Borneo stekelvarken
Dit dier staat niet op de huis- en hobbydierenlijst.
Hieronder leest u de beoordeling over dit dier.
Algemene informatie
| Familie | Hystricidae |
|---|---|
| Subfamilie | - |
| Genus | Hystrix |
| Soort | Hystrix crassispinis |
| Gedomesticeerd | Nee |
| Kruising | Nee |
| Volwassen grootte |
|
| Gewicht | 3,8-5,4 kg |
| Dieet | Omnivoor |
| Natuurlijke leefomgeving |
|
| Levensverwachting | 10-15 jaar wild, 25 jaar gevangenschap. |
| IUCN-status | “Least Concern” |
| CITES | Niet vermeld |
Risicoklasse E
Bij het Borneo stekelvarken zijn in vier risicocategorieën voor “gezondheid en welzijn dier” één of meerdere risicofactor(en) vastgesteld. Hierdoor valt het Borneo stekelvarken in risicoklasse E.
Samenvatting beoordeling van het Borneo stekelvarken
Indien er sprake is van één of meerdere relevante ernstige zoönose(n) die slechts met gespecialiseerde maatregelen beheersbaar is/zijn wordt de risicofactor aangekruist (!), maar telt deze niet mee in de eindscore. Indien er sprake is van een relevante ernstige zoönose die niet of nauwelijks beheersbaar is of er sprake is van risico op ernstige letselschade komt de diersoort direct onder risicoklasse F te vallen (XF). Indien de risicofactor van toepassing is, wordt deze aangekruist (X).
| Risicocategorie | Van toepassing | Toelichting |
|---|---|---|
| Zoönosen | ! (signalerend) | Er is geen wetenschappelijke literatuur gevonden over het aan- of afwezig zijn van hoog-risico zoönotische pathogenen, maar bij een sympatrische en aanverwante soort het Maleise stekelvarken (H. brachyura) is het hoog-risico zoönotische pathogeen Leptospira interrogans aangetoond. Dit leidt tot een signalerende toepassing van deze risicofactor. |
| Letselschade | De risicofactor in deze risicocategorie is niet van toepassing. |
| Risicocategorie | Van toepassing | Toelichting |
|---|---|---|
| Voedselopname | X |
|
| Ruimtegebruik/veiligheid | X |
|
| Thermoregulatie | X | Het Borneo stekelvarken is aangepast aan een tropisch en subtropisch klimaat. |
| Sociaal gedrag | X | Borneo stekelvarkens hebben een monogame leefwijze. Borneo stekelvarkens hebben een despotische dominantiehiërarchie. |
Beoordeling per risicofactor
Risico's voor de mens
| Risicofactor | Van toepassing | Toelichting |
|---|---|---|
| LG1 | ! (signalerend) | Er is geen wetenschappelijke literatuur gevonden over het aan- of afwezig zijn van hoog-risico zoönotische pathogenen, maar bij een sympatrische en aanverwante soort het Maleise stekelvarken (H. brachyura) is het hoog-risico zoönotische pathogeen Leptospira interrogans (Siti-Nurdyana et al., 2016) aangetoond. Dit leidt tot een signalerende toepassing van deze risicofactor. |
| Risicofactor | Van toepassing | Toelichting |
|---|---|---|
| LG2 | Op basis van de morfologie van het Borneo stekelvarken is het niet aannemelijk dat de dieren ernstig letsel zullen veroorzaken bij de mens (Barthelmess, 2016). Deze risicofactor is daarom niet van toepassing. |
Risico's voor dierenwelzijn/diergezondheid
| Risicofactor | Van toepassing | Toelichting |
|---|---|---|
| V1 | Het Borneo stekelvarken is een omnivoor (Barthelmess, 2016; Coppola et al., 2020; Wilman et al., 2014). Deze risicofactor is daarom niet van toepassing. | |
| V2 | X | Het Borneo stekelvarken heeft hypsodonte kiezen en elodonte snijtanden (Barthelmess, 2016; Koenigswald, 2011; van Weers, 1994). Deze risicofactor is daarom van toepassing. |
| V3 | X | Het Borneo stekelvarken is nachtactief (Barthelmess, 2016). Aanverwante soorten binnen de familie (Hystricidae) besteden een groot deel van de actieve tijd aan foerageren (Pigozzi & Patterson, 1990; Saltz & Alkon, 1989; Sonnino, 1998). Stekelvarkens binnen de familie (Hystricidae) hebben een verteringsstelsel aangepast aan vezelrijkvoedsel, een langzaam metabolisme en doen aan coprofagie (Hagen et al., 2019; van Jaarsveld & Knight-Eloff, 1984). Deze risicofactor is daarom van toepassing. |
