Egyptische stekelmuis
Dit dier staat niet op de huis- en hobbydierenlijst.
Hieronder leest u de beoordeling over dit dier.
Algemene informatie
| Familie | Muridae |
|---|---|
| Subfamilie | Deomyinae |
| Genus | Acomys |
| Soort | Egyptische stekelmuis |
| Gedomesticeerd | Nee |
| Kruising | Nee |
| Volwassen grootte |
|
| Gewicht | 29-52 g |
| Dieet | Omnivoor |
| Natuurlijke leefomgeving |
|
| Levensverwachting | 2 tot 4 jaar |
| IUCN-status | “Least Concern” |
| CITES | Niet vermeld |
Risicoklasse D
Bij de Egyptische stekelmuis zijn in drie risicocategorieën voor “gezondheid en welzijn dier” één of meerdere risicofactoren vastgesteld. Hierdoor valt de Egyptische stekelmuis in risicoklasse D.
Samenvatting beoordeling van de Egyptische stekelmuis
Indien er sprake is van één of meerdere relevante ernstige zoönose(n) die slechts met gespecialiseerde maatregelen beheersbaar is/zijn wordt de risicofactor aangekruist (!), maar telt deze niet mee in de eindscore. Indien er sprake is van een relevante ernstige zoönose die niet of nauwelijks beheersbaar is of er sprake is van risico op ernstige letselschade komt de diersoort direct onder risicoklasse F te vallen (XF). Indien de risicofactor van toepassing is, wordt deze aangekruist (X).
| Risicocategorie | Van toepassing | Toelichting |
|---|---|---|
| Zoönosen | ! (signalerend) | Bij de Egyptische stekelmuis zijn de hoog-risico zoönotische pathogenen Coxiella burnetii, Rickettsia typhi en Yersinia pestis aangetoond en bij aanverwante Acomys soorten is de hoog-risico zoönotische pathogeen Leptospira spp. aangetoond. Dit leidt alleen in het geval van wildvang tot een signalerende toepassing van deze risicofactor. |
| Letselschade | De risicofactor in deze risicocategorie is niet van toepassing. |
| Risicocategorie | Van toepassing | Toelichting |
|---|---|---|
| Voedselopname | In deze risicocategorie zijn geen risicofactoren van toepassing. | |
| Ruimtegebruik/veiligheid | X | Egyptische stekelmuizen gebruiken een afgezonderde nestplaats. |
| Thermoregulatie | X | De Egyptische stekelmuis is aangepast aan een woestijnklimaat. |
| Sociaal gedrag | X |
|
Beoordeling per risicofactor
Risico's voor de mens
| Risicofactor | Van toepassing | Toelichting |
|---|---|---|
| LG1 | ! (signalerend) | Bij de Egyptische stekelmuis zijn de hoog-risico zoönotische pathogenen Coxiella burnetii, Rickettsia typhi (Fiedler, 1988) en Yersinia pestis (Dubyanskiy & Yeszhanov, 2016; Pollitzer, 1960) aangetoond en bij aanverwante Acomys soorten is de hoog-risico zoönotische pathogeen Leptospira spp. (Mgode et al., 2014) aangetoond. Dit leidt alleen in het geval van wildvang tot een signalerende toepassing van deze risicofactor. |
| Risicofactor | Van toepassing | Toelichting |
|---|---|---|
| LG2 | Op basis van de grootte, morfologie en het gedrag van de Egyptische stekelmuis is het niet aannemelijk dat de dieren ernstig letsel zullen veroorzaken bij de mens (Denys et al., 2017). Deze risicofactor is daarom niet van toepassing. |
Risico's voor dierenwelzijn/diergezondheid
| Risicofactor | Van toepassing | Toelichting |
|---|---|---|
| V1 | De Egyptische stekelmuis is een omnivoor (Denys et al., 2017). Deze risicofactor is daarom niet van toepassing. | |
| V2 | De Egyptische stekelmuis heeft geen hypsodonte gebitselementen (Denys et al., 2017). Deze risicofactor is daarom niet van toepassing. | |
| V3 | De Egyptische stekelmuis is nachtactief en heeft een relatief hoge foerageerefficiëntie, waardoor het relatief weinig tijd aan foerageren spendeert. Egyptische stekelmuizen doen aan larderhoarden (Denys et al., 2017; Wang et al., 2020). Deze risicofactor is daarom niet van toepassing. | |
