Opname online Kick-off Transparantiebenchmark 2023
Op 26 april was de Online Kick-off van de Transparantiebenchmark 2023. Bekijk de opname hiervan.
In beeld zien we een aftelklok die terugtelt naar 0. Op de achtergrond een adbeelding van de Transparantiebenchmark met de tekst Kick-off Transparantiebenchmark 2023. Onderin staan logo's van het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat, de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland, het logo van De Kristal en het logo van de NBA, de Koninklijke Nederlandse Beroepsorganisatie van Accountants.
Welkomstwoord en opening
Hartelijk welkom bij de Transparantiebenchmark. De Kick-off van de Transparantiebenchmark 2023. Harstikke fijn dat u er bent. Ik ben Fiona, en ik ben blij dat ik net als vorig jaar ook deze editie weer bij mag zijn. Om met u te delen wat de laatste ontwikkelingen zijn op het gebied van transparante MVO-verslaglegging. En hoe het zit met de editie van dit laatste jaar. In deze vorm, zoals we hem nu kennen.
Maar eerst: hoe zat het ook alweer. De overheid vraagt bedrijven om transparant te zijn over hun beleid en activiteiten op het gebied van maatschappelijk verantwoord ondernemen. En de Transparantiebenchmark, die brengt in kaart hoe transparant het Nederlandse bedrijfsleven hierover is. En op die manier kunnen stakeholders, consumenten, aandeelhouders en andere belanghebbenden een beeld vormen van de MVO-prestaties en zo meer geïnformeerde beslissingen nemen over hoe ze met een bedrijf moeten of willen omgaan.
En we zitten in een oneven jaar. Dat betekent dat de vaste onderzoeksgroep van kortgezegd 500 grootste ondernemingen in Nederland worden onderzocht naar de kwalitatieve en kwantitatieve ontwikkeling op het gebied van MVO-verslaglegging. Al deze 500 organisaties die hebben ook een uitnodiging ontvangen om een self-assessment in te vullen. Alle partijen worden beoordeeld, maar door de self-assessment heb je ook nog de kans om extra informatie en inzicht te krijgen over de verslaglegging in zijn geheel. Dat is hartstikke nodig, en niet zonder reden. Want de Europese wetgeving hierover, de CSRD, die gaat natuurlijk binnenkort van kracht. Hoog tijd dus om even een goede duik te nemen in hoe het ook alweer allemaal zat en waar je op kunt letten met MVO-verslaglegging en dubbele materialiteit. Waar vinden grote en belangrijke veranderingen plaats? En welke ondersteuning kan je verwachten vanuit de overheid? Wij gaan erover praten met experts, en in het tweede deel van ons programma kun je ook vragen aan hen stellen via de chat.
De Transparantiebenchmark wordt georganiseerd in opdracht van het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat. En daarom is hier Mt-lid directie Ondernemingsklimaat van het Ministerie EZK: Ilknur Dönmez.
Hi Ilknur.
Hi Fiona.
Fijn dat je er bent.
Fijn om hier te mogen zijn vandaag.
Jij bent hier om het openingswoord te doen namens EZK. Maar hiervoor heb je ook in het bedrijfsleven gewerkt geruime tijd. Hoe kijk je vanuit dat perspectief naar MVO-verslaglegging?
Ik vind het heel mooi dat het nu zo gebeurd. Ik werk nu zo’n 16 jaar voor de overheid. En daarvoor heb ik 10 jaar in het bedrijfsleven gewerkt. En op dat moment zat ik bij een ICT-consultancy bedrijf. We werkten met name voor banken en verzekeraars. En toch op het vlak voor banken speelden het wellicht wel een rol, maar omdat wij echt aan het ICT-kant zaten als bedrijf, voor ons totaal niet. Dat kan je je nu niet meer voorstellen, want je denkt – het is voor elk bedrijf ook geldig. Maar op dat moment was dat geen issue waar het echt over ging. Waar het in de kranten over ging was met name kinderarbeid. Want daar had iedereen het wel over.
Ja
Dus, ik denk dat er eigenlijk een hele mooie ontwikkeling is geweest de afgelopen jaren. En dat het steeds belangrijker wordt.
Over duurzaamheid werd helemaal niet gesproken.
Nee, volgens mij heette het toen ook nog ‘milieu’.
Ja precies, dus het heeft ook nog allemaal nieuwe termen gekregen. Goed, goed om te horen. Ik geef het woord nu aan jou.
Ja, dankjewel. Ook namens mij en namens het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat wil ik in ieder geval iedereen ook welkom heten. Het is, zoals je ook al zei, een extra bijzonder moment. Het is niet alleen de start van de uitvraag voor de Transparantiebenchmark van dit jaar, maar het is ook de laatste waarin we het in deze vorm ook doen. En ook de laatste keer dat de bijbehorende Kristalprijs ook zo wordt uitgereikt. Dat zal in november zijn, als we ook de resultaten bekendmaken en de prijswinnaar. Sinds 2004, dus inderdaad bijna 20 jaar, bestaat de Transparantiebenchmark al. Het heeft een belangrijke bijdrage geleverd aan het agenderen en rapporteren over duurzaamheid bij bedrijven. En mooi om te zien is ook dat het aantal actieve deelnemers nog steeds toeneemt. En de transparantie over hoe bedrijven maatschappelijk verantwoord ondernemen is onverminderd relevant. En misschien wordt het eigenlijk ook wel steeds relevanter. We hebben als Nederland grote ambities op het gebied van klimaat, verduurzaming en energie. En de missie van het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat is ook het streven naar een duurzame economische groei. En ik vind zelf de term, die ik ooit van een Vlaming heb gehoord, echt heel mooi. Dat is namelijk een ‘volhoudbare economie’. Een economie die niet alleen voor ons, maar ook voor onze kinderen en kleinkinderen nog ‘volhoudbaar’ is. En daar spelen die economische aspecten, die zijn belangrijk. Maar er is echt in toenemende mate aandacht voor het verantwoord omgaan met mens en milieu. En om deze ambities ook waar te maken, hebben we uw hulp als ondernemers ook nodig. Want in deze transities leveren jullie een belangrijke bijdrage aan een meer groene en circulaire economie in Nederland. En het wordt ook steeds belangrijker om daar ook verantwoording over af te leggen. Belangrijker voor uw klanten. Belangrijker voor de maatschappij als geheel. Iedereen die de afgelopen weken, kan ik zeggen, de kranten een beetje in de gaten heeft gehouden, heeft gezien dat het aantal artikelen over dit onderwerp explodeert. Neemt heel veel aandacht toe en het bepaalt ook echt het ‘licence to operate’ van onze bedrijven. Daarmee neem ook de relevantie om over niet-financiële onderwerpen te rapporteren ook toe. Bijvoorbeeld, zoals jij ook al zei, met de komst van de Europese regelgeving – de CSRD: de Corporate Sustainability Reporting Directive. Ik moet toch altijd even spieken voor die afkorting..
Ja, het is een hele mond vol
En deze doelstelling, deze regelgeving, heeft een soortgelijke doelstelling als onze Transparantiebenchmark. We zeiden al: het is de laatste keer in deze vorm. We hebben ook in samenspraak met alle betrokkenen besloten om de Transparantiebenchmark en de Kristalprijs in ieder geval in deze vorm te beëindigen. We hebben net al inderdaad aangegeven dat de Transparantiebenchmark meet hoe transparant het Nederlandse bedrijfsleven is met betrekking tot maatschappelijke verslaglegging. Dat geeft ons niet alleen als overheid inzicht, je had het net ook al over de klanten, maar ook heel belangrijk u zelf. Dus het bedrijf: waar staat u? Welke voortgang heeft u geboekt? Het kan u ook uitdagen om transparant te zijn over hoe duurzaamheid betrokken wordt in de bedrijfsstrategie, wat de successen zijn, welke uitdagingen erbij spelen. Ik geloof dat bij de volgende sprekers er ook ruimte is om daar op terug te komen. En bedrijven die het op deze vlakken goed doen, hebben - naar mijn overtuiging - ook het beste perspectief op lange termijn succesvol en rendabel te zijn in die nieuwe volhoudbare economie. Bijkomend voordeel is dat onze Transparantiebenchmark een hele goede voorbereiding is op de CSRD – welke vanaf 2024 gefaseerd van kracht zal worden. Dit jaar is er tijdens het slot-evenement ook extra aandacht voor de CSRD. Tegelijkertijd wordt met de resultaten van de Transparantiebenchmark ook de Kristalprijs uitgereikt. Dit is een prijs, zoals we net zeiden, van het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat en de Nederlandse Beroepsorganisatie van Accountants. En deze prijs wordt uitgereikt aan het bedrijf met de beste MVO-verslaglegging. De Kristaljury, onder leiding van Monika Milz, selecteert de winnaar op basis van de resultaten van de Transparantiebenchmark. Ik heb er in ieder geval ontzettend veel zin in. Ik hoop elkaar 28 november weer te zien voor deze uitreiking.