| V4 | Het dieet van Borneo stekelvarkens bestaat voornamelijk uit bollen, knollen, fruit en aas (Barthelmess, 2016; Coppola et al., 2020; Wilman et al., 2014). Deze risicofactor is daarom niet van toepassing. |
| Risicofactor | Van toepassing | Toelichting |
|---|---|---|
| R1 | X | Er is geen wetenschappelijke literatuur gevonden over de home range grootte van het Borneo stekelvarken. De home ranges van verwante stekelvarkens in de familie (Hystricidae) zijn 38-180 ha groot, worden gemarkeerd met geuren en worden actief verdedigd door de familiegroep (Barthelmess, 2016; Mustikasari et al., 2019). Deze risicofactor is daarom van toepassing. |
| R2 | X | Borneo stekelvarkens gebruiken een afgezonderde nestplaats voor het werpen en grootbrengen van jongen en als rustplaats (Barthelmess, 2016; Marina & Zubaid, 2015). Deze risicofactor is daarom van toepassing. |
| R3 | Het Borneo stekelvarken stelt zich defensief op bij tekenen van gevaar en heeft geen primaire vluchtreactie (Barthelmess, 2016). Deze risicofactor is daarom niet van toepassing. | |
| R4 | X | Borneo stekelvarkens gebruiken zelf-gegraven holen en graven uitgebreide tunnelsystemen in kleigrond (Barthelmess, 2016; Marina & Zubaid, 2015). Deze risicofactor is daarom van toepassing. |
| R5 | Voor Borneo stekelvarkens zijn er geen specifieke omgevingselementen essentieel (Barthelmess, 2016). Deze risicofactor is daarom niet van toepassing. |
| Risicofactor | Van toepassing | Toelichting |
|---|---|---|
| T1 | X |
Borneo stekelvarkens leven in een tropisch en subtropisch klimaat (Barthelmess, 2016; Schultz, 2005). De gemiddelde minimumtemperatuur in de tropische bossen van Zuidoost-Azië waar Borneo stekelvarkens voorkomen is 20 °C (met een uiterste minimumtemperatuur van 17 °C) en de gemiddelde maximumtemperatuur is 26 °C (met een uiterste maximumtemperatuur van 40 °C). De gemiddelde jaarlijkse neerslaghoeveelheid is 4000 mm en de luchtvochtigheid is gemiddeld 85% (Schultz, 2005). Het Borneo stekelvarken is aangepast aan een tropisch en subtropisch klimaat. Deze risicofactor is daarom van toepassing. |
| T2 | Er is geen wetenschappelijke literatuur gevonden over het gebruik van zoel-, koel- of opwarmplaatsen. Het gebruik hiervan wordt ook niet aannemelijk geacht omdat Borneo stekelvarkens nachtdieren zijn, gebruik maken van een hol en in een gebied leven met weinig temperatuurfluctuaties gedurende de dag en het jaar (Barthelmess, 2016; Coppola et al., 2019). Deze risicofactor is daarom niet van toepassing. | |
| T3 | Borneo stekelvarkens zijn jaarrond actief (Barthelmess, 2016). Deze risicofactor is daarom niet van toepassing. |
| Risicofactor | Van toepassing | Toelichting |
|---|---|---|
| S1 | X | Borneo stekelvarkens hebben een monogame leefwijze (Barthelmess, 2016). Deze risicofactor is daarom van toepassing. |
| S2 | X | Borneo stekelvarkens leven in familiegroepen bestaande uit een ouderlijk paar en de jongen. Bij de aanverwante soort het Zuid-Afrikaans stekelvarken (H. africaeaustralis) onderdrukken dominante vrouwtjes binnen de familiegroep voortplanting van subordinate vrouwtjes (van Aarde & van Wyk, 1991). Er is sprake van een despotische dominantiehiërarchie. Deze risicofactor is daarom van toepassing. |
| S3 | Er is geen wetenschappelijke literatuur gevonden over de voortplanting van Borneo stekelvarkens. Verwante soorten in de familie (Hystricidae) zijn vanaf 1-2 jaar geslachtsrijp en kunnen 3 keer per jaar werpen. Vrouwtjes zijn 90-120 dagen drachtig en krijgen per worp 1-3 jongen. Borneo stekelvarkens planten zich jaarrond voort (Barthelmess, 2016). Borneo stekelvarkens hebben geen grote kans op overbevolking. Deze risicofactor is daarom niet van toepassing. |
Verwijzingen
van Aarde, R. J. & van Wyk, V. (1991). Reproductive inhibition in the Cape porcupine, Hystrix africaeaustralis. J Reprod Fert. 92. 13-19.
