Siberische steenbok
Dit dier staat niet op de huis- en hobbydierenlijst.
Hieronder leest u de beoordeling over dit dier.
Algemene informatie
| Familie | Bovidae |
|---|---|
| Subfamilie | Antilopinae |
| Genus | Capra |
| Soort | Capra sibirica |
| Gedomesticeerd | Nee |
| Kruising | Nee |
| Volwassen grootte |
|
| Gewicht | 60-130 kg (m), 30-56 kg (v) |
| Dieet | Herbivoor |
| Natuurlijke leefomgeving |
|
| Levensverwachting | 15 jaar (m), 22 jaar (v) gevangenschap |
| IUCN-status | “Least Concern” |
| CITES | Capra sibirica (III Pakistan) bijlage C |
Risicoklasse F
Siberische steenbokken zijn in staat ernstige letselschade te veroorzaken bij de mens. Daarnaast zijn in vier risicocategorieën voor “gezondheid en welzijn dier” één of meerdere risicofactor(en) vastgesteld. Om deze redenen valt de Siberische steenbok onder risicoklasse F.
Samenvatting beoordeling van de Siberische steenbok
Indien er sprake is van één of meerdere relevante ernstige zoönose(n) die slechts met gespecialiseerde maatregelen beheersbaar is/zijn wordt de risicofactor aangekruist (X). Indien er sprake is van een relevante ernstige zoönose die niet of nauwelijks beheersbaar is of er sprake is van risico op ernstige letselschade komt de diersoort direct onder risicoklasse F te vallen (XF). Indien de risicofactor van toepassing is, wordt deze aangekruist (X).
| Risicocategorie | Van toepassing | Toelichting |
|---|---|---|
| Zoönosen | ! (signalerend) | Bij de Siberische steenbok is het hoog-risico zoönotische pathogeen Coxiella burnetii aangetoond. Dit leidt tot een signalerende toepassing van deze risicofactor. |
| Letselschade | XF | Bij Siberische steenbokken is er gevaar op zeer ernstig letsel bij de mens, waardoor de Siberische steenbok direct onder risicoklasse F valt. |
| Risicocategorie | Van toepassing | Toelichting |
|---|---|---|
| Voedselopname | X |
|
| Ruimtegebruik/veiligheid | X |
|
| Thermoregulatie | X | De Siberische steenbok is aangepast aan een woestijnklimaat. |
| Sociaal gedrag | X | Siberische steenbokken hebben een lineaire dominantiehiërarchie. |
Beoordeling per risicofactor
Risico's voor de mens
| Risicofactor | Van toepassing | Toelichting |
|---|---|---|
| LG1 | ! (signalerend) | Bij de Siberische steenbok is het hoog-risico zoönotische pathogeen Coxiella burnetii aangetoond (Esson et al., 2019; Ostrowski et al., 2009). Dit leidt tot een signalerende toepassing van deze risicofactor. |
| Risicofactor | Van toepassing | Toelichting |
|---|---|---|
| LG2 | XF |
De Siberische steenbok weegt 60-130 kg (m) of 30-56 kg (v) en beide geslachten beschikken over naar achter gekrulde hoorns van 91-148 cm (m) of 19-39 cm (v). De hoorns van de mannetjes worden als wapens gebruikt bij onderlinge gevechten. Ze worden gebruikt om zware klappen mee uit te delen, waarbij middels het lichaamsgewicht de kracht achter de aanval wordt vergroot (Groves et al., 2011). Siberische steenbokken zijn wilde dieren en het hanteren van Siberische steenbokken vereist ervaring en deskundigheid van de houder (Weber, 2015). Gezien de grootte, morfologie en het gedrag van Siberische steenbokken, kunnen ze zeer ernstig letsel bij de mens veroorzaken, waardoor de Siberische steenbok direct onder risicoklasse F valt. |
Risico's voor dierenwelzijn/diergezondheid
| Risicofactor | Van toepassing | Toelichting |
|---|---|---|
| V1 | De Siberische steenbok is een mixed-feeder, die zich voedt met meer gras of browse materiaal (85%) afhankelijk van het seizoen en de voedselbeschikbaarheid (Groves et al., 2011). Deze risicofactor is daarom niet van toepassing. | |
| V2 | X | De Siberische steenbok heeft hypsodonte kiezen (Ackermans et al., 2018; Damuth & Janis, 2011; Damuth & Janis, 2014; Kaiser et al. 2013). Deze risicofactor is daarom van toepassing. |
| V3 | X | Siberische steenbokken zijn voornamelijk actief voor zonsopgang en na zonsondergang (Groves et al., 2011). De vegetatie is schaars in het leefgebied, waardoor de Siberische steenbok grote afstanden moet afleggen om te foerageren (Reading et al., 2007). De mannetjes nemen dagelijks meer biomassa in dan de vrouwtjes (Han et al., 2020). Siberische steenbokken zijn herkauwende mixed-feeders met een hoge passeersnelheid in de pens, waardoor frequent foerageren noodzakelijk is (Hofmann, 1989). Deze risicofactor is daarom van toepassing. |
