Chinchilla
Dit dier staat niet op de huis- en hobbydierenlijst.
Hieronder leest u de beoordeling over dit dier.
Algemene informatie
| Familie | Chinchillidae |
|---|---|
| Subfamilie | Chinchillinae |
| Genus | Chinchilla |
| Soort | Chinchilla lanigera |
| Gedomesticeerd | Nee, met de domesticatie van de chinchilla is pas recent een begin gemaakt. De soort wordt niet beschouwd als gedomesticeerd (Spotorno et al., 2004ª; Barabasz, 2003). |
| Kruising | Nee |
| Volwassen grootte |
|
| Gewicht | (m) 369-493 g (600 g fok), (v) 379-450 g (800 g fok) |
| Dieet | Herbivoor |
| Natuurlijke leefomgeving |
|
| Levensverwachting | 10 jaar wild, 15-20 jaar gevangenschap |
| IUCN-status | “Critically Endangered” |
| CITES | Bijlage A |
Risicoklasse E
Bij de chinchilla zijn in vier risicocategorieën voor “gezondheid en welzijn dier” één of meerdere risicofactor(en) vastgesteld. Hierdoor valt de chinchilla in risicoklasse E.
Samenvatting beoordeling van de chinchilla
Indien er sprake is van één of meerdere relevante ernstige zoönose(n) die slechts met gespecialiseerde maatregelen beheersbaar is/zijn wordt de risicofactor aangekruist (X). Indien er sprake is van een relevante ernstige zoönose die niet of nauwelijks beheersbaar is of er sprake is van risico op ernstige letselschade komt de diersoort direct onder risicoklasse F te vallen (XF). Indien de risicofactor van toepassing is, wordt deze aangekruist (X).
| Risicocategorie | Van toepassing | Toelichting |
|---|---|---|
| Zoönosen | 0 | Op familieniveau zijn geen hoog-risico zoönosen vastgesteld in chinchilla’s. Deze risicofactor is daarom niet van toepassing. |
| Letselschade | De risicofactor in deze risicocategorie is niet van toepassing. |
| Risicocategorie | Van toepassing | Toelichting |
|---|---|---|
| Voedselopname | X | De chinchilla heeft hypsodonte gebitselementen. |
| Ruimtegebruik/veiligheid | X |
|
| Thermoregulatie | X | De chinchilla is aangepast aan een woestijnklimaat. |
| Sociaal gedrag | X |
|
Beoordeling per risicofactor
Risico's voor de mens
| Risicofactor | Van toepassing | Toelichting |
|---|---|---|
| LG1 | 0 | Op familieniveau zijn geen hoog-risico zoönosen vastgesteld in chinchilla’s. Deze risicofactor is daarom niet van toepassing. |
| Risicofactor | Van toepassing | Toelichting |
|---|---|---|
| LG2 | Op basis van de grootte, morfologie en het gedrag van de chinchilla is het niet aannemelijk dat de dieren ernstig letsel zullen veroorzaken bij de mens (Spotorno & Valladares Faúndez, 2016). Deze risicofactor is daarom niet van toepassing. |
Risico's voor dierenwelzijn/diergezondheid
| Risicofactor | Van toepassing | Toelichting |
|---|---|---|
| V1 | De chinchilla is een mixed feeder die voornamelijk vetplanten, grassen, varens en cactussen eet. Het verteringsstelsel is aangepast aan vezelrijk plantmateriaal (Spotorno & Valladares Faúndez, 2016). Deze risicofactor is daarom niet van toepassing. | |
| V2 | X | De chinchilla heeft hypsodonte kiezen en elodonte snijtanden (Lobprise & Dodd, 2019). Deze risicofactor is daarom van toepassing. |
| V3 | De chinchilla is nacht- en schemeractief (Spotorno & Valladares Faúndez, 2016). De meeste activiteit vindt plaats tussen 23:00 en 2:00 ’s nachts. Chinchilla’s spenderen tussen de 29-37% van de actieve tijd aan foerageren (Deane et al., 2020). In het wild halen chinchilla’s hun benodigde vocht middels het eten van vetplanten en cactussen (Spotorno & Valladares Faúndez, 2016). Chinchilla’s zijn fysiologisch aangepast aan een voedingen waterarm leefgebied (Cortes et al., 2000). Chinchilla’s doen soms aan het larderhoarden van algarrobillazaden en cactusfruit in hun hol (Spotorno et al., 2004b). Deze risicofactor is daarom niet van toepassing. | |
