Grote egeltenrek
Dit dier staat niet op de huis- en hobbydierenlijst.
Hieronder leest u de beoordeling over dit dier.
Algemene informatie
| Familie | Tenrecidae |
|---|---|
| Subfamilie | Tenrecinae |
| Genus | Setifer |
| Soort | Setifer setosus |
| Gedomesticeerd | Nee |
| Kruising | Nee |
| Volwassen grootte |
|
| Gewicht | 108-350 g |
| Dieet | Carnivoor |
| Natuurlijke leefomgeving |
|
| Levensverwachting | 4,6 jaar |
| IUCN-status | “Least Concern” |
| CITES | Niet vermeld |
Risicoklasse D
Bij de grote tenrek zijn in drie risicocategorieën voor “gezondheid en welzijn dier” één of meerdere risicofactor(en) vastgesteld. Hierdoor valt de grote tenrek in risicoklasse D.
Samenvatting beoordeling van de grote egeltenrek
Indien er sprake is van één of meerdere relevante ernstige zoönose(n) die slechts met gespecialiseerde maatregelen beheersbaar is/zijn wordt de risicofactor aangekruist (!), maar telt deze niet mee in de eindscore. Indien er sprake is van een relevante ernstige zoönose die niet of nauwelijks beheersbaar is of er sprake is van risico op ernstige letselschade komt de diersoort direct onder risicoklasse F te vallen (XF). Indien de risicofactor van toepassing is, wordt deze aangekruist (X).
| Risicocategorie | Van toepassing | Toelichting |
|---|---|---|
| Zoönosen | ! (signalerend) | Bij de grote egeltenrek is het hoog-risico zoönotische pathogeen Yersinia pestis aangetoond en bij de sympatrische en aanverwante soorten binnen dezelfde subfamilie (Tenrecinae) de gewone tenrek (Tenrec ecaudatus), zwartkoptenrek (Hemicentetes nigriceps) en de gestreepte tenrek (Hemicentetes semispinosus) zijn de hoog-risico zoönotische pathogenen Leptospira kirschneri en Leptospira interrogans aangetoond. Dit leidt tot een signalerende toepassing van deze risicofactor. |
| Letselschade | De risicofactor in deze risicocategorie is niet van toepassing. |
| Risicocategorie | Van toepassing | Toelichting |
|---|---|---|
| Voedselopname | X | Grote egeltenreks moeten dagelijks langdurig foerageren. |
| Ruimtegebruik/veiligheid | X |
|
| Thermoregulatie | X | De grote egeltenrek is aangepast aan een tropisch klimaat. |
| Sociaal gedrag | In deze risicocategorie zijn geen risicofactoren van toepassing. |
Beoordeling per risicofactor
Risico's voor de mens
| Risicofactor | Van toepassing | Toelichting |
|---|---|---|
| LG1 | ! (signalerend) | Bij de grote egeltenrek is het hoog-risico zoönotische pathogeen Yersinia pestis aangetoond (Duplantier et al., 2001; Richard et al., 2015). Bij sympatrische en aanverwante soorten binnen dezelfde subfamilie (Tenrecinae) de gewone tenrek (Tenrec ecaudatus), zwartkoptenrek (Hemicentetes nigriceps) en de gestreepte tenrek (Hemicentetes semispinosus) zijn de hoog-risico zoönotische pathogenen Leptospira kirschneri (Dietrich et al., 2014) en Leptospira interrogans (Desvars et al., 2012; Sigaud et al., 2009) aangetoond. Dit leidt tot een signalerende toepassing van deze risicofactor. |
| Risicofactor | Van toepassing | Toelichting |
|---|---|---|
| LG2 | Op basis van de grootte en morfologie van de grote egeltenrek is het niet aannemelijk dat de dieren ernstig letsel zullen veroorzaken bij de mens (Jenkins, 2018). Deze risicofactor is daarom niet van toepassing. |
Risico's voor dierenwelzijn/diergezondheid
| Risicofactor | Van toepassing | Toelichting |
|---|---|---|
| V1 | De grote egeltenrek is een carnivoor (Jenkins, 2018). Deze risicofactor is daarom niet van toepassing. | |
| V2 | De grote egeltenrek heeft geen hypsodonte gebitselementen (Renvoisé & Michon, 2014). Deze risicofactor is daarom niet van toepassing. | |
| V3 | X | Grote egeltenreks eten voornamelijk ongewervelden en kleine vertebraten. De kleine, wijd verspreide prooidieren, die vaak uit het substraat moeten worden opgegraven, maken langdurig foerageren noodzakelijk (Eisenberg & Gould, 1970; Jenkins, 2018). Daarnaast hebben grote egeltenreks ook een grote home range (6,7-13,7 ha) (Levesque et al., 2012). Deze risicofactor is daarom van toepassing. |