| V4 | Het dieet van Siberische steenbokken bestaat uit grassen en browse materiaal (Groves et al., 2011; Han et al., 2020). Deze risicofactor is daarom niet van toepassing. |
| Risicofactor | Van toepassing | Toelichting |
|---|---|---|
| R1 | Siberische steenbokken hebben een home range van c.4080 ha. Individuele home ranges overlappen voor 96% met elkaar (Reading et al., 2007). Siberische steenbokken migreren om zware sneeuwval, insectenplagen en andere verstoringen te ontlopen en de migraties kunnen 100 km lang zijn. Siberische steenbokken vertonen geen territoriaal gedrag (Groves et al., 2011). Deze risicofactor is daarom niet van toepassing. | |
| R2 | X | De jongen van Siberische steenbokken gebruiken een beschutte verstopplaats (Groves et al., 2011; Reading et al., 2007). Deze risicofactor is dus van toepassing. |
| R3 | Siberische steenbokken hebben een sterke vluchtreactie, maar vluchten als behendige klimmers doelgericht naar hoge plekken en beschutting (Groves et al., 2011). Deze risicofactor is daarom niet van toepassing. | |
| R4 | Siberische steenbokken gebruiken geen holen of kuilen (Groves et al., 2011). Deze risicofactor is daarom niet van toepassing. | |
| R5 | X | Siberische steenbokken leven in een habitat met hoogteelementen, die zij als toevluchtsoord bij tekenen van gevaar gebruiken en zijn morfologisch aangepast aan leven op ruig terrein (Groves et al., 2011; Reading et al., 2007). Deze risicofactor is daarom van toepassing. |
| Risicofactor | Van toepassing | Toelichting |
|---|---|---|
| T1 | X |
Siberische steenbokken komen voor in een woestijnklimaat (Groves et al., 2011; Reading et al., 2007; Schultz, 2005). De gemiddelde minimumtemperatuur in de bergen van de Gobi woestijn en Himalaya waar Siberische steenbokken voorkomen is -2 °C (met een uiterste minimumtemperatuur van -30 °C) en de gemiddelde maximumtemperatuur is 10 °C (met een uiterste maximumtemperatuur van 39 °C). De gemiddelde jaarlijkse neerslaghoeveelheid is 150 mm en de luchtvochtigheid is 50%, fluctuerend tussen 20-80% (Han et al., 2020; Meteoblue, 2021; Schultz, 2005). De Siberische steenbok is aangepast aan een woestijnklimaat. Deze risicofactor is daarom van toepassing. |
| T2 | Uit gedetailleerd gedragsonderzoek is niet gebleken dat Siberische steenbokken gebruik maken van een speciale zoel-, koel- of opwarmplaats (Groves et al., 2011). Deze risicofactor is daarom niet van toepassing. | |
| T3 | Siberische steenbokken zijn jaarrond actief (Groves et al., 2011). Deze risicofactor is daarom niet van toepassing. |
| Risicofactor | Van toepassing | Toelichting |
|---|---|---|
| S1 | Siberische steenbokken hebben een polygame leefwijze (Groves et al., 2011). Deze risicofactor is daarom niet van toepassing. | |
| S2 | X | Siberische steenbokken leven buiten de bronsttijd solitair en vormen groepen in de bronsttijd (Han et al., 2020). Groepen bestaan uit 5-29 individuen; gemengde groepen kunnen uit 100-200 individuen bestaan. Bokken van vijf jaar en ouder monopoliseren het dekkingsrecht (Groves et al., 2011). Er is sprake van een lineaire dominantiehiërarchie binnen de groepen (Groves et al., 2011). Deze risicofactor is daarom van toepassing. |
| S3 | Vrouwtjes zijn vanaf 2,5 jaar geslachtsrijp en kunnen per jaar één keer werpen. Vrouwtjes zijn 170-180 dagen drachtig en krijgen per worp één jong. Siberische steenbokken hebben een paarseizoen in oktober-januari (Groves et al., 2011). Siberische steenbokken hebben geen grote kans op overbevolking. Deze risicofactor is daarom niet van toepassing. |
Verwijzingen
Ackermans, N. L., Clauss, M., Winkler, D. E., Schulz-Kornas, E., Kaiser, T. M., Müller, D. W., Kircher, P. R., Hummel, J. & Hatt, J. (2018). Root growth compensates for molar wear in adult goats (Capra aegagrus hircus). Journal of Experimental Zoology. 331(2). 139-148.