| V4 | Het dieet van chinchilla’s bestaat uit verschillende woestijnplanten, als vetplanten, grassen, varens en cactussen. Chinchilla’s eten alleen vezelrijke planten met weinig lignine (Spotorno et al., 2004b; Spotorno & Valladares Faúndez, 2016). Deze risicofactor is daarom niet van toepassing. |
| Risicofactor | Van toepassing | Toelichting |
|---|---|---|
| R1 | De home range van een chinchilla-kolonie is 1,5-113,5 ha, afhankelijk van de locatie. De kolonie kan uit meer dan 100 individuen bestaan. Chinchilla’s leven in grote kolonies en vertonen geen patrouilleer- of markeergedrag (Spotorno et al., 2004b). Deze risicofactor is daarom niet van toepassing. | |
| R2 | X | Chinchilla’s gebruiken een afgezonderde nestplaats voor het werpen en grootbrengen van jongen (Levin et al., 2012; Spotorno et al., 2004b; Spotorno & Valladares Faúndez, 2016). Deze risicofactor is daarom van toepassing. |
| R3 | Chinchilla’s zijn van nature schichtig en gebruiken de waakzaamheid van de kolonie om adequaat van predatoren te vluchten door te schuilen tussen rotsen en spleten (Spotorno & Valladares Faúndez, 2016). Deze risicofactor is daarom niet van toepassing. | |
| R4 | Chinchilla’s gebruiken geen holen of kuilen (Ebensperger & Blumstein, 2006; Spotorno et al., 2004b). Deze risicofactor is daarom niet van toepassing. | |
| R5 | X | Chinchilla’s hebben zandbaden nodig. Deprivatie van zand zorgt voor stereotypisch gedrag (Franchi et al., 2016; Stern & Merari, 1969). Deze risicofactor is daarom van toepassing. |
| Risicofactor | Van toepassing | Toelichting |
|---|---|---|
| T1 | X |
Chinchilla’s leven in een woestijnklimaat (Schultz, 2005; Spotorno & Valladares Faúndez, 2016). De gemiddelde minimumtemperatuur in de Atacama woestijn waar de chinchilla’s voorkomen is 12 °C met een uiterste minimumtemperatuur van 0 °C. De gemiddelde maximumtemperatuur is 25 °C met een uiterste maximumtemperatuur van 28 °C. De gemiddelde jaarlijkse neerslaghoeveelheid is 100 mm en de luchtvochtigheid is gemiddeld 50% (Meteoblue, 2020; Schultz, 2005). De thermoneutrale zone van de chinchilla ligt tussen de 20 en 30 °C (Drożdż & Górecki, 1967). De chinchilla is aangepast aan een woestijnklimaat. Deze risicofactor is daarom van toepassing. |
| T2 | Uit gedetailleerd gedragsonderzoek is niet gebleken dat chinchilla’s gebruik maken van een speciale zoel-, koel- of opwarmplaats. Bovendien maken chinchilla’s gebruik van een hol tussen rotsen (Cortes et al., 2000; Spotorno & Valladares Faúndez, 2016). Deze risicofactor is daarom niet van toepassing. | |
| T3 | Chinchilla’s zijn jaarrond actief (Johnson, 2006). Deze risicofactor is daarom niet van toepassing. |
| Risicofactor | Van toepassing | Toelichting |
|---|---|---|
| S1 | X | Chinchilla’s hebben een monogame leefwijze (Levin et al., 2012; Spotorno & Valladares Faúndez, 2016). Deze risicofactor is daarom van toepassing. |
| S2 | X | Chinchilla’s leven in kolonies van tot wel 100 individuen. Mannetjes zijn agressief naar elkaar in het bijzijn van vrouwtjes en vechten het vaak uit en hebben een onderlinge dominantiehiërarchie (Saunders, 2009; Spotorno & Valladares Faúndez, 2016). Deze risicofactor is daarom van toepassing. |
| S3 | Vrouwtjes zijn vanaf 8-9 maanden geslachtsrijp en kunnen drie keer per jaar werpen. Vrouwtjes hebben een postpartum oestrus na c.57,4 dagen, afhankelijk van of ze hun nest verliezen of niet. Vrouwtjes zijn 28-35 dagen drachtig en krijgen per worp 1-6 (gemiddeld 3) jongen. Chinchilla’s hebben in het wild een paarseizoen van november t/m mei. (Levin et al., 2012; Spotorno & Valladares Faúndez, 2016). Chinchilla’s hebben geen grote kans op overbevolking. Deze risicofactor is daarom niet van toepassing. |
Verwijzingen
Barabasz B.2003. Characteristics of traits testifying to chinchilla (Chinchilla lanigera) domestication. Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska. Sectio EE Zootechnica 21: 71-77.