Daar heb ik ook heel veel zin in. Dankjewel, Ilknur. Ik ben inderdaad ook heel benieuwd welke vormen dat gaat krijgen. We hebben een vraag voor de kijker, om even te zien of het wel of niet de eerste keer is dat mensen mee doen aan de Transparantiebenchmark. Als het goed is verschijnt er nu een pop-up en zal iedereen iets invullen. Als we de stelling hebben: dit is het eerste jaar dat mijn bedrijf mee doet aan de Transparantiebenchmark. Dit is natuurlijk ook de laatste kans, ik zou vooral zeggen: grijp hem. De score wisselt nog een beetje. Dus ik wacht nog heel even. Iedereen heeft hem beantwoord. 15% gaat hem voor de eerste keer doen. We gaan naar de uitslag kijken - 85% heeft dus al een of meerdere keren meegedaan. Nou, vind ik toch wel heel mooi om te zien dat er 15% nieuwe deelnemers zijn.
Zeker. Ook heel blij met de 85% die het al eerder heeft gedaan. Heel erg blij. Maar het blijft dus ook inderdaad dat er steeds weer nieuwe mensen bijkomen. Het is dus niet alleen dat er naar je wordt gekeken, maar dat je er ook actief aan meewerkt, dat is voor ons een heel goed signaal voor de betrokkenheid van bedrijven.
Absoluut. Dankjewel, Ilknur Dönmez.
Dankjewel.
En dan gaan wij door naar de volgende pollvraag, want ik ben ook even benieuwd van al die mensen die net ook de eerste vraag hebben beantwoord. Binnen welke sector is uw bedrijf actief? Kies dan wat het meest van toepassing is. Is dat gezondheidszorg, sport en welzijn, handel en dienstverlening, ICT, milieu en agrarisch? Het zijn veel antwoorden, ik zal ze niet allemaal noemen. Aardig wat mensen uit de handel en dienstverlening. Ook best wel wat overig. We zijn dus wat antwoorden vergeten blijkbaar. Techniek, productie en bouw wordt ook veel gerepresenteerd. Nou hartstikke mooi om te zien. Een heel divers beeld dus vanuit allerlei branches. Dankjewel voor jullie antwoorden. Dan gaan we nu naar het volgende onderwerp: trends en ontwikkelingen.
Trends & ontwikkelingen
Ja, de Transparantiebenchmark begon in 2004 – dat was een hele andere tijd. Britney Spears stond nog in de hitlijsten, het eerste seizoen van Boer zoek Vrouw was er, en de invoering van het Homohuwelijk was er – als we dan toch kijken naar maatschappelijke ontwikkelingen. En toen is dus de Transparantiebenchmark van start gegaan. Daarover gaan we praten, over hoe het toen was en wat er allemaal is gebeurd in de tussentijd. En dat doen we samen met de voorzitter van het Panel van Deskundigen: Giuseppe van der Helm.
Hi Giuseppe
Hi Fiona
Fijn dat je er bent. Eerst maar even beginnen: wat is de rol van het Panel van Deskundigen?
Ja, want die was nog niet genoemd – dat Panel. EY gaat aan het werk met alle assessments, en daar komt een hele ranking uit. Een Top 20..
Van die 500..
Van die 500, daaruit komt een Top 20, die komen op tafel bij het Panel van Deskundigen. Een groep van, dat wisselt nog al eens een keertje, een stuk of 10 personen van wisselende samenstelling. Belangrijk is diversiteit - sommige komen uit het maatschappelijke middenveld, sommigen uit ondernemingen, brancheorganisaties, financiële sector et cetera. En dan gaan we kijken naar die Top 20. Dan zeggen we: allemaal leuk en aardig die cijfers, maar klopt dat wel? Herkennen wij dat? Zit er iets wat niet helemaal goed is. Moeten sommigen wat meer punten krijgen en andere wat minder? Daar gaan we mee aan het werk. En aan het eind van ons werk, waar we dan een dag vooruit trekken, dan is de Top 20 niet meer de Top 20. Of althans, daar worden de plaatsen verschoven. De Top 3 die gaat dan uiteindelijk naar de Jury, die net genoemd is. Die gaan dan uiteindelijk kijken wie dan de winnaar moet zijn. Die hebben dan ook weer andere criteria. Het wil dus niet zeggen dat als je als nummer 5 eindigt, je dan niet kan winnen.
Precies, misschien stond die dan bij jullie dan wel op nummer 1
Het kan best zijn dat hij door onze schifting in de Top 3 komt, en dat er dan een Jurylid zit dat zegt: nee dat is nummer 1. En dat is geen denkbeeldig voorbeeld, dit is echt gebeurd.
Oke, we gaan er zo op in waar jullie dan allemaal op gaan letten. Maar laten we eerst even teruggaan in de tijd. Ik noemde het net al: 2004. Hoe was toen het klimaat? Waarom werd de Transparantiebenchmark opgericht überhaupt?
Punt een, ik ben er niet vanaf 2004 bij betrokken. Ik zit nu een jaar of tien bij dat Panel van Deskundigen. Maar in die tijd, even terugkijkend, werd natuurlijk steeds meer ongenoegen geuit. Gaat het bij een bedrijf nu alleen maar om financiën? Is dat het enige dat telt? Dat is wel heel eendimensionaal kijken. Ook een tijd waar een aantal bedrijven gingen rapporteren over milieu, kwaliteit, gezondheid – die rapporten waren er toen. Toen werd nog gedacht: hoe kunnen we nou aangeven wat wij doen op het gebied van maatschappelijk verantwoord ondernemen? Op duurzaamheid? Op lange termijn denken? Dat kan natuurlijk zijn: het ‘do no harm’ verhaal. Ja jongens, hoe zit het met de CO2 uitstoot, kunnen we die niet iets verminderen? Bedrijven gaven toen al aan: elk jaar een beetje minder.
Toen al, in 2004?
Nou, dat kwam toen al een beetje op natuurlijk. Wat moeten we rapporteren erover? Die klimaat discussie is al ver. Maar het kan ook zijn: het ‘do good’ verhaal. Wat kunnen wij in onze keten bijvoorbeeld doen, door een leefbaar loon te betalen? En dan gaandeweg werd het verhaal - net werd het ook genoemd - aangevuld met kinderarbeid, clusterinvesteringen, incidenten. Er werd breder gedacht: waarvoor zijn wij op aarde? Het valt ook weer samen met discussie rondom begrippen als ‘brede welvaart’. Worden we alleen gelukkig van economisch gewin? Of zijn er andere factoren? Wat is de rol van een bedrijf in de maatschappij? En ondernemers willen graag natuurlijk lange termijn denken. Toen kwamen ook partijen op als GRI, die zeiden: we gaan jullie helpen om een format te bedenken voor die duurzaamheidsrapportage
Ja, die standaarden
En gaandeweg integrated report. Want ze zeiden: waar moeten we het rapport hebben? Laten we ze in elkaar voegen. En om bedrijven nou te helpen in die beginperiode - er was natuurlijk heel veel onduidelijk. Hoe doen we dat nou? Wat is nou de beste manier om dat te doen? Dan helpen een paar dingen altijd erg goed. Vergelijkingen met elkaar. Deel je ‘good practices’ – en bedrijven keken natuurlijk om zich heen. Maar de overheid sprong ook in dat gat. Laten we een benchmark maken om te kijken – wat zijn nou die criteria op het gebied van transparantie?