Damuth, J. & Janis, C. M. (2011). On the relationship between hypsodonty and feeding ecology in ungulate mammals, and its utility in palaeoecology. Biological Reviews. 86. 733-758.
Damuth, J. & Janis, C. M. (2014). A comparison of observed molar wear rates in extant herbivorous mammals. Annales Zoologici Fennici. 51. 188-200.
Esson, C., Skerratt, L. F., Berger, L., Malmsten, J., Strand, T., Lundkvist, Å., Järhult, J. D., Michaux, J., Mijiddorj, T. N., Bayrakçısmith, Mishra, C. & Johansson, Ö. (2019). Health and zoonotic infections of snow leopards Panthera unica in the South Gobi desert of Mongolia. Infection Ecology & Epidemiology. 9. 1-12.
Groves, C. P., Leslie Jr., D. M., Huffman, B. A., Valdez, R., Habibi, K., Weinberg, P. J., Burton, J. A., Jarman, P. J. & Robichaud, W. G. (2011). Family Bovidae (Hollow-horned Ruminants). In D. E. Wilson & R. A. Mittermeier, Handbook of the mammals of the world (pp. 444-779). Barcelona: Lynx Edicions.
Han, L., Blank, D., Wang, M., Alves da Silva, A., Yang, W., Ruckstuhl, K. & Alves, J. (2020). Diet differences between males and females in sexually dimorphic ungulates: a case study of Siberian ibex. European Journal of Wildlife Research. 66(55). 1-10.
Hofmann, R. R. (1989). Evolutionary steps of ecophysiological adaptation and diversification of ruminants: a comparative view of their digestive system. Oecologia. 78. 443-457.
Kaiser, T. M., Müller, D. W., Fortelius, M., Schulz, E., Codron, D. & Clauss, M. (2013). Hypsodonty and tooth facet development in relation to diet and habitat in herbivorous ungulates: implications for understanding tooth wear. Mammal Review. 43(1). 34-46.
Meteoblue. (2021). Mandalgovi, Mongolia. Opgehaald van Meteoblue: https://www.meteoblue.com/en/weather/historyclimate/climatemodelled/man… 2030065.
Ostrowski, S., Rajabi, A. M. & Noori, H. (2009). Additional data on livestock health in Band-i-Amir. New York: Wildlife Conservation Society.
Reading, R. P., Amgalanbaatar, S., Kenny, D., DeNicola, A. & Tuguldur, E. (2007). Siberian ibex (Capra sibirica) home ranges in Ikh Nart Nature Reserve, Mongolia: Preliminary findings. Mongolian Journal of Biological Sciences. 5(1-2). 29-36.
Schultz, J. (2005). The ecozones of the world, the ecological divisions of the geosphere. Aachen, Germany: Springer.
Weber, M. A. (2015). Chapter 64 - Sheep, Goats, and Goat-Like Animals. In E. Miller & M. Fowler, Fowler's Zoo and Wild Animal Medicine, Volume 8 (pp. 645-649). Columbia en Davis: Saunders.
