Veldmuis
Dit dier staat niet op de huis- en hobbydierenlijst.
Hieronder leest u de beoordeling over dit dier.
Algemene informatie
| Familie | Cricetidae |
|---|---|
| Subfamilie | Arvicolinae |
| Genus | Microtus |
| Soort | Microtus arvalis |
| Gedomesticeerd | Nee |
| Kruising | Nee |
| Volwassen grootte |
|
| Gewicht | 18-40 g |
| Dieet | Omnivoor |
| Natuurlijke leefomgeving |
|
| Levensverwachting | 1 jaar |
| IUCN-status | “Least Concern” |
| CITES | Niet vermeld |
Risicoklasse D
Bij de veldmuis zijn in drie risicocategorieën voor “gezondheid en welzijn dier” één of meerdere risicofactor(en) vastgesteld. Hierdoor valt de veldmuis in risicoklasse D.
Samenvatting beoordeling van de veldmuis
Indien er sprake is van één of meerdere relevante ernstige zoönose(n) die slechts met gespecialiseerde maatregelen beheersbaar is/zijn wordt de risicofactor aangekruist (!), maar telt deze niet mee in de eindscore. Indien er sprake is van een relevante ernstige zoönose die niet of nauwelijks beheersbaar is of er sprake is van risico op ernstige letselschade komt de diersoort direct onder risicoklasse F te vallen (XF). Indien de risicofactor van toepassing is, wordt deze aangekruist (X).
| Risicocategorie | Van toepassing | Toelichting |
|---|---|---|
| Zoönosen | ! (signalerend) | Bij de veldmuis zijn de hoog-risico zoönotische pathogenen Tula hantavirus, Anaplasma phagocytophilum, Coxiella burnetii, Francisella tularensis, Yersinia pestis, rabiësvirus, en Tickborne encephalitis virus en Leptospira interrogans aangetoond. Dit leidt tot een signalerende toepassing van deze risicofactor. |
| Letselschade | De risicofactor in deze risicocategorie is niet van toepassing. |
| Risicocategorie | Van toepassing | Toelichting |
|---|---|---|
| Voedselopname | X | De veldmuis heeft hypsodonte gebitselementen. |
| Ruimtegebruik/veiligheid | X |
|
| Thermoregulatie | In deze risicocategorie zijn geen risicofactoren van toepassing. | |
| Sociaal gedrag | X |
|
Beoordeling per risicofactor
Risico's voor de mens
| Risicofactor | Van toepassing | Toelichting |
|---|---|---|
| LG1 | ! (signalerend) | Bij de veldmuis zijn de hoog-risico zoönotische pathogenen Tula hantavirus (Plyusnina et al., 2008), Anaplasma phagocytophilum (Matei et al., 2018; Szekeres et al., 2015), Coxiella burnetii (Meerburg & Reusken, 2011), Francisella tularensis (Rodríguez-Pastor et al., 2018), Yersinia pestis (Kislichkina et al., 2017), rabiësvirus (Carey & McLean, 1983), en Tick-borne encephalitis virus (Achazi et al., 2011) en Leptospira interrogans (Kuiken et al., 1991) aangetoond en bij de sympatrische en aanverwante soort Microtus agrestis is het hoog-risico zoönotische pathogeen Mycobacterium microti aangetoond (Burthe et al., 2008). Dit leidt tot een signalerende toepassing van deze risicofactor. |
| Risicofactor | Van toepassing | Toelichting |
|---|---|---|
| LG2 | Op basis van de grootte, morfologie en het gedrag van de veldmuis is het niet aannemelijk dat de dieren ernstig letsel zullen veroorzaken bij de mens (Pardiñas et al., 2017). Deze risicofactor is daarom niet van toepassing. |
Risico's voor dierenwelzijn/diergezondheid
| Risicofactor | Van toepassing | Toelichting |
|---|---|---|
| V1 | De veldmuis is een omnivoor (Pardiñas et al., 2017). Deze risicofactor is daarom niet van toepassing. | |
| V2 | X | De veldmuis heeft elodonte snijtanden en hypsodonte kiezen (Chaline et al., 1999; Lacher et al., 2016; Pardiñas et al., 2017). Deze risicofactor is daarom van toepassing. |
| V3 | Er is geen wetenschappelijke literatuur gevonden over de tijd die de veldmuis dagelijks besteedt aan foerageren. Veldmuizen doen aan larderhoarden (Pardiñas et al., 2017). Deze risicofactor is daarom niet van toepassing. | |
| V4 | Het dieet van de veldmuis bestaat uit bladeren, stengels, wortels, schimmels, (korst)mossen, besjes, noten, zaden, bollen, knollen, schors, eieren en jongen van zangvogels (Pardiñas et al., 2017). Deze risicofactor is daarom niet van toepassing. |