Ja precies
Want duurzaamheid waren we het niet over eens, maar transparantie vond iedereen wel een goed idee. Vriend en vijand. En denk ook aan investeerders, die dat format ook heel relevant vonden. Dus er kwamen formats voor die transparantie. Bedrijven gingen dat vergelijken. En zo’n benchmark, uiteindelijk, doet twee dingen. Het zet criteria: dit is het, dus als je wilt beginnen ermee - kijk eens naar deze criteria. En wat het natuurlijk ook doet, is dat het op bedrijven een bepaald effect heeft. Dat hopelijk geen enkel zichzelf respecterende ondernemer of bestuurder accepteert dat die buiten de Top 10 eindigt.
Precies, we willen allemaal winnen. En als je dan kijkt naar hoe het toen was, en hoe het nu is. Hoe is dat verloop dan gegaan? Zijn er steeds meer bedrijven die daar steeds meer aandacht aan zijn besteden?
We zijn in de statistieken gedoken. Paar korte feiten.
Cijfers.
In die tijd is het aantal bedrijven dat actief deelneemt uit die Top 500 verdubbelt. Dus dat is heel positief. Bedrijven zien ook de meerwaarde ervan. Als je naar sectoren kijkt, daar werd ook net een vraag over gesteld. Dan zie je dat de sector van de farmacie eigenlijk altijd onderaan is blijven bungelen. Ook geen goed teken denk ik. Maar wat wel weer leuk is, is dat een vaak bekritiseerde sector van olie- en gas in de laatste 5-6 jaar van plaats 9 naar plaats 3 of 4 gegaan is. Dus dat is toch wel weer heel positief.
Ja, zij kunnen natuurlijk ook weer veel meer verschil maken, kan ik me voorstellen. En bij farmaceutische bedrijven zijn er ook veel ingewikkelde afwegingen. Iedereen wil zich natuurlijk beter voelen. Neem je dan ook andere aspecten mee als het niet goed gaat met je gezondheid?
Blijkbaar niet. In Nederland zijn toch minder van die grote partijen gevestigd. Dat ze minder makkelijk aanspreekbaar zijn. Maar dat is iets wat we ons ter harte kunnen nemen. Van hoe kunnen we met deze partijen ook in gesprek gaan? In het Panel, je vroeg naar de tijd, in het Panel was er toch wel een terugkerende discussie: de relatie tussen transparantie en duurzaamheid. Want, je kan natuurlijk helemaal niet duurzaam zijn..
.. maar wel transparant.
Maar wel heel transparant over rapporteren. Wij als Panel van Deskundigen worstelden daar een beetje mee. En dan doken we toch meestal wel naar de duurzaamheid. Je kon zeggen: ik doe geen stakeholderdialogen. Maar dat vonden wij dan toch niet zo positief. Dat is iets, en dat met die nieuwe wetgeving natuurlijk, zijn we daar vanaf. Dan moet je natuurlijk wel rapporteren over duurzaamheidselementen.
Zo kunnen we ook echt zien wat er daadwerkelijk gebeurd, en wat de lijn is. Waar ga je nou vanuit het Panel van Deskundigen dit jaar het meeste op letten? Dat wil natuurlijk iedereen weten.
Het is natuurlijk al een beetje gezegd. De nieuwe wetgeving - er komen er twee aan. De CSRD is al genoemd, maar er komt ook wetgeving op het gebied van due diligence [de CSDDD] aan. Hoe ga je natuurlijk je keten goed in kaart brengen? Voorkomen dat je daar tegen risico’s aanloopt? Daar zullen we kijken welke bedrijven al ‘opgelijnd’ zijn. Wat je zult zien: de vragen die in 2004 speelde – hoe gaan we dat nu allemaal doen, die rapportage over maatschappelijk verantwoorde zaken – die ga je nu weer krijgen. Met de nieuwe wetgeving is het niet opgelost. De nieuwe wetgeving roept ook weer vragen op. Hoe doe ik het dan goed? Wat is het ‘level playing field’? Wat mag er van ons verwacht worden als bedrijf? Dan is het goed om ook daar weer te kijken naar elkaar. Wat zijn de ‘good practices’? Misschien ook samen naar een soort criteria te kijken en dingen te vergelijken met elkaar.
Precies, kijk je ook naar rapportages van bedrijven die zij voorheen hebben gedaan? Dus ook naar de lijn per bedrijf?
Kijk, er is altijd beperkte tijd. We zullen daar waar het relevant is meenemen. Maar je hebt het ook al gehoord: er zijn 15% nieuwe bedrijven. Die gaan we zeker niet benadelen. Het is vooral ook naar de toekomst kijkend. Dit is niet het einde van het verhaal. Het is het einde van de Kristal. Maar de vragen die worden zeker niet minder voor ondernemingen, voor bedrijven. Het is goed om die te blijven vergelijken met elkaar, in gesprek te blijven. Zeker ook met je stakeholders natuurlijk. En vanuit het lange termijn perspectief. En dan iets als: het faciliteren vanuit de overheid heeft tot nu toe goed gewerkt. En ik denk dat er ook wel behoefte is bij bedrijven om in de toekomst ook de juiste vorm te vinden.
Ja, en om ook ondersteuning te krijgen vanuit de overheid en we gaan natuurlijk veel meer toe naar de Europese richtlijnen daarvoor. En de due diligence wet die komt er ook nog aan. Denk je dat dat voor een meer ‘level playing field’ gaat zorgen?
Ja ik denk het wel. Maar je moet naar een nieuw evenwicht toe. En dat gaat niet vanzelf. Voor elk nieuw evenwicht moet je eerst door een stukje chaos vaak heen. En in die chaos is het fijn als er partijen zijn, dat kan de overheid zijn maar ook een branchevereniging, die daar proberen wat lijn in aan te brengen. Als je van tevoren maar weet: ik wil daar naartoe. We weten nog niet helemaal hoe. Maar dan gaat door dat proces, dat ook weer jaren zal duren, vindt je een nieuw evenwicht. Waar moeten we op letten? Wat moeten we dan meten? Hoe doen we dat eigenlijk? Hoe ver gaan we die leveranciersketen in? Dat zijn allemaal vragen waar richtlijnen voor zijn, maar je weet nooit precies hoe je dat moet doen. Dan is het altijd fijn als er dit soort instrumenten als de Transparantiebenchmark zijn.
Aansluitend hierop: moeten we dit gesprek afronden. Maar hebben we wel een pollvraag voor de kijker. En we zijn benieuwd, hoe u de prioritering van de MVO-thema’s bepaald. Dus als het goed is krijgt u weer een pop-up. Hoe bepaal je de prioritering nou? Is dat op basis van de Sustainable Development Goals, de SDG’s? Is dat het belang van de klanten? Is dat het verschil of de impact die je kan maken met je onderneming? Gaat het om de maatschappelijk aandacht – waar gaat het over in de media? Of spelen de kosten nou de grootste rol? Ik kijk tussendoor even mee met de antwoorden, jij zit ook al te spieken.
Klopt. Ik kan het niet lezen, maar ik zie dat één balk al heel erg hoog wordt. En dat de kosten – geld speelt geen enkele rol zo te zien.
Nee, dat hadden we ook al een beetje verwacht. Dat die weinig animo zou hebben. Er komt in elk geval een hoge uitspringer op het verschil/impact die we kunnen maken. Dat zijn de letters die je niet kon lezen. Wat vind je daarvan? Dat daar de hoogste score op is?
Dat klinkt ook weer heel bedrijfsmatig, maar de vraag is natuurlijk: hoe meet je dat verschil/die impact? Dat is ook heel lastig soms, om dat financieel te meten. Ik kan me ook voorstellen dat het meenemen van je stakeholders in het bepalen van de onderwerpen waar je die impact kan vinden. En dat doen veel bedrijven trouwens ook, dat dat ook heel relevant is.
Ja, dat vraagt natuurlijk wel - dan kan je veel verschil maken, maar is dat ook het belangrijkste verschil?
Ja, die twee dingen blijven altijd relevant. Een, waar kan ik impact maken? En zijn het ook de goede dingen waar ik die impact op maak?
