Woestijndwerghamster
Dit dier staat niet op de huis- en hobbydierenlijst.
Hieronder leest u de beoordeling over dit dier.
Algemene informatie
| Familie | Cricetidae |
|---|---|
| Subfamilie | Cricetinae |
| Genus | Phodopus |
| Soort | Phodopus roborovskii |
| Gedomesticeerd | Nee |
| Kruising | Nee |
| Volwassen grootte |
|
| Gewicht | 19-20 g |
| Dieet | Omnivoor |
| Natuurlijke leefomgeving |
|
| Levensverwachting | 12-18 maanden wild, 18-40 maanden gevangenschap. |
| IUCN-status | “Least Concern” |
| CITES | Niet vermeld |
Risicoklasse D
Bij de woestijndwerghamster zijn in drie risicocategorieën voor “gezondheid en welzijn dier” één of meerdere risicofactor(en) vastgesteld. Hierdoor valt de woestijndwerghamster in risicoklasse D.
Samenvatting beoordeling van de woestijndwerghamster
Indien er sprake is van één of meerdere relevante ernstige zoönose(n) die slechts met gespecialiseerde maatregelen beheersbaar is/zijn wordt de risicofactor aangekruist (!), maar telt deze niet mee in de eindscore. Indien er sprake is van een relevante ernstige zoönose die niet of nauwelijks beheersbaar is of er sprake is van risico op ernstige letselschade komt de diersoort direct onder risicoklasse F te vallen (XF). Indien de risicofactor van toepassing is, wordt deze aangekruist (X).
| Risicocategorie | Van toepassing | Toelichting |
|---|---|---|
| Zoönosen | ! (signalerend) | Er is geen wetenschappelijke literatuur gevonden over het aan- of afwezig zijn van hoog-risico zoönotische pathogenen, maar bij meerdere sympatrische en aanverwante soorten binnen de familie (Cricetidae) zijn de hoog-risico zoönotische pathogenen influenza A virus H5N1, Yersinia pestis, Seoul hantavirus, Coxiella burnetii, Anaplasma phagocytophilum, Leptospira interrogans, Francisella tularensis en Tick-borne encephalitis aangetoond. Dit leidt tot een signalerende toepassing. |
| Letselschade | De risicofactor in deze risicocategorie is niet van toepassing. |
| Risicocategorie | Van toepassing | Toelichting |
|---|---|---|
| Voedselopname | In deze risicocategorie zijn geen risicofactoren van toepassing. | |
| Ruimtegebruik/veiligheid | X |
|
| Thermoregulatie | X | De woestijndwerghamster is aangepast aan een woestijnklimaat. |
| Sociaal gedrag | X |
|
Beoordeling per risicofactor
Risico's voor de mens
| Risicofactor | Van toepassing | Toelichting |
|---|---|---|
| LG1 | ! (signalerend) | Er is geen wetenschappelijke literatuur gevonden over het aan- of afwezig zijn van hoog-risico zoönotische pathogenen, maar bij meerdere sympatrische en aanverwante soorten binnen de familie (Cricetidae) zijn de hoog-risico zoönotische pathogenen influenza A virus H5N1 (Pavlova et al., 2016; Shriner et al., 2012), Yersinia pestis (Kiefer et al., 2012), Seoul hantavirus (Lin et al., 2012), Coxiella burnetii (Burgdorfer et al., 1963), Anaplasma phagocytophilum (Pulscher et al., 2018), Leptospira interrogans (Kim, 2019), Francisella tularensis (Malkhazova et al., 2020; Rossow et al., 2014; Starikov, 2020; Zhang et al., 2006) en Tick-borne encephalitis (Bakhvalova et al., 2006) aangetoond. Dit leidt tot een signalerende toepassing. |
| Risicofactor | Van toepassing | Toelichting |
|---|---|---|