| Risicofactor | Van toepassing | Toelichting |
|---|---|---|
| R1 | Veldmuizen hebben een flexibel sociaal systeem, waarbij de grootte van de home range verschilt. Veldmuizen markeren de home range, maar zijn niet altijd territoriaal (Dobly, 2005; Heise, 1999; Jacob et al., 2013; Pardiñas et al., 2017; Tikhonova et al., 2008). Deze risicofactor is daarom niet van toepassing. | |
| R2 | X | Veldmuizen gebruiken een afgezonderde nestplaats voor het werpen en grootbrengen van jongen (Pardiñas et al., 2017). Deze risicofactor is daarom van toepassing. |
| R3 | Bij gevaar blijven veldmuizen stil staan of rennen richting een schuilplek (Gerkema & Verhulst, 1990; Pardiñas et al., 2017). Deze risicofactor is daarom niet van toepassing. | |
| R4 | X | Veldmuizen gebruiken uitsluitend zelf gegraven holen (Pardiñas et al., 2017). Deze risicofactor is daarom van toepassing |
| R5 | Voor veldmuizen zijn er geen specifieke omgevingselementen essentieel (Pardiñas et al., 2017; Yigit et al., 2016). Deze risicofactor is daarom niet van toepassing. |
| Risicofactor | Van toepassing | Toelichting |
|---|---|---|
| T1 | Veldmuizen leven in verschillende klimaten, waaronder een gematigd zeeklimaat (Pardiñas et al., 2017; Yigit et al., 2016). Deze risicofactor is daarom niet van toepassing. | |
| T2 | Uit gedetailleerd gedragsonderzoek is niet gebleken dat veldmuizen gebruik maken van een speciale zoel-, koel- of opwarmplaats (Hoogenboom et al., 1984; Lehmann & Sommersberg, 1980; Pardiñas et al., 2017). Bovendien maken veldmuizen gebruik van een hol. Deze risicofactor is daarom niet van toepassing. | |
| T3 | Veldmuizen zijn jaarrond actief (Pardiñas et al., 2017). Deze risicofactor is daarom niet van toepassing. |
| Risicofactor | Van toepassing | Toelichting |
|---|---|---|
| S1 | Veldmuizen hebben polygame leefwijze (Pardiñas et al., 2017). Deze risicofactor is daarom niet van toepassing. | |
| S2 | X | Veldmuizen kunnen leven in dyaden en groepen, waarbij er dominante en subordinate vrouwtjes zijn (Dobly, 2009; Heise, 1999; Pardiñas et al., 2017). Er is sprake van een dominantiehiërarchie. Deze risicofactor is daarom van toepassing. |
| S3 | X | Vrouwtjes zijn vanaf 13-14 dagen oud geslachtsrijp en hebben een postpartum oestrus, waardoor ze maandelijks zwanger kunnen raken. Vrouwtjes zijn 16-25 dagen drachtig en krijgen per worp tot 13 jongen (gemiddeld 4-7 afhankelijk van de locatie en het moment van het jaar). Wilde veldmuizen hebben een voortplantingsseizoen van maart tot november (Pardiñas et al., 2017). Veldmuizen hebben een grote kans op overbevolking. Deze risicofactor is daarom van toepassing. |
Verwijzingen
Achazi, K., Ruzek, D., Donoso-Mantke, O., Schlegel, M., Sheikh Ali, H., Wenk, M., Schmidt-Chanasit, J., Ohlmeyer, L., Rühe, F., Vor, T., Kiffner, C., Kallies, R., Ulrich, R. G. & Niedrig, M. (2011). Rodents as Sentinels for the Prevalence of Tick-Borne Encephalitis Virus. Vector-Borne and Zoonotic Diseases. 11(6). 641-647.
Burthe, S., Bennett, M., Kipar, A., Lambin, X., Smith, A., Telfer, S. & Begon, M. (2008). Tuberculosis (Mycobacterium microti) in wild field vole populations. Parasitology. 135(3). 309-317.
Carey, A. & McLean, R. (1983). The ecology of Rabiës: Evidence of co-adaptation. Journal of Applied Ecology. 20. 777-800.
Chaline, J., Brunet-Lecomte, P., Montuire, S., Viriot, L. & Courant, F. (1999). Anatomy of the arvicoline radiation (Rodentia): palaeogeographical, palaeoecological history and evolutionary data. Annales Zoologici Fennici. 36(4). 239-267.
Dobly, A. (2005). Scent marking by common voles Microtus arvalis in the presence of a same-sex neighbour. Acta Theriologica. 50(3). 343-356.
Dobly, A. (2009). Breeding suppression between two unrelated and intially unfamiliar females occurs with or without social tolerance in common voles (Microtus arvalis). Journal of Ethology. 27. 299-306.
