Zuid-Afrikaanse egel

Gepubliceerd op:
30 november 2023

Dit dier staat niet op de huis- en hobbydierenlijst.

Hieronder leest u de beoordeling over dit dier.

Algemene informatie

Algemene informatie (Best, 2018)
Familie Erinaceidae
Subfamilie Erinaceinae
Genus Atelerix
Soort Atelerix frontalis
Gedomesticeerd Nee
Kruising Nee
Volwassen grootte
  • Kop-romp: 170-210 mm
  • Staart: 19-30 mm
Gewicht 291-479 g
Dieet Omnivoor
Natuurlijke leefomgeving
  • Verspreiding: Verschillende delen van het zuiden van Afrika. In Oost-Botswana, West- en Centraal-Zimbabwe, Zuidwest-Angola, Noord- en Centraal-Namibië en Zuid-Afrika.
  • Habitat: emi-droge en gematigde graslanden met struiken, rotsachtig gebied en stedelijke parken met een jaarlijkse regenval in de zomer van 300-800 mm en de rest van het jaar droog.
Levensverwachting -
IUCN-status “Least Concern”
CITES Niet vermeld

Risicoklasse D

Bij de Zuid-Afrikaanse egel zijn in drie risicocategorieën voor “gezondheid en welzijn dier” één of meerdere risicofactor(en) vastgesteld. Hierdoor valt de Zuid-Afrikaanse egel in risicoklasse D. 

Samenvatting beoordeling van de Zuid-Afrikaanse egel

Indien er sprake is van één of meerdere relevante ernstige zoönose(n) die slechts met gespecialiseerde maatregelen beheersbaar is/zijn wordt de risicofactor aangekruist (!), maar telt deze niet mee in de eindscore. Indien er sprake is van een relevante ernstige zoönose die niet of nauwelijks beheersbaar is of er sprake is van risico op ernstige letselschade komt de diersoort direct onder risicoklasse F te vallen (XF). Indien de risicofactor van toepassing is, wordt deze aangekruist (X).

Gezondheid mens
Risicocategorie Van toepassing Toelichting
Zoönosen ! (signalerend) Op genusniveau zijn Crimean-Congo hemorrhagic fever virus en Yersinia pestis aangetoond. Vanuit biologisch verwantschap en het feit dat dit multispecies zoönoseverwekkers zijn die voorkomen in het leefgebied van de Zuid-Afrikaanse egel, leidt dit alleen in geval van wildvang tot een 
signalerende toepassing van deze risicofactor.
Letselschade   De risicofactor in deze risicocategorie is niet van toepassing.

 

Gezondheid en welzijn dier
Risicocategorie Van toepassing Toelichting
Voedselopname X Zuid-Afrikaanse egels moeten dagelijks langdurig foerageren.
Ruimtegebruik/veiligheid X
  • Zuid-Afrikaanse egels gebruiken een afgezonderde nestplaats.
  • Zuid-Afrikaanse egels gebruiken zelf gegraven holen.
Thermoregulatie X De Zuid-Afrikaanse egel is aangepast aan een droog tropisch en subtropisch klimaat.
Sociaal gedrag   In deze risicocategorie zijn geen risicofactoren van toepassing.

Beoordeling per risicofactor

Risico's voor de mens

Zoönosen
Risicofactor Van toepassing Toelichting
LG1 ! (signalerend) De leefgebieden van Atelerix frontalis, A. albiventris en A. algirus komen niet overeen. Alleen de biologische vatbaarheid is dus relevant, maar het Crimean-Congo hemorrhagic fever virus en Yersinia pestis zijn multi-species zoönotische pathogenen die wel voorkomen in Zuid-Afrika (Centers for Disease Control and Prevention, 2014; World Health Organization, 2016). Dit leidt alleen in geval van wildvang tot een signalerende toepassing van deze risicofactor.

 

Letselschade
Risicofactor Van toepassing Toelichting
LG2   Op basis van de grootte en het gedrag van de Zuid-Afrikaanse egel (Best, 2018) is het niet aannemelijk dat de dieren ernstig letsel zullen veroorzaken bij de mens. Deze risicofactor is daarom niet van toepassing.

Risico's voor dierenwelzijn/diergezondheid

Voedselopname
Risicofactor Van toepassing Toelichting
V1   De Zuid-Afrikaanse egel is een omnivoor (Best, 2018). Deze risicofactor is daarom niet van toepassing.
V2   De Zuid-Afrikaanse egel heeft geen hypsodonte gebitselementen (Berkovitz, 2018). Deze risicofactor is daarom niet van toepassing.
V3 X Zuid-Afrikaanse egels leven in semi-aride tot gematigde graslanden of rotslandschappen en jagen op kleine voedselitems, zoals ongewervelde en kleine gewervelde dieren, die geregeld opgegraven moeten worden (Best, 2018). Er is geen wetenschappelijke literatuur gevonden over grootte van de home range of de tijd die Zuid-Afrikaanse egels dagelijks besteden aan foerageren. De aanverwante grootooregels zijn dagelijks 5-6 uur bezig met foerageren en moeten grote afstanden afleggen om aan genoeg voedsel te komen (Desoky, 2019; Schoenfeld & Yom-Tov, 1985). Deze risicofactor is daarom van toepassing.
V4   Het dieet van Zuid-Afrikaanse egels bestaat uit ongewervelden, kleine gewervelde zoogdieren, eieren, jonge vogels, kikkers en hagedissen (Best, 2018). Deze risicofactor is daarom niet van toepassing.