Heeft iedereen ook de uitslag kunnen zien? Mooi om te zien. Maatschappelijke aandacht speelt toch ook wel mee, daar ligt toch wel een druk, en ook het belang van de klant en de SDG’s worden meegenomen. Nou hartelijk dank voor het geven van jullie antwoorden. Ik ben ook heel benieuwd wat de volgende gasten hierop zouden zeggen. Maar allereerst bedank ik jou hartelijk, Giuseppe van der Helm. Goed, nu hebben we allemaal een idee wat voor keuzes andere ondernemingen ook maken hierover. Ervaringen vanuit de bedrijfskant, vanuit dat perspectief, mag natuurlijk ook niet ontbreken. En dus gaan we praten met onze volgende gasten van ABN AMRO.
Transparantie als tool voor verandering
Ja, ABN AMRO die won vorig jaar de Kristalprijs in het even jaar. Maar waarom hechten zij nou vanuit bedrijfsperspectief belang aan goede MVO-verslaglegging? Wat zijn de genomen stappen ter verbetering van hun verslag? En welke toegevoegde waarde heeft het om het self-assessment in te vullen? Heb je naast deze vragen ook nog vragen aan onze gasten, stel ze dan in de chat. Dan zullen we proberen zo veel mogelijk aan hen te stellen. En om al die vragen te beantwoorden zijn hier, oh mijn Ipad valt even om, zijn hier vanuit ABN AMRO business en human rights advisors – Yuri Herder en Emmelie Claessens. Welkom.
Dankjewel. Dankjewel.
Fijn dat jullie er zijn en nogmaals gefeliciteerd met het winnen van de Kristalprijs. Emmelie, welke concrete stappen heeft ABN AMRO gemaakt in de afgelopen jaren om jullie MVO-verslaglegging te verbeteren?
Ten eerste laat ik zeggen dat mensenrechten is voor ABN AMRO een heel belangrijk thema. Daarom is het ook een integraal onderdeel van onze jaarverslaglegging. Dat is om het jaarverslag heen gebouwd. Dan hebben we het mensenrechtenrapport en het impactrapport, die horen daar ook bij. En dat is al sinds 2016 het geval, dat het mensenrechtenrapport onderdeel daarvan is. En dat komt natuurlijk ook omdat we werken aan een mensenrechtenprogramma, heel intensief. En dat de verslaglegging daarop, is een reflectie daarvan.
Ja, zonde om niet te rapporteren.
Precies, als je er toch al mee bezig bent, kun je er beter ook over rapporteren. En als je kijkt naar concrete stappen. We hebben ‘limited assurance’ op ons eerste deel van het jaarverslag. En we hebben ‘limited assurance’ op het gehele mensenrechtenrapport. Daarnaast hebben we duurzaamheidsaspecten ook in bepaalde secties van het jaarverslag.
En even voor de mensen die niet onder de accountantsafdeling werken: hoe werkt dat met de assurance levels?
‘Limited assurance’ betekent dat de accountant checkt dat je niks in je rapport hebt staan wat onjuist is. Dus voor ons geldt dat we statements maken in het rapport, en die worden gecontroleerd of dat geen onwaarheden zijn.
Ja precies, dat wordt dus allemaal dubbel gecheckt. En je hebt ook nog meer niveaus daarin he?
Ja, je hebt ook nog ‘reasonable assurance’ - dat is nog een stapje verder.
Is er ook nog zoiets als ‘full assurance’?
Hele goede vraag.
Ik zie al iemand gebaren..
Volgens mij niet, misschien gaan ze daar nog naartoe. Nee maar ‘reasonable assurance’ is ook al vrij vergaand. Maar ook heel uitdagend als je het hebt over mensenrechtenrapportage – waarbij je echt kwalitatief rapporteert over impact op mensen. Dat is toch wel wat ingewikkelder.
Maar zelfs ‘limited assurance’ is al best heel uitdagend om te verkrijgen, dat noemden jullie al eerder. Sorry, vertel verder.
Als je dan kijkt naar die duurzaamheid, we hebben ook duurzaamheidsaspecten in het jaarverslag. En daar rapporteren we over duurzaamheidsrisico’s die we hebben als bank en ook hoe we die managen. En daarnaast helpt het rapporteren op zoiets als mensenrechten om het onderwerp verder te integreren in de organisatie. En dat is natuurlijk allemaal gekoppeld aan het mensenrechtenprogramma wat we voeren. Dus dat reflecteert dat mooi.
Ja. En Yuri, kun jij misschien vertellen over dat Human Rights Report? Waar jullie de prijs mee hebben gewonnen?
Ja. Dus we hebben inderdaad de Kristalprijs gewonnen het afgelopen jaar. En dat is eigenlijk over onze gehele rapportage, ik mag geen suite zeggen, maar rapportages over mensenrechten van de afgelopen jaren. We zijn eigenlijk in 2012 begonnen met onze commitment aan de Human Guiding Principles op Businesses en Human Rights.
Dat zijn de standaarden vanuit de Verenigde Naties.
Vanuit de Verenigde Naties, die gaan ook echt over due diligence – waar Giuseppe het net over had. Dus gedegen onderzoek doen naar je activiteiten en mistanden in de ketens van jouw bedrijf. En daar op te managen en uiteindelijk ook over te rapporteren. Dat commitment hebben we in 2012 afgegeven. Toen hebben we in 2015 voor het eerst onze ‘salient issues’ bepaald, onze ‘salient human rights’ issues. Dat is een hele ingewikkelde term voor de meest belangrijke issues voor jou als bedrijf. Dus waar heb jij, als bedrijf, de meeste impact op mensen met jouw activiteiten of de activiteiten in jouw ketens. Die ‘salient issues’ bepaal je eigenlijk om focus aan te brengen in je mensenrechtenrisicomanagement. Die hebben we in 2015 bepaald. Toen hebben we er in 2016 voor het eerst over gerapporteerd, in lijn met het rapportage-framework vanuit de Verenigde Naties. Echt specifiek over mensenrechten. En dat rapportage-framework dwingt je eigenlijk om heel transparant te zijn over wat je doet. Omdat je eigenlijk per stapje in de ‘due dligence cycle’ rapporteer je over jouw acties. Om ervoor te zorgen dat jij mensenrechten respecteert en daar ook eerlijk over bent naar buiten. Ook hoe je het monitort.
Maak je het meetbaar eigenlijk.
Ja klopt. Zo meetbaar mogelijke manier. Dus dat hebben we in 2016 voor het eerst gedaan. In 2018 nog een keer. In 2020 hebben we daarna onze focus wat herijkt. We hebben opnieuw gekeken naar onze ‘salient issues’: zijn deze in deze tijdsgeest nog steeds relevant? Zijn er issues die relevanter zijn geworden, minder relevant? Hebben we daar een nieuwe ‘salient issue bepaling’ op losgelaten. En hebben we ook daar weer over gerapporteerd, in 2020. En in 2020 hebben we ook aan EY gevraagd om met ons te werken aan ‘limited assurance’ van ons rapport.
Maar als ik dit zo hoor, dan vind ik het wel ingewikkeld klinken dat als je nieuwe ‘salient issues’ kiest en herijkt. Hoe zie je dat dan in vergelijking met wat daarvoor is gebeurd? Kun je dan nog wel ..
Dat is een goede vraag. Je rapporteert een aantal jaar over een aantal ‘salient issues’. En daarin kan je ook progressie zien. Toen wij ze gingen herijken, wat natuurlijk wel belangrijk is. Want het kan zo zijn dat je op verkeerde dingen aan het focussen bent. Dat je bedrijfsactiviteiten bijvoorbeeld verandert zijn.
Maar om te voorkomen dat je gemakkelijk zegt: op deze punten maken we veel verschil, we gaan even nieuwe issues aanstippen.
Je neemt natuurlijk je oude issues als uitgangspunt, bij die herijking, en dan kijk je dus naar: zijn deze nog even relevant, hebben we deze al onder controle, of hebben we geen impact meer op die manier op mensen? En je moet zo’n herijking eigenlijk niet elk jaar doen, of elke maand. Maar het idee is dat je dat om de 5 jaar doet. In ieder geval op het moment dat je denkt of merkt dat er verandering in zit.