Gerkema, M. & Verhulst, S. (1990). Warning against an unseen predator: a functional aspect of synchronous feeding in the common vole, Microtus arvalis. Animal Behaviour. 40. 1169-1178.
Heise, S. (1999). Urine marking and social structure in groups of related and unrelated female common voles (Microtus arvalis). Advances in Chemical Signals in Vertebrates. 257-265.
Hoogenboom, I., Daan, S., Dallinga, J. & Schoenmakers, M. (1984). Seasonal change in the daily timing of behaviour of the common vole, Microtus arvalis. Oecologia. 61. 18-31.
Jacob, J., Manson, P., Barfknecht, R. & Fredericks, T. (2013). Common vole (Microtus arvalis) ecology and management: implications for risk assessment of plant protection products. Pest Management Science. 70(6).
Kislichkina, A. A., Bogun, A. G., Kadnikova, L. A., Maiskaya, N. ., Solomentsev, V. I., Platonov, M. E., Dentovskaya, S. V. & Anisimov, A. P. (2017). Eight Whole-Genome Assemblies of Yersinia pestis subsp. microtus bv. caucasia Isolated from the Common Vole (Microtus arvalis) Plague Focus in Dagestan, Russia. Genome Announcements. 5(34). e00847-17.
Kuiken, T., van Dijk, J., Terpstra, W. & Bokhout, B. (1991). The role of the common vole (Microtus arvalis) in the epidemiology of bovine infection with Leptospira interrogans serovar hardjo. Veterinary Microbiology. 28. 353-361.
Lacher Jr., T., Murphy, W., Rogan, J., Smith, A. & Upham, N. (2016). Evolution, phylogeny, ecology and conservation of the Clade Glires: Lagomorpha and Rodentia. In D. Wilson, T. Lacher Jr. & R. Mittermeier, Handbook of the Mammals of the World. Vol. 6. Lagomorphs and Rodents I (pp. 1528). Barcelona: Lynx Edicions.
Lehmann, U. & Sommersberg, C. (1980). Activity patterns of the Common vole, Microtus arvalis - Automatic recording of behaviour in an enclosure. Oecologia. 47(1). 61-75.
Matei, I., D'Amico, G., Ionică, A. M., Kalmár, Z., Corduneanu, A., Sándor, A. D., Fiț, N., Bogdan, L., Gherman, C. M. & Mihalca, A. D. (2018). New records for Anaplasma phagocytophilum infection in small mammal species. Parasites & Vectors. 11(193).
Meerburg, B. & Reusken, C. (2011). The role of wild rodents in spread and transmission of Coxiella burnetii needs further elucidation. Wildlife Research. 38. 617-625.
Pardiñas, U. F. J., Myers, P., León-Paniagua, L., Ordóñez Garza, N., Cook, J. A., Kryštufek, B., Haslauer, R., Bradley, R. D., Shenbrot, G. I. & Patton, J. L. (2017). Family Cricetidae (True Hamsters, Voles, Lemmings and New World Rats and Mice). In D. E. Wilson, T. E. Lacher Jr. & R. A. Mittermeier, Handbook of the mammals of the world. 7. Rodents II (pp. 204-535). Barcelona: Lynx Edicions.
Plyusnina, A., Laakkonen, J., Niemimaa, J., Henttonen, H. & Plyusnin, A. (2008). New Genetic Lineage of TYla Hantavirus in Microtus arvalis obscurus in Eastern Kazakhstan. Open Virology Journal. 2. 32-36.
Rodríguez-Pastor, R., Escudero, R., Lambin, X., Vidal, D., Gil, H., Jado, I., Rodríguez-Vargas, M., LuqueLarena, J. J. & Mougeot, F. (2018). Zoonotic pathogens in fluctuating common vole (Microtus arvalis) populations: occurrence and dynamics. Parasitology. 146(3). 389-398.
Szekeres, S., Coipan, E., Rigó, K., Majoros, G., Jahfari, S., Sprong, H. & Földvári, G. (2015). Candidatus Neoehrlichia mikurensis and Anaplasma phagocytophilum in natural rodent and tick communities in Southern Hungary. Ticks and Tick-Borne Diseases. 6(2). 111-116.
Tikhonova, G., Tikhonov, I. & Osipova, O. (2008). Some behavioral characteristics of common voles Microtus arvalis arvalis and Microtus arvalis obscurus in family groups under experimental conditions. Biology Bulletin. 35. 482-488.
Yigit, N., Hutterer, R., Krystufek, B. & Amori, G. (2016). Microtus arvalis. The IUCN Red List of Threatened Species 2016. Opgehaald van IUCN: https://www.iucnredlist.org/species/13488/22351133.