| V4 | Het dieet van de Egyptische stekelmuis bestaat uit kruiden, grassen, insecten en slakken (Denys et al., 2017). Deze risicofactor is daarom niet van toepassing. |
| Risicofactor | Van toepassing | Toelichting |
|---|---|---|
| R1 | Egyptische stekelmuizen hebben een home range van 1 km2 (Shargal et al., 2000). Egyptische stekelmuizen gebruiken geurmarkering binnen de home range rondom de nestplaats (Rozenfeld et al., 1994). Vrouwtjes zijn agressief naar vreemde mannetjes die hun nestplaats binnendringen (Haughton et al., 2016). Home ranges overlappen extensief (Denys et al., 2017; Fleming & Nicolson, 2002; Shargal et al., 2000). Deze risicofactor is daarom niet van toepassing. | |
| R2 | X | Egyptische stekelmuizen gebruiken een afgezonderde nestplaats als rustplaats en voedselopslag (Haughton et al., 2016; Rozenfeld et al., 1994). Deze risicofactor is daarom van toepassing. |
| R3 | Egyptische stekelmuizen reageren op gevaar door stil te blijven staan of kunnen een predator snel en behendig ontwijken (Deacon, 2006; Haughton et al., 2016). Deze risicofactor is daarom niet van toepassing. | |
| R4 | Egyptische stekelmuizen gebruiken natuurlijke schuilplaatsen (Müller & van Aker, 1990). Deze risicofactor is daarom niet van toepassing. | |
| R5 | Voor de Egyptische stekelmuis zijn er geen specifieke omgevingselementen essentieel (Müller & van Aken, 1990). Deze risicofactor is daarom niet van toepassing. |
| Risicofactor | Van toepassing | Toelichting |
|---|---|---|
| T1 | X | Egyptische stekelmuizen leven in een woestijnklimaat (Denys et al., 2017). Ze kunnen hun lichaamstemperatuur onderhouden tot omgevingstemperaturen van 5 °C (Denys et al., 2017; Haughton et al., 2016). De Egyptische stekelmuis is aangepast aan een woestijnklimaat. Een gematigd zeeklimaat valt buiten het optimum waaraan de Egyptische stekelmuis fysiologisch is aangepast. Deze risicofactor is daarom van toepassing. |
| T2 | Er is geen wetenschappelijke literatuur gevonden over het gebruik van zoel-, koel-, of opwarmplaatsen. Het gebruik hiervan wordt ook niet aannemelijk geacht omdat Egyptische stekelmuizen nachtdieren zijn en overdag schuilen tussen de rotsen (Denys et al., 2017). Deze risicofactor is daarom niet van toepassing. | |
| T3 | Egyptische stekelmuizen zijn jaarrond actief (Jones et al., 2001). Deze risicofactor is daarom niet van toepassing. |
| Risicofactor | Van toepassing | Toelichting |
|---|---|---|
| S1 | Egyptische stekelmuizen hebben een polygame leefwijze (Carere et al., 1999). Deze risicofactor is daarom niet van toepassing. | |
| S2 | X | Egyptische stekelmuizen zijn sociale dieren en leven in familiegroepen bestaande uit een dominant mannetje, meerdere vrouwtjes en hun nageslacht. Binnendringende mannetjes worden weggejaagd door zowel het dominante mannetje als de vrouwtjes. Er is sprake van een despotische dominantiehiërarchie (Cížková et al., 2011; Denys et al., 2017; Frynta et al., 2011; Haughton et al., 2016; Maden & Varholick, 2020; Nováková et al., 2008). Deze risicofactor is daarom van toepassing. |
| S3 | X | Egyptische stekelmuizen zijn vanaf 45 dagen oud geslachtsrijp en hebben een postpartum oestrus (de Bruin et al., 2014; Haughton et al., 2016). Vrouwtjes zijn 38 dagen drachtig en krijgen per worp tot 5 jongen (Denys et al., 2017). Egyptische stekelmuizen hebben een grote kans op overbevolking. Deze risicofactor is daarom van toepassing. |
Verwijzingen
de Bruin, P., Ganswindt, A., Bennett, N. & Medger, K. (2014). The pattern of ovulation in the southern African spiny mouse (Acomys spinosissimus). Mammalian Biology. 79(5). 318-324.