Dan kan je nog steeds een lijn laten zien.
Precies, dan kan je nog steeds een lijn laten zien over 5 jaar of meer of minder.
Plus, dat de wereld natuurlijk ook verandert. ‘Salient issues’, als je kijkt naar privacy en dat soort issues, die bestonden 20 jaar geleden niet.
Vooral in de context van landen, in China zie je dat, Rusland.
Dus inspelen op de actualiteit. Emmelie, wat is voor jullie nu de toegevoegde waarde geweest in al die jaren mee te doen, actief, aan de Transparantiebenchmark?
Als ik daar naar kijk, je rapporteert al - dan is het ook goed om dan mee te doen aan een Transparantiebenchmark. Dat zien wij als ‘normaal’. En je leert natuurlijk ook van andere bedrijven en zij leren van jou. En je kan ook feedback aan elkaar geven. Dat zorgt er ook voor dat je je verslaglegging kunt verbeteren. En daarnaast merk je natuurlijk ook dat je er waardering voor krijgt. We hebben vorig jaar de Kristalprijs gekregen van de Jury. Omdat we heel transparant hebben gerapporteerd op mensenrechten. En dat moedigt ook aan om ook door te blijven gaan op dit onderwerp.
Ja precies. En welke ambities en stappen willen jullie nog maken om te voldoen aan de komende CSRD richtlijnen?
Ja, dat is een goede vraag. Daar zijn wij heel druk mee bezig, intern bij ABN AMRO. We zijn op dit moment dus bezig, met name ook, in de eerste instantie om te kijken hoe dat ‘salient’ concept en de impact op mensen zich verhoudt tot de dubbele materialiteit waarover gerapporteerd moet gaan worden. Daar zal overlap in zitten. Maar er zullen aspecten ook anders zijn. Onze mensenrechtenrapportage zal dus er anders uit gaan zien. Naar verwachting zal het wat meer geïntegreerd worden in onze geïntegreerde jaarverslaglegging. Dat je daar je dus ook wat dieper ingaat op mensenrechtenrisico’s. We zijn dus bezig nog om dat klaar te maken als we er volgend jaar voor het eerst over moeten rapporteren. Wat in ieder geval vast staat, is dat we nu inmiddels zoveel ervaring hebben met het rapporteren op het gebied van mensenrechten – dat we wel verwachten dat we daar wel al onze stappen gezet hebben om klaar te zijn daarvoor volgend jaar.
Daar hebben jullie inderdaad wel al een streepje verdiend. Dat denken jullie?
We hebben hard gewerkt, en op die manier hopelijk een streepje verdiend ja.
Ik ga even kijken, want de chatvragen komen namelijk ondertussen binnen. Even kijken. Er is een vraag voor jullie beiden van Rob. Hij vraagt: kijkt ABN AMRO bij het afsluiten van leningen, ook of het gebruik van dat geld duurzaam is? Ik zie op de website vooral aandacht voor wat ABN AMRO zelf doet.
Er zijn verschillende elementen in de verduurzaming van onze business. In de eerste instantie in onze eigen activiteit: in onze gebouwen et cetera, hoe gaan we met onze medewerkers om? Maar we doen zeker ook, en dat zijn ook de ‘salient issues’, de focus die we aanbrengen zitten vooral echt bij de zakelijke relaties. Waaronder dus ook onze kredietklanten. Waarbij we dus bij bepaalde hoog risico-sectoren eigenlijk een heel gedegen onderzoek doen naar wat voor impact er op milieu maar ook op mensenrechten deze lening kan hebben.
Er vindt dus een screening en toetsing plaats?
Ja, dat noemen we dan due diligence. Je doet onderzoek naar de risico’s die er bij een klant spelen. Je kijkt hoe een klant met die risico’s omgaat. Je kijkt hoe een klant rapporteert en transparant is over de omgang met de risico’s. En op basis daarvan doen we dit bij de hoge risico sectoren - denk aan olie en gas, agri et cetera.
Mooi om te horen. Ik hoop dat daarmee je vraag beantwoord is Rob. Vraag voor Emmelie: met transparantie riskeer je nu nog dat je het moet afleggen tegenover concurrenten die minder transparant zijn en selectief zijn in wat ze naar buiten brengen. Heel goed punt. Hoe denken jullie of hopen jullie dat de CSRD hier invloed op zal hebben?
We hopen sowieso dat het een positieve ontwikkeling is. Want dan zal iedereen moeten rapporten. Natuurlijk denken we wel dat assurance, dat wij hebben op mensenrechtenrapporten, wel echt helpt om meer legitimiteit te creëren ook naar de buitenwereld. Van: hé wat wij doen wordt gecontroleerd door een onafhankelijk iemand. Dus dat is een stapje extra, maar ik denk dat de CSRD zelf al een goede stap vooruit is. Dat het een eerlijkere concurrentie biedt.
Inderdaad, de CSRD zal dat ‘level playing field’ denken we veel meer creëren. Op dit moment, als je voorloper bent op het gebied van ESG-rapportage of geïntegreerde verslaglegging of mensenrechtenrapportage - stel je jezelf in zekere zin kwetsbaar op. Je pakt je verantwoording ervoor, en daar kunnen ook je stakeholders je op aanspreken. En dat gebeurt ook. En het verschil is, is dat als je een assurance-traject doorloopt, dat je extra transparant bent en daar op afgerekend kan worden. Of afgerekend wil ik niet zeggen, maar..
Het komt dan aan het licht.
Ja, het komt aan het licht. En dat is goed. Want daar moeten we naar toe met zijn allen. Maar het is fijn dat de CSRD dat een beetje bijtrekt met bedrijven die dat op een mindere manier doen. En daar momenteel nog niet accountable voor worden gehouden.
Ja, en bedrijven die dat nog minder doen, daar hebben we ook een vraag over. Want wat zou je adviseren aan een bedrijf die nét met zijn MVO-verslaglegging of mensenrechtenrapport begint? Met al jullie ervaring.
Ik zou zeggen: begin met het kijken naar wat is de belangrijkste impact op mensen dat je hebt als bedrijf.
Dus: waar kun je inderdaad veel verschil maken? Kun je een voorbeeld geven, wordt hier gezegd.
Misschien kan ik daar nog wat aan toevoegen. Giuseppe zei het net ook al: het is belangrijk dus: waar je het meeste impact op mensen en milieu - als je het echt heb over de verslaglegging breed. En betrek daar ook je stakeholders bij. Je kan natuurlijk niet zelf vanuit je hoge toren, of lage toren, waar je bedrijf ook zit, bepalen. Belangrijk is de stakeholder consultatie. Betrek NGO’s erbij, vakbonden, maar ook mensenrechten- of klimaat-vertegenwoordigers.
Dus ga echt de dialoog aan: wat is voor jullie belangrijk. De impact van ABN AMRO zit vooral bij haar klanten. Is ABN AMRO transparant over met welke sectoren zij zaken doen? Zijn bepaalde sectoren en sub-sectoren uitgesloten? Hoe zit dat bijvoorbeeld met de fossiele en agro-industrie? Waar kunnen we die informatie vinden? Vraag van Charlotte voor aan jullie beiden.
Dat is wel een ingewikkelde vraag.
Ja, het zijn ook een paar vragen door elkaar.
Ik kan wel wat zeggen over ons uitsluitingsbeleid en hoe we keuzes maken daarin. We sluiten, categoraal gezien, niet sectoren uit. We hebben een inclusieve strategie als bank, waarbij we in gesprek gaan met klanten van verschillende sectoren. Je zit dan aan tafel, je kan in gesprek met die klanten over verbeteringen op het gebied van duurzaamheid. Waar we dat niet zien, die verbetering, waar we denken ‘de wil is er niet’ of ‘de mogelijkheid is er niet’ – daar gaan we dat gesprek niet aan. Dat gebeurd niet op heel veel manieren, maar bijvoorbeeld wapenorganisaties sluiten we uit en we sluiten ook de tabak sector als geheel uit. Omdat we daar zien, dat heeft zo’n grove impact op mensenrechten ..
Sorry welke sector?