| V4 | Het dieet van de grote egeltenreks bestaat uit ongewervelden, kleine vertebraten en aas (Jenkins, 2018). Deze risicofactor is daarom niet van toepassing. |
| Risicofactor | Van toepassing | Toelichting |
|---|---|---|
| R1 | Grote egeltenrekmannetjes hebben een home range van gemiddeld 13,7±4,9 ha en vrouwtjes van gemiddeld 6,7±2,0 ha. Er is sprake van overlap tussen de home ranges, zowel binnen als tussen beide geslachten (Levesque et al., 2012). Deze risicofactor is daarom niet van toepassing. | |
| R2 | X | Grote egeltenreks gebruiken een afgezonderde nestplaats voor het werpen en grootbrengen van jongen en als rustplaats (Jenkins, 2018). Deze risicofactor is daarom van toepassing. |
| R3 | De grote egeltenrek vlucht richting een lage verstopplek bij tekenen van gevaar. Als vluchten niet voldoende is, stelt de grote egeltenrek zich defensief op door de stekels rechtop te zetten en zich op te rollen (Jenkins, 2018). Deze risicofactor is daarom niet van toepassing. | |
| R4 | X | Grote egeltenreks gebruiken zelf-gegraven holen, bestaande holen die ze zelf verder uitgraven en boomholtes (Eisenberg & Gould, 1970; Jenkins, 2018). Deze risicofactor is daarom van toepassing. |
| R5 | Voor grote egeltenreks zijn er geen specifieke omgevingselementen essentieel (Salton & Sargis, 2008a; Salton & Sargis, 2008b; Salton & Szalay, 2004). Deze risicofactor is daarom niet van toepassing. |
| Risicofactor | Van toepassing | Toelichting |
|---|---|---|
| T1 | X |
Grote egeltenreks leven in een tropisch klimaat (Jenkins, 2018; Schultz, 2005). De gemiddelde minimumtemperatuur in het tropische deel en tropisch gebergte tot 2250 m hoog van het leefgebied van grote egeltenreks (Madagaskar) is 18 °C (met een uiterste minimumtemperatuur van 0 °C). De gemiddelde maximumtemperatuur is 30 °C (met een uiterste maximumtemperatuur van 40 °C). De gemiddelde jaarlijkse neerslaghoeveelheid varieert van 500-1500 mm in gebieden met een regenseizoen in de zomer tot 2000-4000 mm in tropisch regenwoudgebieden met jaarrond regen. De luchtvochtigheid is 90-100% (Schultz, 2005). De thermoneutrale zone van de grote egeltenrek ligt tussen de 25 en 33,5°C (Levesque, 2014; Levesque & Lovegrove, 2014). De grote egeltenrek is aangepast aan een tropisch klimaat. Deze risicofactor is daarom van toepassing. |
| T2 | Er is geen wetenschappelijke literatuur gevonden over het gebruik van zoel-, koel- of opwarmplaatsen. Het gebruik hiervan wordt ook niet aannemelijk geacht omdat grote egeltenreks gebruik maken van een hol (Jenkins, 2018). Deze risicofactor is daarom niet van toepassing. | |
| T3 | Grote egeltenreks gaan in torpor, afhankelijk van de buitentemperatuur, maar houden geen obligate winterslaap (Levesque, 2014). Deze risicofactor is daarom niet van toepassing. |
| Risicofactor | Van toepassing | Toelichting |
|---|---|---|
| S1 | Grote egeltenreks hebben een polygame leefwijze (Eisenberg & Gould, 1970; Levesque, 2012). Deze risicofactor is daarom niet van toepassing. | |
| S2 | Grote egeltenreks leven solitair, maar hebben overlap in home ranges. Grote egeltenreks kunnen ook tijdelijke koppels vormen van twee mannetjes buiten het paarseizoen en tijdelijke koppels van één mannetje en één vrouwtje tijdens het paarseizoen. Er is geen sprake van een dominantiehiërarchie (Eisenberg & Gould, 1970; Jenkins, 2018). Deze risicofactor is daarom niet van toepassing. | |
| S3 | Vrouwtjes zijn geslachtsrijp vanaf zeven maanden en kunnen drie keer per jaar werpen. Vrouwtjes zijn c.61,5 dagen drachtig en krijgen per worp c.3,5 jongen. Grote egeltenreks hebben een paarseizoen van eind-september t/m middenoktober (Eisenberg & Gould, 1970; Jenkins, 2018; Levesque et al., 2013; Symonds, 1999). Grote egeltenreks hebben geen grote kans op overbevolking. Deze risicofactor is daarom niet van toepassing. |
Verwijzingen
Desvars, A., Naze, F., Vourc'h, G., Cardinale, E., Picardeau, M., Michault, A. & Bourhy, P. (2012). Similarities in Leptospira serogroup and species distribution in animals and humans in the Indian ocean island of Mayotte. The American journal of tropical medicine and hygiene. 87(1). 134-140.