| LG2 | Op basis van de grootte, morfologie en het gedrag van de woestijndwerghamster is het niet aannemelijk dat de dieren ernstig letsel zullen veroorzaken bij de mens (Pardiñas et al., 2017). Deze risicofactor is daarom niet van toepassing. |
Risico's voor dierenwelzijn/diergezondheid
| Risicofactor | Van toepassing | Toelichting |
|---|---|---|
| V1 | De woestijndwerghamster is een omnivoor (Pardiñas et al., 2017). Deze risicofactor is daarom niet van toepassing. | |
| V2 | De woestijndwerghamster heeft geen hypsodonte gebitselementen (Pardiñas et al., 2017). Deze risicofactor is daarom niet van toepassing. | |
| V3 | De woestijndwerghamster is nachtactief en activiteit is afhankelijk van de daglengte en de hoeveelheid maanlicht op een nacht (5-6 uur/nacht zomer, 2-3 uur/nacht winter) (Pardiñas et al., 2017; Roschlau & Scheibler, 2015; Scheibler et al., 2014). Deze nachtelijke activiteit bestaat voornamelijk uit foerageren (Jefimow, 2007). Woestijndwerghamsters hebben een toename in darmactiviteit en thermoregulatie als aanpassing op voedselschaarste en kou en behouden zo een hoge activiteit tijdens koude periodes (Chi & Wang, 2011). Woestijndwerghamsters doen aan larderhoarden (Paulsen et al., 2013). Deze risicofactor is daarom niet van toepassing. | |
| V4 | Het dieet van de woestijndwerghamster bestaat voornamelijk uit zaden en insecten. Groene plantdelen maken een klein deel uit van het dieet (Pardiñas et al., 2017). Deze risicofactor is daarom niet van toepassing. |
| Risicofactor | Van toepassing | Toelichting |
|---|---|---|
| R1 | Woestijndwerghamsters hebben een home range van c.3200-3600 m2 en legt ’s nachts een afstand af van c.100-120 m (Yanlin et al., 1998). Home ranges overlappen en woestijndwerghamsters vertonen relatief minder agressief gedrag naar soortgenoten t.o.v. andere dwerghamsters (Pardiñas et al., 2017). Desondanks beschikken woestijndwerghamsters over anogenitale klieren die ze gebruiken om hun territorium te markeren (Feoktistova & Meschersky, 1999; Feoktistova et al., 2019). Woestijndwerghamsters hebben een kleine home range met overlap. Deze risicofactor is daarom niet van toepassing. | |
| R2 | X | Woestijndwerghamsters gebruiken een afgezonderde nestplaats voor het werpen en grootbrengen van jongen, als nachtrustplaats en voor voedselopslag (Pardiñas et al., 2017; Paulsen et al., 2013). Deze risicofactor is daarom van toepassing. |
| R3 | De woestijndwerghamster is schichtig en vlucht behendig en doelgericht naar dekking bij tekenen van gevaar (Pardiñas et al., 2017). Deze risicofactor is daarom niet van toepassing. | |
| R4 | X | Woestijndwerghamsters graven uitgebreide holensystemen met 3-5 ingangen, kamers voor voedselopslag en een nestkamer (10 cm diameter) (Pardiñas et al., 2017). Deze risicofactor is daarom van toepassing. |
| R5 | Voor woestijndwerghamsters zijn er geen specifieke omgevingselementen essentieel (Pardiñas et al., 2017). Deze risicofactor is daarom niet van toepassing. |
| Risicofactor | Van toepassing | Toelichting |
|---|---|---|
