Zakendoen in Mozambique

Inwoners en maatschappij van Mozambique

Mozambique was eeuwenlang een Portugese kolonie voordat het in 1975 onafhankelijk werd. Na de onafhankelijkheid kende het land een lange periode van burgeroorlog, grootschalige emigratie en droogte. In 1992 eindigde de burgeroorlog officieel, hoewel er regelmatig nog schermutselingen plaatsvonden.

Tegenwoordig is Mozambique een presidentiële republiek met zo’n 33,0 miljoen inwoners (2022), waarvan ruim 1 miljoen in hoofdstad Maputo. Het grootste deel van de inwoners woont en werkt op het platteland. Mozambique heeft een arme, extreem jonge bevolking. Zo’n 45% van de Mozambikanen is jonger dan 15 jaar. Het land kent een grote verscheidenheid aan etnische groepen (waaronder Makhuwa, Tsonga en Lomwe). Maar ook van talen (waaronder Portugees, Emakhuwa, en Elomwe). Meer dan helft van de bevolking is christelijk. Moslims vormen een flinke minderheid.

Economie van Mozambique

Mozambique is een land met veel economische potentie. Het land heeft zeehavens, vruchtbaar land en verscheidene energiebronnen. Van de 6 grenslanden (Tanzania, Malawi, Zuid-Afrika, Zambia, Eswatini en Zimbabwe) zijn er 4 ingesloten door land. Die landen zijn daarmee afhankelijk van Mozambique als toegangspoort naar buitenlandse markten.

De economie van Mozambique drijft op landbouw (katoen, noten, thee) en mijnbouw. De Mozambikanen verwachten veel van de exploitatie van een groot aardgasgebied. Dat is in 2011 ontdekt voor de kust van Mozambique.

Naast politieke instabiliteit is de Mozambikaanse economie kwetsbaar voor natuurrampen en wisselende marktprijzen. Ook de hoge staatsschuld is een probleem.

Recente economische ontwikkelingen

In Mozambique zorgde de coronacrisis voor de eerste economische krimp in 28 jaar. De economie veerde wel terug de jaren erna. De LNG-productie en verdere ontwikkeling van de dienstensector stimuleren de huidige economische groei van Mozambique. In 2022 was de economische groei bijna 4%.

Meer weten over de recente economische ontwikkelingen in Mozambique? Bekijk dan ook de analyse van de Wereldbank.

Of lees het rapport van de Wereldbank: 'Mozambique Economic Update, February 2021: Setting the Stage for Recovery'.

Handel Nederland-Mozambique

Voor Nederland staat Mozambique op nummer 129 wat betreft landen waar we goederen heen exporteren (cijfers 2022). In 2021 bedroeg de export van Nederlandse goederen naar Mozambique € 74,0 miljoen.

Meer weten? De volgende bronnen bieden meer handelscijfers van Mozambique:

• Bekijk het overzicht van de handel tussen Mozambique en Nederland op Trademap van het International Trade Center (ITC). Via criteria kunt u aanpassen of u naar 'import' of 'export' kijkt.
• Bekijk de website van het Centraal Bureau voor Statistiek voor informatie over de handel met Mozambique.
• U vindt het bruto nationaal product, economische groei, demografische gegevens en meer in onze factsheet over Mozambique.

EU-SADC handelsakkoord

De EU heeft sinds 2016 een handelsakkoord met landen in de Southern African Development Community (Botswana, Lesotho, Mozambique, Namibië, Zuid-Afrika en eSwatini), met daarin afspraken over afschaffing of verlaging van Europese invoerrechten op tal van producten en tariefverlagingen voor een grote groep Europese producten. Mozambique valt sinds februari 2018 onder het akkoord. Wilt u weten of uw product in aanmerking komt voor lagere invoerrechten? Raadpleeg dan de portal Access2Markets.

Zakelijke kansen in Mozambique

Onder meer tuinbouw, water en energie zijn kansrijke sectoren voor Nederlandse ondernemers in Mozambique. In de marktrapporten hieronder leest u meer over de kansen per sector in Mozambique. Bekijk de infographic van de Nederlandse overheid over de relatie van Nederland en Mozambique.

Heeft u vragen over het zakendoen in Mozambique? Of bent u op zoek naar zakenpartners in de tuinbouw, energie of een andere sector? Neem dan contact op met onze adviseurs voor Mozambique. Zij kunnen u meer vertellen over de sectoren en u helpen met het voldoen aan de wet- en regelgeving.

Ondernemen in Mozambique

Ease of Doing Business

Bij de Wereldbank vindt u informatie over alle praktische zaken die komen kijken bij het starten van een eigen bedrijf in Mozambique. In de rubriek 'Ease of Doing Business' van de Wereldbank vindt u informatie over bouwvergunningen, de registratie van onroerend goed en het betalen van belastingen. Mozambique staat op plaats 138 in de Ease of Doing Business (2020).