Carere, C., Casetti, R., de Acetis, L., Perretta, G., Cirulli, F. & Alleva, E. (1999). Behavioural and nociceptive response in male and female spiny mice (Acomys cahirinus) upon exposure to snake odour. Behavioural Processes. 47. 1-10.
Cížková, B., Šumbera, R. & Frynta, D. (2011). A new member or an intruder: how do Sinai spiny mouse (Acomys dimidiatus) families respond to a male newcomer? Behaviour. 148. 889-908.
Deacon, R. (2006). Housing, husbandry and handling of rodents for behavioral experiments. Nature Protocols. 1(2). 936-946.
Denys, C., Taylor, P., Burgin, C., Aplin, K., Fabre, P.-H., Haslauer, R., . . . Menzies, J. (2017). Family MURIDAE (TRUE MICE AND RATS, GERBILS AND RELATIVES). In D. Wilson, T. Lacher Jr. & R. Mittermeier, Handbook of the Mammals of the World. Vol. 7. Rodents II (pp. 536-886). Barcelona: Lynx Edicions.
Dubyanskiy, V. & Yeszhanov, A. (2016). Ecology of Yersinia pestis and the Epidemiology of Plague. In R. Yang & A. Anisimov, Yersinia pestis: Retrospective and Perspective (pp. 101-170). Dordrecht, Nederland: Springer.
Fiedler, L. (1988). Rodent problems in Africa. In I. Prakash, Rodent Pest Management (pp. 35-65). Boca Raton, Florida: CRC Press, Inc.
Fleming, P. A. & Nicolson, S. W. (2002). Opportunistic breeding in the Cape spiny mouse (Acomys subspinosus). African Zoology. 37(1). 101-105.
Frynta, D., Fraňková, M., Cížková, B., Skarlandtová, H., Galeštoková, K., Průšová, K., Šmilauer, P. & Šumbera, R. (2011). Social and life history correlates of litter size in captive colonies of precocial spiny mice (Acomys). Acta Theriol. 56. 289-295.
Haughton, C., Gawriluk, T. & Seifert, A. (2016). The Biology and Husbandry of the African Spiny Mouse (Acomys cahirinus) and the Research Uses of a Laboratory Colony. Journal of American Association for Laboratory Animal Science. 55(1). 9-17.
Jones, M., Mandelik, Y. & Dayan, T. (2001). Coexistence of temporally partitioned spiny mice: roles of habitat structure and foraging behavior. Ecology. 82(8). 2164-2176.
Maden, M. & Varholick, J. A. (2020). Model systems for regerenation: the spiny mouse, Acomys cahirinus. Development. 147. 1-10.
Mgode, G. F., Katakweba, A. S., Mhamphi, G. G., Fwalo, F., Bahari, M., Mdangi, M., Kilonzo, B. S. & Mulungu, L. S. (2014). Prevalence of leptospirosis and toxoplasmosis: A study of rodents and shrews in cultivated and fallow land, Morogoro rural district, Tanzania. Tanzania Journal of Health Research. 16(3). 250-255.
Müller, E. & van Aken, R. (1990). Thermoregulation and evaporative water loss in Spiny mice (Acomys cahirinus Desmarest, 1819). Zeitschrift für Säugetierkunde. 55. 244-252.
Nováková, M., Palme, R., Kutalová, H., Janský, L. & Frynta, D. (2008). The effects of sex, age and commensal way of life on levels of fecal glucocorticoid metabolites in spiny mice (Acomys cahirinus). Physiology & Behavior. 95. 187-193.
Pollitzer, R. (1960). A Review of Recent Literature on Plague. Bulletin of the World Health Organization. 23. 313-400.
Rozenfeld, F. M., Rasmont, R. & Haim, A. (1994). Home site scent marking with urine and an oral secretion in the golden spiny mouse (Acomys russatus). Israel Journal of Zoology. 40(2). 161-172.
Shargal, E., Kronfeld-Schor, N. & Dayan, T. (2000). Population biology and spatial relationships of coexisting spiny mice (Acomys) in Israel. Journal of Mammalogy. 81(4). 1046-1052.
Wang, C., Guerriero, L. E., Huffman, D. M., Ajwad, A. A., Brooks, T. C., Sunderam, S., Seifert, A. W. & O’Hara, B. F. (2020). A comparative study of sleep and diurnal patterns in house mouse (Mus musculus) and Spiny mouse (Acomys cahirinus). Scientific Reports. 10(10944). 1-16.