| T1 | X | Woestijndwerghamsters leven in een woestijnklimaat (Pardiñas et al., 2017; Schultz, 2005). De gemiddelde minimumtemperatuur in de Gobi woestijn waar woestijndwerghamsters voorkomen is 2 °C (met een uiterste minimumtemperatuur van -30 °C) en de gemiddelde maximumtemperatuur is 18 °C (met een uiterste maximumtemperatuur van 44 °C). De gemiddelde jaarlijkse neerslaghoeveelheid is 150 mm en de luchtvochtigheid is gemiddeld 30%, fluctuerend van 10 tot 60% afhankelijk van het seizoen (Meteoblue, 2020; Schultz, 2005). De thermoneutrale zone van de woestijndwerghamster ligt tussen de 25 en 33 °C (Roschlau & Scheibler, 2015). De woestijndwerghamster is aangepast aan een woestijnklimaat. Deze risicofactor is daarom van toepassing. |
| T2 | Uit gedetailleerd gedragsonderzoek is niet gebleken dat woestijndwerghamsters gebruik maken van een speciale zoel-, koel- of opwarmplaats (Pardiñas et al., 2017). Bovendien maken woestijndwerghamsters gebruik van een hol. Deze risicofactor is daarom niet van toepassing. | |
| T3 | Woestijndwerghamsters gaan in torpor, afhankelijk van de buitentemperatuur, maar houden geen obligate winterslaap (Jefimow, 2007; Ushakova et al., 2012). Deze risicofactor is daarom niet van toepassing. |
| Risicofactor | Van toepassing | Toelichting |
|---|---|---|
| S1 | X | Er is geen wetenschappelijke literatuur gevonden over de leefwijze van de wilde woestijndwerghamster. Woestijndwerghamsters leven paarsgewijs (Foektistova & Meschersky, 2005; Pardiñas et al., 2017; Zhang et al., 2015). De aanverwante soort de Campbell’s dwerghamster (P. campbelli) is gelijkend in ecologie in gedrag en heeft een monogame leefwijze tijdens het paarseizoen en het grootbrengen van de jongen. Campbell’s dwerghamsters leven het overgrote deel van hun adulte leven als monogaam paar doordat het paarseizoen een groot deel uit maakt van de korte levensduur (Lupfer-Johnson et al., 2009; Pardiñas et al., 2017; Walton & Wynne-Edwards, 1998). Woestijndwerghamsters hebben een paarsgewijze leefwijze. Deze risicofactor is daarom van toepassing. |
| S2 | X | Er is geen wetenschappelijke literatuur gevonden over de dominantiehiërarchie van de woestijndwerghamster. De aanverwante en sympatrische soort de Campbell’s dwerghamster (P. campbelli) is gelijkend in ecologie in gedrag en heeft een despotische dominantiehiërarchie waarbij mannetjes hun vrouwtje en nest verdedigen tegen andere mannetjes (Pardiñas et al., 2017; Zhang et al., 2015). Woestijndwerghamsters hebben een lineaire dominantiehiërarchie. Deze risicofactor is daarom van toepassing. |
| S3 | X | Vrouwtjes zijn vanaf c.2 maanden geslachtsrijp en kunnen 3-4 keer per jaar werpen. Vrouwtjes zijn c.18 dagen drachtig en krijgen per worp gemiddeld 6,3-7,5 jongen. Woestijndwerghamsters hebben een paarseizoen van maart tot en met augustus (Dong et al., 2009; Pardiñas et al., 2017). Woestijndwerghamsters hebben een grote kans op overbevolking. Deze risicofactor is daarom van toepassing. |
Verwijzingen
Bakhvalova, V. N., Dobrotvorsky, A. K., Panov, V. V., Matveeva, V. A., Tkachev, S. E. & Morozova, O. V. (2006). Natural Tick-Borne Encephalitis Virus Infection among Wild Small Mammals in the Southeastern Part of Western Siberia, Russia. Tick-Borne and Zoonotic Diseases. 6(1). 32-41.
Burgdorfer, W., Pickens, E. G., Newhouse, V. F. & Lackman, D. B. (1963). Isolation of Coxiella burnetii from Rodents in Western Montana. The Journal of Infectious Diseases. 112(2). 181-186.
Cassola, F. Phodopus robovorskii. The IUCN Red List of Threatened Species 2016. Opgehaald van IUCN: https://www.iucnredlist.org/species/17036/115139633.