Dietrich, M., Wilkinson, D. A., Soarimalala, V., Goodman, S. M., Dellagi, K. & Tortosa, P. (2014). Diversification of an emerging pathogen in a biodiversity hotspot: Leptospira in endemic small mammals of Madagascar. Molecular Ecology. 23(11). 2783-2796.
Duplantier, J. M., Duchemin, J. B., Ratsitorahina, M., Rahalison, L. & Chanteau, S. (2001). Résurgence de la peste dans le district d’Ikongo à Madagascar en 1998. Bull Soc Pathol Exot. 94(2). 119-122.
Eisenberg, J. & Gould, E. (1970). The Tenrecs: a study in mammalian behavior and evolution. Washington: Smithsonian Insitution Press.
Jenkins, P. D. (2018). Family Tenrecidae. In D. E. Wilson & R. A. Mittermeier, Handbook of the mammals of the world (Vol. 8, pp. 48 - 71). Barcelona: Lynx Edicions.
Levesque, D. L., Rakotondravony, D. & Lovegrove, B. G. (2012). Home range and shelter site selection in the greater hedgehog tenrec in the dry deciduous forest of Western Madagascar. Journal of Zoology. 287(3). 161-168.
Levesque, D. L., Lovasoa, O. M. A., Rakotoharimalala, S. N. & Lovegrove, B. G. (2013). High mortality and annual fecundity in a free‐ranging basal placental mammal, Setifer setosus (Tenrecidae: Afrosoricida). Journal of Zoology. 291(3). 205-212.
Levesque, D. L. (2014). Fast life in the slow lane: life history and energetics of a basal placental mammal Setifer setosus (Schreber, 1778) (Doctoral dissertation). Levesque, D. L. & Lovegrove, B. G. (2014). Increased homeothermy during reproduction in a basal placental mammal. Journal of Experimental Biology. 217(9). 1535-1542.
Renvoisé, E. & Michon, F. (2014). An Evo-Devo perspective on ever-growing teeth in mammals and dental stem cell maintenance. Frontiers in Physiology. 5. 324.
Richard, V., Riehm, J. M., Herindrainy, P., Soanandrasana, R., Ratsitoharina, M., Rakotomanana, F., Andrianalimanana, S., Scholtz, H. C. & Rajerison, M. (2015). Pneumonic plague outbreak, northern Madagascar, 2011. Emerging Infectious Diseases. 21(1). 8.
Salton, J. A. & Sargis, E. J. (2008a). Evolutionary morphology of the Tenrecoidea (Mammalia) carpal complex. Biological Journal of the Linnean Society. 93(2). 267-288.
Salton, J. A. & Sargis, E. J. (2008b). Evolutionary morphology of the Tenrecoidea (Mammalia) forelimb skeleton. In E.J. Sargis & M. Dagosto, Mammalian Evolutionary Morphology (pp. 51-71). Springer, Dordrecht.
Salton, J. A. & Szalay, F. S. (2004). The tarsal complex of Afro-Malagasy Tenrecoidea: a search for phylogenetically meaningful characters. Journal of Mammalian Evolution. 11(2). 73-104.
Schultz, J. (2005). The ecozones of the world, The Ecological Divisions of the Geosphere (2 ed.). Berlin: Springer.
Sigaud, M., Caceres, S., Picard, M., Desvars, A. & Michault, A. (2009). Le tanrec (Tenrec ecaudatus): réservoir animal de leptospires? Bulletin de la Société de pathologie exotique. 102(1). 19.
Symonds, M. R. (1999). Life histories of the Insectivora: the role of phylogeny, metabolism and sex differences. Journal of Zoology. 249(3). 315-337.
