerpproducten aan, maar duurzaam geproduceerde spullen die mensen daadwerkelijk gaan gebruiken voor langere tijd. We merken dat steeds meer bedrijven die aanpak waarderen.” Bij Hitachi is het pand energieneutraal gebouwd in 2011. “We wekken onze eigen energie op en parkeren onze auto’s op het dak om meer ruimte over te laten voor groen”, vertelt Van Rijn. “Rondom het gebouw hebben we diervriendelijke omstandigheden gecreëerd, onder andere door bepaalde planten, nestkastjes en een bijenkorf te plaatsen.”
Mentaliteit en praktische maatregelen
“Duurzaamheid komt in iedere vergadering van het parkmanagement aan de orde”, vertelt Etienne Schiffelers. Hij is parkmanager op De Wildeman. “Door die continue aandacht wordt verduurzaming een manier van leven en gaan klanten, leveranciers en dienstverleners er sneller in mee. Het is wel belangrijk om realistisch te blijven: we zorgen ervoor dat we onze targets halen, want succes motiveert om verder te gaan.”
Brandwijk: “We ondersteunen bedrijven op verschillende manieren bij de verduurzaming. We hebben bijvoorbeeld een scan aangeboden, die inzicht gaf in hun energieverbruik en afvalproductie. Verder kopen we duurzame installaties gezamenlijk in, zodat de kosten per ondernemer lager uitvallen. Ook hebben we een mini-warmtenet aangelegd: de restwarmte van Hitachi verwarmt nu de bedrijfshal van het naastgelegen bedrijf DHL. Deze manier van warmte delen willen we ook introduceren in de rest van het terrein. Dankzij de scan hebben we inzicht gekregen in de warmteproductie en -behoefte van bedrijven.”
Samenwerking met andere bedrijventerreinen in Zaltbommel
“Op den duur willen we ons hele bedrijvenpark energieneutraal maken”, legt Van Rijn uit. “Andere bedrijventerreinen in Zaltbommel delen die ambitie. Daarom hebben alle parkmanagementverenigingen samen een coöperatie opgericht: Duurzaamheid Bedrijventerreinen Zaltbommel (DBZ). Die stichting is een makelaar in hernieuwbare energie. Bedrijven die lid zijn betalen voor de warmte of energie die ze afnemen. Leveren ze juist warmte of energie, dan krijgen ze daarvoor betaald. Om de opstartkosten van deze structuur te bekostigen heeft de parkmanagementvereniging van De Wildeman een achtergestelde lening van maximaal 150.000 euro gegeven aan DBZ.”
Goede samenwerking met de gemeente
Schiffelers: “Veel duurzame projecten op De Wildeman zijn het initiatief van ondernemers. De gemeente Zaltbommel staat daarvoor open en denkt met hen mee. De hulp van de gemeente is voor ons onmisbaar, alleen al wat betreft financiering en vergunningen. De samenwerking is erg goed. Voor een bepaald duurzaamheidsproject vroegen we bijvoorbeeld eens subsidie aan bij de provincie, maar sloot de besluitvorming niet goed aan bij de timing van het project. Toen heeft de gemeente zich garant gesteld voor de betaling van de subsidie. Dat was binnen twee weken geregeld. Geweldig!”
Projectsamenvatting
Bedrijvenpark De Wildeman in het kort
Locatie: Zaltbommel
Oppervlakte: 62,9 ha
Bedrijven: circa 100
Startjaar: circa 2005
- Wat houdt het project in 1 zin in?
Ondernemers op bedrijvenpark De Wildeman in Zaltbommel investeren via een vereniging in de energietransitie, biodiversiteit, circulariteit en bewustwording op het gebied van duurzaamheid. - Wie zijn er bij het project betrokken?
- Parkmanager (Etienne Schiffelers)
- Het bestuur van de parkmanagementvereniging
- De ondernemers op De Wildeman (via parkmanagement)
- Andere bedrijventerreinen in Zaltbommel (via stichting Duurzaamheid Bedrijventerreinen Zaltbommel)
- Stichting Ondernemersfonds Bedrijventerreinen Zaltbommel (SOBZ) (via stichting Duurzaamheid Bedrijventerreinen Zaltbommel)
- Gemeente Zaltbommel
- Hoe wordt het project georganiseerd en gefinancierd?