De tabak sector. Daar is geen verbetering mogelijk eigenlijk. Dus daar gaan we dan niet mee in zee.
Dus jullie volgen eigenlijk de lijn van het bedrijf: laten ze verbetering zien? Maar het kan dus ook zo zijn dat als zre dat niet laten zien, dat er dan een einde komt aan die samenwerking?
Ja, ja zeker. Dat is zeker het geval. Dat is niet het uitgangspunt, maar wel een mogelijk einde. Dat kan je ook lezen in ons mensenrechtenrapport. Wat voor stappen we daarin nemen, wat voor overwegingen we daarbij hebben.
Dan is er nog een vraag, eigenlijk hierop aansluitend, van Gerlof. Kun je een voorbeeld geven wat er bij klanten of leveranciers is verbeterd door jullie toe doen?
Ik moet zeggen in ons mensenrechtenrapport staan er heel veel mooie voorbeelden van waar we in gesprek zijn. Vooral lezen. Er is wel een heel mooi deel van het mensenrapport, daar staan heel veel voorbeelden waar we dus – zoals wij dat noemen ‘engagement’ – waar we ook het gesprek aan zijn gegaan met klanten die in een hoog risico-sector zitten. En waar we verbetering verwachten. Bij sommige klanten gebeurd dat wel, bij andere niet of misschien niet in het tempo dat we verwachten. Maar uiteindelijk zien we wel dat we door het gesprek aan te blijven gaan, je toch wel verbetering kunt realiseren. En dat als je dat niet doet, dan verbeter je ook uiteindelijk niks.
Ja exact. Dus ze voelen wel de druk, ik weet niet of het druk is of nemen jullie ze mee in de motivatie, om zaken te veranderen en dat er dingen gebeuren. Hartelijk dank Emmelie en Yuri voor jullie inzichten. Wij gaan door naar onze laatste gast.
Praktische handvatten voor het Self-Assessment
Ja, we gaan door met praktische handvatten voor het self-assessment. EY die beoordeelt als onafhankelijke partij de MVO-verslagen van bedrijven en geeft feedback op de kwaliteit en transparantie van de verslaglegging. En ze geven ook advies over hoe organisaties die verslaglegging kunnen verbeteren. Ze brengen ook jaarlijks een rapport uit over de bevindingen van de Transparantiebenchmark. Trends nemen ze daar in mee op het gebied van MVO-verslaglegging. Zoals we eerder hebben gezien, dat SDG’s steeds meer werden meegenomen. Een aantal delen van de CSRD. En ook de EU-taxonomie. En ook dit jaar gaan ze het onderzoeksgroep van 500 ondernemingen weer onder de loep nemen. Een hele klus, maar wat houdt het onderzoek nu precies in en met welke zaken dien je rekening te houden als je het self-assessment gaat invullen? Gelukkig hebben we daar ondersteuning voor en krijgen we helderheid van onze laatste gast: namelijk Senior Consultant bij EY op Climate Change en Sustainability Services – Bas Sprenger de Rover.
Bas welkom
Dankjewel, hele mond vol is het.
Ja zo’n titel, het is wat. Jij gaat ons inzage geven in het onderzoek en het self-assessment, toch?
Ja dat klopt. Mag ik van jou de klikker daarvoor.
Dat is een heel goed punt, ik zou het haast vergeten. Goed voor de kijker om te weten is dat als je nou een opmerking hebt of een vraag aan Bas: stel hem dan in de chat. En na afloop van Bas zijn presentatie, dan leggen we een selectie aan hem voor. Dan Bas, geef ik jou nu het woord.
Dankjewel, dag. De komende 10 minuten ga ik even kort iets zeggen over het onderzoek zelf, hoe het eruit ziet, wat het voor u betekent, de self-assessment tool, hoe u deze het best kunt invullen en wat dat een beetje inhoudt. Helemaal goed. Eerst het onderzoek in het kort. We hebben gezien dat van de mensen hier aanwezig, maar 15% nieuwe bij zitten. Maar denk ik toch goed om daar nog even bij stil te staan, wat dat onderzoek inhoudt. Dan gaan we inzoomen op de tool: hoe werkt die, hoe ziet die eruit, wat kunt u ervan verwachten en wat is er nieuw dit jaar? Dit jaar hebben we als thema van de eervolle vermelding ‘dubbele materialiteit’. Het is al in verschillende gesprekken even gevallen dat onderwerp. Dat is voor de CSRD heel erg centraal. Dus daar willen we extra aandacht aan besteden. Ik zal even iets vertellen over hoe we dat gaan doen. En tot slot de tijdslijn: hoe het proces eruit gaat zien.
Het onderzoek in het kort. Eerst even een paar woorden over de onderzoeksgroep. Dan heeft u daar ook een beeld bij. Dat is een groep die is bijeengebracht uit een aantal emmers, uit een aantal type bedrijven. Ten eerste: de AEX, AMX en AScX – de small-cap index – dat zijn in totaal 75 bedrijven, ik geloof 73. Dan de zogenaamde OOB’s, de Organisaties van Openbaar Belang – dat zijn er in Nederland heel veel. Een stuk of 600. Maar daar zit veel overlap met andere categorieën ook. En ook intern zitten er veel groepsverhoudingen in. Die hebben we er dan uitgefilterd, zodat per groep in de meeste gevallen 1 bedrijf is opgenomen. Staatsdeelnemingen, dat is gewoon een keurige lijst die de overheid publiceert. Dat zijn er 32. Dan de vrijwillige deelnemers, die afkortingen staan voor de Vereniging van Universiteiten en Medisch Centra in Nederland. Dat zijn ongeveer 21 instellingen. En wat er dan nog overbleef aan ruimte tot die 500, is opgevuld met andere grotere bedrijven in Nederland - die ook in voorgaande jaren hebben meegedaan. En zo komen we tot de groep van ongeveer 500 grootste bedrijven.
Overigens die sterretjes verwijzen naar de website van RVO, waar het deelnameprotocol ook staat. In veel meer detail staan deze dingen daar ook. De slides worden, als ik het wel heb, naderhand doorgestuurd naar mensen dus daar kunt u dan ook klikken op deze links. Dan komt u daar heel eenvoudig. De criteria, dat zijn twee categorieën. Ten eerste de criteria voor de beoordeling. Daar gaan we het zo wat uitgebreider over hebben. Die zijn ongewijzigd ten opzichte van twee jaar geleden, 2021. Wel zult u zien dat er, voor de mensen die het al vaker hebben ingevuld, iets meer informatie voorhanden is over de interpretatie van de criteria. In de volgende slide laat ik zien hoe u die kunt vinden. De twee categorie qua criteria is welke informatie überhaupt in aanmerking komt voor de beoordeling. U kunt natuurlijk zeggen: is informatie op een gegeven moment verjaard, of mag ik zomaar iets op mijn website zetten en geldt dat dan ook? In principe gaat het om publieke en periodieke verantwoordingsinformatie. Dus in een woord: het jaarverslag, in de meeste gevallen. Maar omdat we het over MVO hebben, valt daar zeker ook een ‘stand alone’ duurzaamheidsverslag onder. Veel bedrijven tegenwoordig die hebben dat naast elkaar. Daarnaast geldt voor veel bedrijven dat ze hun duurzaamheidsinformatie nog niet in hun jaarverslag hebben opgenomen. Maar wel op hun website daar iets over hebben gepubliceerd. Als wij vinden dat of als wij dat willen meetellen, dan moet dat specifieke informatie zijn. Het kan niet zo zijn dat er een hele algemene website is, daar zetten we iets op en kijk daar eens naar. Er moet een verwijzing uit een verslag, uit een jaarverslag, dus periodieke informatie moet een verwijzing zijn naar zo’n websitepagina. Misschien een voorbeeld om dat concreter te maken: in je jaarverslag of in het geïntegreerd jaarverslag – dus dat zowel financiële als niet financiële informatie bevat – staat informatie over hoe het bedrijf met toeleveranciers omgaat. Daar hebben we een onderzoek over gedaan, of die auditen wij et cetera. En dan publiceren ze bijvoorbeeld heel transparant dus ook een lijst van alle suppliers in een bepaald risicogebied. Die lijst staat niet in het jaarverslag. Maar daar verwijzen ze wel specifiek naar, van: ‘kijk via deze link’. Daar kun je punten voor krijgen, ook al zit het niet in het verslag zelf. Dat is een voorbeeld van een specifieke verwijzing, en dan kan een website ook meetellen.