Let op: De Wereldbank heeft onregelmatigheden gevonden in de ranglijsten van 2018 en 2020. Na intern onderzoek (pdf) is besloten om met de Doing Business-rapporten te stoppen. De Wereldbank werkt momenteel aan de nieuwe methode B-READY om een betrouwbare ranglijst te maken. Deze is nog niet beschikbaar. Kijk voor updates op de website van de Wereldbank.

Hulp bij financiering nodig?

Rijksdienst voor Ondernemend Nederland helpt u graag uw financiering rond te krijgen. Lees op onze pagina hulp bij financiering om te kijken hoe wij u kunnen helpen.

Kijk ook in de Subsidiewijzer welke subsidies er voor Mozambique mogelijk zijn.

Internationaal maatschappelijk verantwoord ondernemen

Internationaal zakendoen biedt kansen, maar kent ook uitdagingen. Deze vragen om een goede voorbereiding. Let erop dat u op een maatschappelijk verantwoorde manier onderneemt in het buitenland. Zo kunt u helpen de lokale situatie te verbeteren, bouwt u aan een goede reputatie en een toekomstbestendige onderneming.

De Nederlandse overheid verwacht dat u als ondernemer de risico's voor mens en milieu in uw bedrijfsvoering én in de internationale waardeketen in kaart brengt. En dat u de negatieve gevolgen daarvan voorkomt en aanpakt. Ook moet u hierover communiceren. Dit heet due diligence (gepaste zorgvuldigheid). Hierbij volgt u de OESO-richtlijnen voor multinationale ondernemingen over maatschappelijk verantwoord ondernemen.  

Onderzoek de risico's

Ondernemen is niet zonder risico's. Elk land biedt uitdagingen. De volgende bronnen geven u een eerste indruk van mogelijke IMVO-risico's. Het is belangrijk dat u deze zelf goed onderzoekt, voordat u zakendoet in het buitenland. Blijf ook op de hoogte van lokale ontwikkelingen.

• MVO Risico Checker (MVO Nederland)
• Corruption Perceptions Index (Transparency International)
• Human Development Index (Verenigde Naties) - Kies het land linksboven in het zoekveld.
• Status van conflicten (Crisis Group)
• ThinkHazard (Wereldbank)
• Reisadvies (Ministerie van Buitenlandse Zaken) - Vul het land in.

Meer weten of hulp nodig?

• Bekijk onze informatie over internationaal maatschappelijk verantwoord zakendoen.
• Het IMVO-steunpunt helpt u op weg met advies en informatie om maatschappelijk verantwoord ondernemen en due diligence toe te passen.

Exportregels voor Mozambique

Documenten en procedures

De volgende bronnen bieden ook informatie over exportregels:

• De Kamer van Koophandel heeft meer informatie over exportdocumenten.
• De Nederlandse Voedsel en Warenautoriteit (NVWA) geeft informatie over exportprocedures bij dierlijke producten en plantaardige producten.
• De online portal Access2Markets van de Europese Commissie bevat de belangrijkste exportregels en praktische tips voor Mozambique. Heeft u niet eerder met Access2Markets gewerkt? Lees dan eerst ons stappenplan voor Access2Markets.

Tijdelijke invoer

Voert u tijdelijk producten in? Voor Mozambique kunt u geen ATA-carnet gebruiken.

Export strategische goederen

Op Rijksoverheid.nl vindt u informatie over de export van militaire en dual-use goederen (goederen die ook militair gebruikt kunnen worden).

Hulp van de ambassade

De ambassade in Maputo staat klaar om u te helpen bij al uw ondernemersvragen. De medewerkers ter plekke kennen de lokale markt, signaleren kansen en geven praktische tips. Bovendien kunnen zij deuren openen die voor anderen gesloten blijven.

Lijkt de plaatselijke overheid niet mee te willen werken of zijn er andere drempels? Vaak kent de ambassade de mensen die deze obstakels weg kunnen nemen. Bij zakelijke conflicten kunnen de ambassademedewerkers u in contact brengen met juristen en fiscalisten.

Bekijk de contactinformatie van de ambassade op de website Nederland Wereldwijd. Daar vindt u ook het reisadvies voor Mozambique.

Meer weten?

• Bekijk onze artikelen, tips en meer over Zakendoen in Afrika.
• Kijk bij World Integrated Trade Solution (een initiatief van de Wereldbank en UNCTAD) voor statistieken over Mozambique.
• Bekijk (Portugeestalige) statistieken over demografie, economie op de website van het Mozambikaanse Instituto National de Estatística.
• Bekijk (Portugeestalige) informatie over zakendoen in Mozambique op de website van de Mozambikaanse Kamer van Koophandel.
• Bekijk een profielpagina over Mozambique op de website van de Netherlands-African Business Council (NABC).
• Kijk wat handelsakkoorden en handelsbelemmeringen voor uw handel kunnen betekenen.
• Lees onze Do's-and-don'ts in Mozambique voor tips over de zakencultuur in Mozambique.
• Bent u nog aan het oriënteren? Probeer dan de Exportwijzer.