Chi, Q. S., Wang, D. H. (2011). Thermal physiology and energetics in male desert hamsters (Phodopus roborovskii) during cold acclimation. J Comp Physiol B. 181. 91-103.
Dong, W., Hou, X. & Yang, Y. (2009). Study on breeding ecology of Phodopus roborovskii in Ordos sandland grassland for 8 years. Chinese Journal of Vector Biology and Control. 20(5). 407-412.
Feoktistova, N. Yu. & Meschersky, I. G. (1999). Behavioral Responses of Dwarf Hamsters (Phodopus roborovskii and Phodopus sungorus) to Same-Sex and Opposite-Sex Odors in Different Seasons. In R. E. Johnston, D. Müller-Schwarze & P. W. Sorenson, Advances in Chemical Signals in Vertebrates (pp. 431436). Cham: Springer.
Feoktistova, N. Yu. & Meschersky, I. G. (2005). Seasonal changes in desert hamster Phodopus roborovskii breeding activity. Acta Zoologica Sinica. 51(1). 1-6.
Feoktistova, N. Yu., Chernova, O. F. & Meshcherskii, I. G. (2013). Decorative Forms of Hamsters of the Genus Phodopus (Mammalia, Cricetinae): Analysis of Genetic Lines Distribution and Features of Hair Changes. Biology Bulletin Reviews. 3(1). 57-72.
Feoktistova, N. Yu., Kropotkina, M. V., Potashnikova, E. V., Gureeva, A. V., Kuznetsova, E. V. & Surov, A. V. (2019). Speciation in Allopatric Species of the Hamster Subfamily Cricetinae (Rodentia, Cricetidae). Biology Bulletin Reviews. 9(3). 230-242.
Jefimow, M. (2007). Effects of summer- and winter-like acclimation on the thermoregulatory behavior of fed and fasted desert hamsters, Phodopus roborovskii. Journal of Thermal Biology. 32(4). 212-219.
Kiefer, D., Dalantai, G., Damdindorj, T., Riehm, J. M., Tomaso, H., Zöller, L., Dashdavaa, O., Pfister, K. & Scholz, H. C. (2012). Phenotypical Characterization of Mongolian Yersinia pestis Strains. Vector-Borne and Zoonotic Diseases. 12(3). 183-188.
Kim, M. J. (2019). Historical Review of Leptospirosis in the Korea (1945 – 2015). Infect Chemother. 51(3). 315-329.
Lin, X., Guo, W., Wang, W., Zou, Y., Hao, Z., Zhou, D., Dong, X., Qu, Y., Li, M., Tian, H., Wen, J., Plyusnin, A., Xu, J. & Zhang, Y. (2012). Migration of Norway Rats Resulted in the Worldwide Distribution of Seoul Hantavirus Today. Journal of Virology. 86(2). 972-981.
Lupfer-Johnson, Hanson, K. L. & Edwards, L. E. (2009). Social Cues Influence Foraging in Dwarf Hamsters (Phodopus campbelli). Journal of Comparative Psychology. 123(2). 226-229.
Malkhazova, S., Pestina, P., Prasolova, A. & Orlov, D. (2020). Emerging Natural Focal Infectious Diseases in Russia: A Medical–Geographical Study. Int J Environ Res Public Health. 17(8005). 1-12.
Meteoblue. (2020). Gurvantes, Mongolia. Opgehaald van Meteoblue: https://www.meteoblue.com/en/weather/historyclimate/climateobserved/43….
Pardiñas, U. F. J., Myers, P., León-Paniagua, L., Ordóñez Garza, N., Cook, J. A., Kryštufek, B., Haslauer, R., Bradley, R. D., Shenbrot, G. I. & Patton, J. L. (2017). Family Cricetidae (True Hamsters, Voles, Lemmings and New World Rats and Mice). In D. E. Wilson, T. E. Lacher Jr. & R. A. Mittermeier, Handbook of the mammals of the world. 7. Rodents II (pp. 204-535). Barcelona: Lynx Edicions.