Hier op deze slide een voorbeeld van dat ‘i-tje’. Daar staat dus dit jaar meer informatie over hoe het criterium te interpreteren. Dus daar is nog wel eens onduidelijkheid over geweest. Dit is ook meteen de omgeving van het onderzoek, van de self-assessment tool. We roepen mensen dus echt op om dat in te vullen. Dat is ook al een paar keer genoemd, maar bij deze nogmaals. Wij kijken er dus als EY naar, ook als een bedrijf helemaal niks invult. Dan gaan we wel proberen om relevante informatie te vinden. Maar, ten eerste, is het zo dat als u zelf het invult – u zit natuurlijk zelf veel beter in uw materie. U kunt onze ogen de goede kant op sturen. Dan is er een veel grotere kans dat wij de relevante informatie ook vinden, dus dat u hogere punten scoort. En ten tweede, als het gaat om feedback, die vragen die uzelf heeft ingevuld waar wij het dan niet mee eens zijn – dat wij vinden dat het toch onvoldoende informatie is – daar geven wij feedback op. Op het moment dat dit niet vanuit het bedrijf is ingevuld, krijgt u daar ook geen feedback op. Dat is een tweede goede reden om de self-assessment tool zo goed mogelijk en zo uitgebreid mogelijk in te vullen.
Dan: waar hebben we het eigenlijk over? Wat zijn eigenlijk de onderwerpen? Hier staat heel veel tekst, maar ik loop er even met u doorheen. Eigenlijk twee algemene categorieën. Er is een inhoudsgericht normenkader. Dus: wat vertelt u ons eigenlijk als lezer? En de tweede categorie: het kwaliteitsgericht normenkader. Dus: hoe wordt dat vertelt? Dan de subcategorieën. Qua inhoud - de organisatie en de keten. Dus wat vertelt u in algemene zin over uw bedrijf, uw bedrijfsmodel, kansen en risico’s – ook met het oog op uw omgeving. Dat is natuurlijk heel relevant, ook voor MVO. Daar gaan de vragen over in deze categorie. Strategie, management en governance. Wat is uw strategie? Niet alleen op financieel gebied of governance gebied, maar ook op duurzaamheidsgebied? Heeft u bijvoorbeeld een ‘waardecreatiemodel’ opgenomen in uw jaarverslag? Hoe ziet u dat u in brede zin waarde creëert voor klanten en de maatschappij? En vervolgens: heeft u een inventarisatie gemaakt van wat voor uw bedrijf de meest materiële thema’s zijn. Vaak komt dat in de vorm van een materialiteitsmatrix. Dat is dan het resultaat van een onderzoek onder verschillende type stakeholders. Dat is voor heel veel duurzaamheidsverslaglegging echt de ‘cornerstone’, de basis, van waaruit de volgende stappen eigenlijk volgen. Dan naar de derde categorie. Doelgerichtheid en resultaten. Dat gaat echt over, het liefst, per materieel thema. Dus per verschillend duurzaamheid-gerelateerd onderwerp. Is daar beleid op? Wat is de aanpak voor dat onderwerp? En zelfs voor sommige bedrijven, die zijn al klaar om daar ook kwantitatieve resultaten over te laten weten. Dan het kwaliteit-gericht normenkader. Ik zie dat ik een beetje op de tijd moet letten. In communicatie: is het een samenhangend verslag? Is het duidelijk? Is het ook gebalanceerd? Is het niet alleen een ‘goed nieuws verhaal’. De getrouwheid, daar zijn veel punten te behalen op assurance. Wat we net ook bij ABN AMRO hebben gehoord. Dat vindt EY natuurlijk ook belangrijk. Dat zegt ook heel veel over de betrouwbaarheid van de informatie. Dan kan je niet zomaar iets zeggen, want dan kijkt een externe partij er ook naar. Dan responsiviteit. Dat gaat over, bijvoorbeeld ook inzicht in voorgaande jaren. Dus dat er niet alleen informatie over het huidige jaar wordt verteld. Maar dat er ook vergelijking mogelijk is: zit er voortgang in? Worden er dilemma’s genoemd, bijvoorbeeld ook. Dus nogmaals: niet alleen maar ‘goed nieuws verhaal’, maar ook ‘wat kan er verbeterd worden’?
Ik hoop dat dit een beetje een goed overzicht geeft voor wie dit nieuw is. Dat onderzoek. Dat ga jij ook zo nog zeggen, maar het self-assessment tool is inmiddels open – dus ga vooral kijken. Dan ziet u het meteen in veel meer detail.
Dan hoe werkt de tool? Daar kunnen we denk ik ook snel doorheen. We hopen dat hij heel ‘self-explanatory’ is. Intuïtief heb ik hier opgeschreven. Mocht dat niet zo zijn, dan is er een Helpdesk. Daar zitten ik en mijn collega’s achter. Het kan zelfs telefonisch, maar het liefst via email denk ik. Dus stel daar uw vragen. Er is een email verstuurd naar alle deelnemers met de inloggegevens – mocht u deze niet ontvangen hebben of deze niet meer kunnen vinden. Dan graag ook contact opnemen met die Helpdesk. Zo veel mogelijk gegevens zijn reeds ingevuld, en anders verder dus zoveel mogelijk aanvullen.
Voor elk criterium, dit is nogmaals een voorbeeld ervan, is het belangrijk dat u dus onderbouwing toevoegt. Of beschrijvend of met een link naar een webpagina of een verslag. En dan hoe specifieker u daarin kunt zijn, hoe groter de kans dat wij de relevante informatie vinden. Dus pagina nummers, specifieke omschrijvingen is ideaal. En dan zijn er een aantal criteria waar een optie ‘niet van toepassing’ is gegeven. Dan is het ook echt belangrijk dat u aangeeft waarom het voor uw bedrijf niet van toepassing is. Want als wij het daar niet mee eens zijn of niet kunnen begrijpen waarom dat niet voor uw bedrijf van toepassing is, dan blijven die dus meetellen. Dus dan wordt het totaal aantal haalbare punten voor uw organisatie dus niet lager. Als we het ermee eens zijn dat het niet van toepassing is voor uw organisatie, dan wordt het totaal ook lager. En dan is uw totale percentage dus hoger. Dus legt dat ook uit als u iets ‘niet van toepassing’ vindt.
Dan kort over het thema van de eervolle vermelding. Die zullen ook expliciet genoemd worden op het Kristalevent. Dat gaat over dubbele materialiteit. Dat is een belangrijk onderdeel van de CSRD. En ook weer het beginpunt van verdere ‘informatiegeving’ over duurzaamheid. Dat dubbel, in de uitvoering een vrij ingewikkeld assessment, maar conceptueel vrij eenvoudig. Het gaat namelijk over dat een organisatie niet alleen maar kijkt van: ‘wat in duurzaamheidsland heeft impact op mijn operations?’. Maar ook: ‘hoe heb ik en hoe hebben mijn operations impact op mens en natuur?’. Het is dus outside – in en inside – out. En als je dat op beide manieren assessed en analyseert, dan krijg je daar een lijst van: ‘wat zijn de voor mij belangrijkste onderwerpen?’. Zowel van: ‘wat heeft impact op mij?’ als ‘waar heb ik impact op?’. En dan kom je tot je dubbele materialiteit.
Daar gaan we naar kijken. U kunt het ook aangeven als u vindt: hier zijn we al heel goed mee bezig. Er is in het assessment ook een vraag over dubbele materialiteit. Geef daar aan: dit is volgens ons dubbele materialiteit. Dan weten wij: hé, daar moeten we gespitst op zijn. Dit kan een koploper zijn voor deze eervolle vermelding. En het Panel van Deskundigen zal daar ook extra aandacht aan besteden.