 

Ruimtegebrek/veiligheid
Risicofactor Van toepassing Toelichting
R1   Er is geen wetenschappelijke literatuur gevonden over het home range gebruik van de Zuid-Afrikaanse egel. Het wordt niet aannemelijk geacht dat zij territoriaal gedrag vertonen, gezien de aanverwante grootooregel grote overlap heeft tussen home ranges en geen territoriaal gedrag vertoont (Schoenfeld & Yom-Tov, 1985). Deze risicofactor is daarom niet van toepassing.
R2 X Zuid-Afrikaanse egels gebruiken een afgezonderde nestplaats voor het werpen en grootbrengen van jongen (Best, 2018). Deze risicofactor is daarom van toepassing.
R3   Bij gevaar duiken Somalische egels in elkaar en zetten hun stekels uit (Best, 2018; Skinner & Chimimba, 2005). Deze risicofactor is daarom niet van toepassing.
R4 X Zuid-Afrikaanse egels gebruiken zelf gegraven holen (Hallam & Mzilikazi, 2011). Deze risicofactor is daarom van toepassing.
R5   Voor Zuid-Afrikaanse egels zijn er geen specifieke omgevingselementen essentieel (Skinner & Chimimba, 2005). Deze risicofactor is daarom niet van toepassing.

 

Thermoregulatie
Risicofactor Van toepassing Toelichting
T1 X Zuid-Afrikaanse egels leven in een droog tropisch en subtropisch klimaat (Cassola, 2016; Schultz J. , 2005). In het droge tropische en subtropische klimaat ligt, op enkele regionale uitzonderingen na, de gemiddelde maandtemperatuur gedurende het hele jaar boven de 10 °C. In sommige gebieden daalt de gemiddelde maandtemperatuur van de koudste maand tot 5 °C. Gedurende 5-12 maanden per jaar ligt de gemiddelde temperatuur boven de 18 °C. De gemiddelde jaarlijkse neerslag varieert, maar is maximaal 500 mm (Schultz J. , 2005). De Zuid-Afrikaanse egel gaat in torpor wanneer de omgevingstemperatuur onder de 15 °C daalt (Best, 2018; Gillies, 1991; Hallam & Mzilikazi, 2011). De Zuid-Afrikaanse egel is aangepast aan een droog tropisch en subtropisch klimaat. Deze risicofactor is daarom van toepassing.
T2   Er is geen wetenschappelijke literatuur gevonden over het gebruik van zoel-, koel-, of opwarmplaatsen. Het gebruik hiervan wordt ook niet aannemelijk geacht omdat ZuidAfrikaanse egels nachtdieren zijn (Best, 2018). Deze risicofactor is daarom niet van toepassing.
T3   Zuid-Afrikaanse egels gaan in torpor, maar houden geen obligate winterslaap (Best, 2018; Hallam & Mzilikazi, 2011). Deze risicofactor is daarom niet van toepassing.

 

Sociaal gedrag
Risicofactor Van toepassing Toelichting
S1   Zuid-Afrikaanse egels hebben een solitaire en polygame leefwijze (Best, 2018). Deze risicofactor is daarom niet van toepassing.
S2   Zuid-Afrikaanse egels leven solitair (Best, 2018). Deze risicofactor is daarom niet van toepassing.
S3   Vrouwtjes zijn vanaf 9-10 weken geslachtsrijp en kunnen meerdere keren per jaar werpen (Best, 2018). Vrouwtjes zijn 35-42 dagen drachtig en krijgen per worp gemiddeld 4 jongen (Skinner & Chimimba, 2005; Best, 2018). Omdat ZuidAfrikaanse egels solitair leven, hebben ze geen grote kans op overbevolking (Best, 2018). Deze risicofactor is daarom niet van toepassing.

Verwijzingen

Berkovitz, B. S. (2018). General introduction. In B. S. Berkovitz, The teeth of mammalian vertebrates(pp. 1-24). Elsevier.

Best, T. (2018). Family Erinaceidae (Hedgehogs and Gymnures). In D. Wilson, & R. Mittermeier, Handbook of the mammals of the world vol. 8: Insectivores, Sloths and Colugos (pp. 288-330). Barcelona: Lynx.

Cassola, F. (2016). Southern African Hedgehog. doi:10.2305/IUCN.UK.2016-3.RLTS.T2274A22324102.en

Centers for Disease Control and Prevention. (2014, Februari 12). Outbreak Distribution Map. Opgeroepen op Oktober 19, 2020, van Centers for Disease Control and Prevention: https://www.cdc.gov/vhf/crimean-congo/outbreaks/distribution-map.html

Desoky, A. (2019). New record of long-eared hedgehog, Hemiechinus auritus (Gmelin, 1770) in Sohag Governorate, Egypte. Biomedical, journal of scientific & technical research, 19(1), 14036-14037.

Gillies. (1991). The effect of seasonal food restriction on activity, metabolism and torpor in the South African hedgehog (Atelerix frontalis).

Hallam, S., & Mzilikazi, N. (2011). Heterothermy in the southern African hedgehog, Atelerix frontalis. J. Comp. Physiol. B. Biochem. Syst. Environ. Physiol., 181, 437-445. doi:10.1007/s00360-010-0531-5

Schoenfeld, M., & Yom-Tov, Y. (1985). The biology of two species of hedgehogs, Erinaceus europaeus concolor and Hemiechinus auritus aegyptius, in Israel. Mammalia, 49(3).

Schultz, J. (2005). The Ecozones of the World. Berlin: Springer Verlag.

Skinner, J., & Chimimba, C. (2005). XIX Family Erinaceidae, hedgehog. In J. Skinner, & C. Chimimba, The mammals of the Southern African Sub-region (pp. 254-255). Cambridge University Press.

World Health Organization. (2016, Maart 15). Plague. Opgeroepen op Oktober 19, 2020, van World Health Organization: https://www.who.int/health-topics/plague#tab=tab_1

Bent u tevreden over deze pagina?