Barthelmess, E. L. (2016). Family Hystricidae (Old World Porcupines). In D. E. Wilson, T. E. Lacher Jr. & R. A. Mittermeier, Handbook of the Mammals of the World. 6. Lagomorphs and Rodents I (pp. 304-329). Barcelona: Lynx Edicions.
Cassola, F. (2016). Hystrix crassispinis. The IUCN Red List of Threatened Species 2016. Opgehaald van IUCN: https://www.iucnredlist.org/species/10750/22232051.
Coppola, F., Vecchio, G. & Felicioli, A. (2019). Diurnal motor activity and “sunbathing” behaviour in crested porcupine (Hystrix cristata L., 1758). Scientific Reports. 9(14283). 1-8.
Coppola, F., Guerrieri, D., Simoncini, A., Varuzza, P., Vecchio, G. & Felicioli, A. (2020). Evidence of scavenging behaviour in crested porcupine. Scientific Reports. 10(12297). 1-6.
Hagen, K. B., Hammer, S., Frei, S., Ortmann, S., Glogowski, R., Kreuzer, M. & Clauss, M. (2019). Digestive physiology, resting metabolism and methane production of captive Indian crested porcupine (Hystrix indica). Journal of Animal and Feed Sciences. 28. 69-77.
van Jaarsveld, A. S. & Knight-Eloff, A. K. (1984). Digestion in the porcupine Hystrix africaeaustralis. South African Journal of Zoology. 19(2). 109-112.
Koenigswald, W. v. (2011). Diversity of hypsodont teeth in mammalian dentitions – construction and classification. Palaeontographica. 294(1-3). 63-94.
Marina, M. T. & Zubaid, A. (2015). Porcupine burrow distribution in relation to soil types in Sarawak, Malaysia. Malayan Nature Journal. 67(1). 24-32.
Mustikasari, I. A., Withaningsih, S., Megantara, E. N., Husodo, T. & Parikesit, P. (2019). Population and distribution of Sunda porcupine (Hystrix javanica F. Cuvier, 1823) in designated area of Cisokan Hydropower, West Java, Indonesia. Biodiversitas. 20(3). 762-769.
Pigozzi, G. & Patterson, I. J. (1990). Movements and diet of crested porcupines in the Maremma Natural Park, central Italy. Acta Theriologica. 35(3-4). 173-180.
Saltz, D. & Alkon, P. E. (1989). On the spatial behaviour of Indian crested porcupines (Hystrix indica). Journal of Zoology. 217(2). 255-266.
Schultz, J. (2005). The Ecozones of the World: The Ecological Divisions of the Geosphere (2nd ed.). Stuttgart: Springer.
Siti-Nurdyana, A. K., Bahaman, A. R., Sharma, R. S. K., Azlan, C. M. & Razak, M. F. A. A. (2016). Serological prevalence of leptospiral infection in captive Malayan porcupines (Hystrix brachyura). J Vet Malaysia. 28(2). 1-3.
Sonnino, S. (1998). Spatial activity and habitat use of crested porcupine, Hystrix cristata L., 1758 (Rodentia, Hystricidae) in central Italy. Mammalia. 62(2). 175-189.
van Weers, D. J. (1994). The porcupine Hystrix refossa Gervais, 1852 from the Plio- Pleistocene of Europe, with notes on other fossil and extant species of the genus Hystrix. Scripta Geol. 106. 35-52.
Weigl, R. (2005). Longevity of mammals in captivity; from the living collections of the world. Frankfurt: Kleine Senckenberg-Reihe.
Wilman, H., Belmaker, J., Simpson, J., de la Rosa, C., Rivadeneira, M. M. & Jetz, W. (2014). EltonTraits 1.0: Species-level foraging attributes of the world's birds and mammals. Ecology. 95:2027.