Paulsen, T. R., Colville, L., Kranner, I., Daws, M. I., Högstedt, G., Vandvik, V. & Thompson, K. (2013). Physical dormancy in seeds: a game of hide and seek? New Phytologist. 198. 496-503.
Pavlova, E. V., Kirilyuk, E. V. & Naidenko, S. V. (2016). Occurrence Pattern of Influenza A Virus, Coxiella burnetii, Toxoplasma gondii, and Trichinella sp. in the Pallas Cat and Domestic Cat and Their Potential Prey Under Arid Climate Conditions. Arid Ecosystems. 6(4). 277-283.
Pulscher, L. A., Moore, T. C., Caddell, L., Sukhbaatar, L., von Fricken, M. E., Anderson, B. D., Gonchigoo, B. & Gray, G. C. (2018). A cross-sectional study of small mammals for tick-borne pathogen infection in northern Mongolia. Infection Ecology & Epidemiology. 8(1). 1450591.
Roschlau, C. & Scheibler, E. (2015). Foraging behaviour of a desert rodent community: habitat or moon – which is more influential? Ecology Ethology & Evolution. 28(4). 394-413.
Rossow, H., Sissonen, S., Koskela, K. A., Kinnunen, P. M., Hemmilä, H., Niemimaa, J., Huitu, O., Kuusi, M., Vapalahti, O., Henttonen, H. & Nikkari, S. (2014). Detection of Francisella tularensis in Voles in Finland. Vector-Borne and Zoonotic Diseases. 14(3). 193-198.
Scheibler, E., Roschlau, C. & Brodbeck, D. (2014). Lunar and temperature effects on activity of freeliving desert hamsters (Phodopus roborovskii, Satunin 1903). Int J Biometeorol. 58. 1769-1778.
Schultz, J. (2005). The Ecozones of the World: The Ecological Divisions of the Geosphere (2nd ed.). Stuttgart: Springer.
Shriner, S. A., van Dalen, K. K., Mooers, N. L., Ellis, J. W., Sullivan, H. J., Root, J. J., Pelzel, A. M. & Franklin, A. B. (2012). Low-Pathogenic Avian Influenza Viruses in Wild House Mice. PLoS ONE. 7(6). e39206.
Starikov, V. P. (2020). Ectoparasites of a Steppe Lemming Lagurus lagurus Pallas, 1773 in the South Trans-Ural Region (Kurgan Oblast) in Connection with the Natural Foci of Tularemia. Bulletin of Nizhnevartovsk State University. 2. 102-109.
Ushakova, M. V., Kroporkina, M. V., Feoktistova, N. Yu. & Surov, A. V. (2012). Daily Torpor in Hamsters (Rodentia, Cricetinae). Russian Journal of Ecology. 43(1). 62-66.
Walton, J. M. & Wynne-Edwards, K. E. (1998). Paternal Care Reduces Maternal Hyperthermia in Djungarian Hamsters (Phodopus campbelli). Physiology & Behavior. 63(1). 41-47.
Yanlin, Z., Liming, W., Weidong, B. & Xixian, H. (1998). A Study on Home Range and Movement Distance of Phodopus roborovskii. Acta Scientiarum Naturalium Universitatis Neimongol. 2.
Zhang, F., Liu, W., Chu, M. C., He, J., Duan, Q., Wu, X. M., Zhang, P. H., Zhao, Q. M., Yang, H., Xin, Z. T., & Cao, W. C. (2006). Francisella tularensis in rodents, China. Emerging infectious diseases. 12(6). 994-996.
Zhang, X., Zhao, Z., Vasilieva, N., Khrushchova, A. & Wang, D. (2015). Effects of short photoperiod on energy intake, thermogenesis, and reproduction in desert hamsters (Phodopus roborovskii).