Cortes, A., Rosenmann, M. & Bozinovic, F. (2000). Cost-benefit relationship in thermoregulation of Chinchilla lanigera. Revista Chilena de Historia Natural. 73. 351-357.
Deane, A., Deane, S., Deane, S. & Lansdale, C. (2020). Observations on behaviors exhibited by wild chinchillas (Chinchilla lanigera). Project: Wild Chinchillas(preprint). Opgehaald van: https://www.researchgate.net/publication/339508374_Observations_on_beha….
Drożdż, A. & Górecki, A. (1967). Oxygen Consumption and Heal Production in Chinchillas. Acta Theriologica. 12(6). 81-86.
Ebensperger, L. A., & Blumstein, D. T. (2006). Sociality in New World hystricognath rodents is linked to predators and burrow digging. Behavioral Ecology, 17(3), 410-418.
Franchi, V., Aleuy, O. A. & Tadich, T. A. (2016). Fur chewing and other abnormal repetitive behaviors in chinchillas (Chinchilla lanigera), under commercial fur-farming conditions. Journal of Veterinary Behavior. 11. 60-64.
Johnson, D. H. (2006). Miscellaneous Small Mammal Behavior. In T. B. Bays, T. Lightfoot and J. Mayer, Exotic Pet Behavior: Birds, Reptiles and Small Mammals (pp. 263-344). Amsterdam: Elsevier Inc.
Levin, S. I., Berger, D. M. P. & Gluckman, T. L. (2012). Management, Husbandry, and Colony Health. In M. A. Suckow, K. A. Stevens and R. P. Wilson, The Laboratory Rabbit, Guinea Pig, Hamster, and Other Rodents. Part V: Chinchillas. (pp. 967-976). Chicago: Elsevier Inc.
Lobprise, H. B. & Dodd, J. R. (2019). Wiggs’s Veterinary Dentistry (1st ed.). Hoboken: John Wiley & Sons, Inc.
Meteoblue. (2020). Aucó, Chile. Opgehaald van Meteoblue: https://www.meteoblue.com/en/weather/historyclimate/climatemodelled/auc…;
Roach, N. & Kennerley, R. (2016). Chinchilla lanigera. The IUCN Red List of Threatened Species 2016. Opgehaald van IUCN: https://www.iucnredlist.org/species/4652/117975205.
Saunders, R. (2009). Veterinary care of chinchillas. In Practice. 31. 282-291.
Schultz, J. (2005). The Ecozones of the World: The Ecological Divisions of the Geosphere (2nd ed.). Stuttgart: Springer.
Spotorno, A. E., Valladares, J. P., Marin, J. C., Palma, R. E. & Zuleta, C. (2004a). Molecular Divergence and Phylogenetic Relationships of Chinchillids (Rodentia: Chinchillidae). Journal of Mammalogy. 85(3). 384-388.
Spotorno, A. E., Zuleta, C. A., Valladares, J. P., Deane, A. L. & Jimenez, J. E. (2004b). Chinchilla laniger. Mammalian Species. 758. 1-9.
Spotorno, A. E. & Valladarez Faúndez, P. (2016). Family Chinchillidae (Viscachas and Chinchillas). In D. E. Wilson, T. E. Lacher Jr. & R. A. Mittermeier, Handbook of the mammals of the world. 6. Lagomorphs and Rodents I (pp. 462-481). Barcelona: Lynx Edicions.
Stern, J. J, & Merari, A. (1969). The bathing behavior of the chinchilla: Effects of deprivation. Psychon Sci. 14(3). 115.
Trevino, M., Lobarinas, E., Maulden, A. C. & Heinz, M. G. (2019). The chinchilla animal model for hearing science and noise-induced hearing loss. The Journal of the Acoustical Society of Americ., 146(5). 3710.