Het parkmanagement van De Wildeman ondersteunt ondernemers bij de verduurzaming van hun bedrijf door het aanbieden van een energie- en afvalscan, het aanvragen van subsidies en de gezamenlijke inkoop van duurzame installaties. Ook leidt het parkmanagement collectieve projecten, zoals de verbetering van de groenvoorziening en biodiversiteit. Dit gebeurt bijvoorbeeld door het plaatsen van nestkastjes en bijenkorven.
Verder maakt De Wildeman deel uit van de stichting Duurzaamheid Bedrijventerreinen Zaltbommel (DBZ). Die stichting is een makelaar in hernieuwbare energie. Bedrijven die lid zijn betalen voor de warmte of energie die ze afnemen. Leveren ze juist een van beide, dan krijgen ze daarvoor betaald. Voor de opstartkosten van deze structuur leende het parkmanagement van De Wildeman 150.000 euro aan DBZ. - Welke voordelen biedt het project?
- Geen verloren budget
Omdat ondernemers zelf het initiatief nemen voor verduurzaming, hoeft de gemeente geen moeite te doen om draagvlak te creëren. Er hoeft niet onnodig veel geld naar adviseurs, want de ondernemers komen ook zelf met plannen. De rol van de gemeente kan daardoor ondersteunend en faciliterend zijn. Daardoor is er meer geld beschikbaar voor het uitvoeren van duurzame projecten. - Ruimte voor eigen keuzes
Duurzaam ondernemen kent meer aspecten dan alleen energiehuishouding. Doordat ondernemers op De Wildeman zelf de leiding nemen in de verduurzaming, kunnen zij maatregelen kiezen die passen bij hun bedrijf. Zo zijn het verkopen van duurzame producten en het creëren van bewustwording belangrijke uitgangspunten. Ook de zorg voor de biodiversiteit krijgt relatief veel aandacht op De Wildeman. - Kennisoverdracht en inspiratie
De bouw van Hitachi’s energieneutrale bedrijfspand bezorgde ondernemers op De Wildeman een tastbaar voorbeeld van duurzaam ondernemen. Dat inspireerde meer van hen tot duurzame maatregelen. Hetzelfde gebeurt met het bedrijventerrein als geheel. Nu De Wildeman aantoont dat duurzaam ondernemen werkt en financieel haalbaar is, raken ook andere bedrijventerreinen enthousiast. Zo wordt kennis steeds doorgegeven via concrete voorbeelden. - Profilering als aantrekkelijk bedrijventerrein
De Wildeman wordt door de verduurzaming een aantrekkelijker vestigingslocatie voor bedrijven. Niet alleen is het groene terrein een fijne plek om te verblijven, ook kan de gemeente Zaltbommel de samenwerking met De Wildeman inzetten om zich te profileren als ondernemersvriendelijke gemeente.
- Geen verloren budget
- Wat zijn de belangrijkste lessen?
- Klanten overtuigen
Wanneer bedrijven enigszins voor de troepen uitlopen op het gebied van duurzaamheid, zien hun klanten daar niet altijd het nut van in. Het kan voorkomen dat ze voor duurzame producten bedanken, omdat ze denken dat die automatisch duurder zullen zijn. Het is belangrijk om klanten uit te leggen waarom je bepaalde keuzes maakt, om hen op een toegankelijke manier mee te nemen in je gedachtegang. Tegenwoordig verschuift de voorkeur van klanten steeds verder richting toekomstbestendige producten, bedrijven en initiatieven. Op de lange termijn loont duurzaam ondernemen dus zeker. - Continu aandacht
Een kloppend financieel plaatje is bij verduurzaming onmisbaar. Toch moet dat niet de enige focus zijn. Dan is de motivatie bij ondernemers snel weg en laten zij kansen op verduurzaming liggen. Wordt duurzaam ondernemen een manier van leven, dan wordt het een ‘sport’ waar ondernemers veel voldoening uit kunnen halen. Het is daarom belangrijk om duurzaamheid in elke vergadering aan de orde te laten komen.
- Klanten overtuigen
- Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties
- Ministerie van Economische Zaken en Klimaat