Dan als laatste: het proces in de tijdslijn. We zijn hier nu op 26 april op het Kick-off event. De deadline voor het self-assessment is 1 juli. Dus, ga daarmee vooral aan de slag. Dan hebben wij vanuit EY een maand om de eerste beoordeling te doen van alle 500 bedrijven. Dus dan gaan wij ermee aan de slag. Dan leggen we dat terug. Dan komt de communicatie van de initiële scores vanuit ons. En dat is dan ook meteen de opening van de commentaarronde. Dus dan krijgt u de kans om onze feedback, die u dus alleen krijgt als uzelf iets heeft ingevuld in eerste instantie, om daar dan weer respons op te geven. Van ‘nou, we vinden dat het op die pagina wel te vinden is’, bijvoorbeeld. Dan gaan wij daar vervolgens nog een keer naar kijken. Daar heeft u dan ongeveer 2 weken te tijd voor, tot 18 augustus. En dan op 10 september communiceren wij de definitieve scores. En dan gaat ons werk naar het Panel van Deskundigen. Die komen een paar weken later samen, en die gaan dan naar de Top 20 kijken. Vervolgens in oktober gaat de Jury naar de Top 3 kijken – het is al even genoemd. En dan is de Kristalprijsuitreiking op 28 november. Dat was mijn verhaal.
Dat was jouw verhaal. Bas, jeetje. Ik vind het alweer helemaal spannend dat het gaat gebeuren. En wat een opdracht om binnen een maand 500 verslagen te verwerken.
Ja, we doen het met een groot team.
Wat ik zo uit je verhaal opmaak, is dat een hogere score opgaat voor hoe specifieker je bent en ook het level van assurance zeker invloed heeft. Ik ga even kijken wat er is gevraagd vanuit de chat. Iemand zegt: ik vul vanuit het perspectief vanuit mijn organisatie de self-assessment in. Hoe neemt EY deze antwoorden mee in de algemene beoordeling? Hoe kan dit de score beïnvloeden?
Dat snap ik. U kent uw organisatie beter dan wij. Wij vinden het heel fijn als u vanuit uw eigen perspectief dat invult. Ik weet niet of ik helemaal begrijp wat wordt bedoelt met ‘de algemene beoordeling’ versus ‘hun invulling’. Wij beoordelen dus uw bedrijf als u de self-assessment invult, op basis van wat u heeft ingevuld.
Klopt, maar er zijn ook bedrijven die de self-assessment niet hebben ingevuld. Heeft het self-assessment dan dus invloed op de beoordeling van het algehele oordeel?
Ja zeker, want zoals ik al geprobeerd heb te zeggen. Als u dat invult, dan zegt u erbij: in dit document of op deze websitepagina staat nog meer informatie – of we hebben nog een ‘stand alone’ mensenrechtenverslag of ander verslag. Noem het maar. Kijk vooral op die pagina. Als wij die handreiking niet hebben, dus in het geval van bedrijven die het niet invullen, dan moeten we zelf op zoek gaan. Maar daar zit natuurlijk ook een tijdslimiet op. We kunnen niet 500 bedrijven, als de helft het niet invult – dan is de kans groter dat wij, hoewel we ons uiterste best doen, dingen over het hoofd zien. Dus in die zin beïnvloedt het zeker. Bovendien, zoals ook eerder is gezegd, krijgt u alleen toegang tot de commentaarronde als u in eerste instantie ook zelf iets heeft ingevuld. Dus als wij zeggen: hier zijn we het niet helemaal mee eens, of kunt u nog specifieker aangeven wat daarmee bedoelt is of waar dat staat, heb je dus nog een kans op interactie met de beoordelaars.
Exact. Ik zou dan ook iedereen willen aanraden, grijp ook die kans, juist voor die commentaarronde. Want dat is ook het stuk van advies, feedback en hoe je kunt leren. Dylan zegt: Bas gaf aan dat de verwijzing binnen het jaarverslag naar een specifiek overzicht, bijvoorbeeld naar exclusies en engagement, meetellen in de assessment. Tellen verwijzingen in het jaarverslag naar meer algemene beleidsstukken over een specifiek onderwerp ook mee? Bijvoorbeeld human rights.
Ja, daar durf ik eigenlijk wel kort antwoord op te geven. Zodra het maar in het jaarverslag staat, dus een periodiek verslag, als er dan met een specifieke link naar een document wordt verwezen dan wordt dat meegenomen. Zolang dat document maar vrij toegankelijk is. Dus het kan niet een intern document zijn.
Ah, dat is dus ook een goed punt om te weten. Ook naar wie dan ook, moet dat transparant zijn. Dat is een mooi punt. Ik denk dat we er dan zijn. Ik wil nog even toevoegen aan jouw verhaal: er zijn natuurlijk zaken waar je vragen bij kan stellen, over welke gebieden is het nou verstandig om te gaan ondernemen – waar is dat moeilijker waar is dat makkelijker? Vindt hiervoor op rvo.nl ook de risicochecker. Daarnaast zijn er ook vouchers beschikbaar om zelf je handelsketen te onderzoeken of te verduurzamen. Dus als je daar ergens tegenaan loopt, weet dat er hulp is. Bas, hartelijk dank voor jouw bijdrage.
Jeetje, wat hebben we allemaal mogen meemaken deze ochtend? We begonnen met de opening van Ilknur Dönmez. Ze vertelde ons vanuit het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat wat het belang is van transparante MVO-verslaglegging. We hebben met Giuseppe gesproken over en een terugblik geworpen op de afgelopen 20 jaar. Er is een hoop veranderd en ik zou zeggen: laten we vooral zo doorgaan. We spraken ook met de Kristalprijswinnaars van vorig jaar, ABN AMRO, en over hoe zij hogere niveaus van assurance hebben weten te verkrijgen. En dat zij ook uitkijken naar een eerlijker speelveld met de komst van de due diligence wetgeving. En ten slotte heeft Bas ons verteld over de criteria van de Transparantiebenchmark en de koppeling gemaakt met de CSRD. En uitgelegd hoe de self-assessment gedaan kan worden en waarom je dat zou moeten doen. Daarover gesproken: we noemen het nog maar een keer. De self-assessment is online vanaf nu. Dus je kunt hem nu gaan invullen, en daar kun je voor naar de website gaan van rvo – rvo.nl/transparantiebenchmark. Daar vind je hem. En je vindt ook een link naar de self-assessment in de email die je straks direct na dit programma ontvangt. Daar staat nog veel meer in, namelijk: de presentatie die Bas zojuist heeft gegeven, evaluatievragen, de tijdlijn en ook informatie over de terugkijklink van dit event, van deze kick-off. Mocht je een deel gemist hebben of nog iets opnieuw willen zien.
De verslaglegging zal dus de komende periode worden beoordeeld door EY. Misschien ook wel door het Panel van Deskundigen. En als je echt tot de toppers behoort, ook door de Kristaljury voor de uitreiking van de Kristalprijs 2023. Die vindt plaats, het is al even genoemd, op 28 november: het Kristalevent. En daar ga je ook horen wat voor vervolg de Transparantiebenchmark krijgt in de jaren hierna. Want dit is dus de laatste in deze editie, in deze vorm zoals we hem nu kennen. Maar uiteraard stopt daar de ondersteuning niet. Er komt nog een vervolg. En omdat het de laatste editie is, pakken we het groots aan. U wordt op allerlei manieren geïnformeerd, geïnspireerd – o.a. lezingen, workshops. Dus kom vooral. Het wordt een prachtig event op een hele mooie locatie. Hoe het er allemaal precies uit komt te zien, dat gaan we natuurlijk nog niet prijsgeven. Maar daar kom je later dit jaar achter. Zet 28 november in elk geval alvast in je agenda.
Goed, dan sluiten we hem nu echt af. Dankjewel voor het kijken. En voor je inzet voor transparante MVO-verslaglegging. Ik zou zeggen: heel veel succes met het invullen van het self-assessment en het opmaken van alle rapportages. Nogmaals dank en heel graag tot in november. Dag!
In beeld zien we aan de linkerkant een blauw vlak met de tekst Meer informatie en aan de rechterkant de url rvo.nl/transparantiebenchmark. Aan de bovenkant het rijkslint met de tekst Rijksdienst voor Ondernemend Nederland.
- Ministerie van Economische Zaken
