Circulariteit: 4 strategieën & de R-ladder

R-ladder

De R-ladder (elke strategie begint in het Engels met een ‘R’) geeft het niveau van circulariteit aan. Hoe hoger een strategie op de R-ladder staat, hoe meer circulair de strategie is. Strategieën hoog op de ladder besparen dus meer grondstoffen.

Hieronder leest u meer over de strategieën.

De 4 strategieën van circulariteit

Het in oktober 2025 vernieuwde Nationaal Programma Circulaire Economie (NPCE) beschrijft de 4 circulariteitsstrategieën:

• Verminderen
• Vervangen
• Verlengen
• Verwerken

Door aan deze 4 "knoppen" te draaien, is besparing mogelijk op grondstoffengebruik op verschillende plaatsen in de product- en materiaalketen. 

Hieronder leest u meer over deze strategieën, gekoppeld aan de R-ladder.

Verminderen: Refuse, Rethink, Reduce

Bovenaan de R-ladder staat het verminderen van grondstoffengebruik voor producten. Door bijvoorbeeld producten te delen met anderen, of door minder grondstoffen te gebruiken in het productieproces. Deze strategie gaat over het efficiënt en innovatief omgaan met de grondstoffen die we gebruiken. U stapt af van producten of materialen die u eigenlijk niet nodig hebt. Vanuit inkoop- én productieperspectief. 

Vervangen

Ook primaire grondstoffen vervangen, staat hoog op de ladder. U vervangt bijvoorbeeld niet-hernieuwbare grondstoffen door duurzame biogrondstoffen. Of u gebruikt andere beschikbare grondstoffen met minder milieudruk. 

Verlengen: Re-use, Repair, Refurbish, Remanufacture, Repurpose 

Dit houdt in dat we producten en onderdelen langer en intensiever gebruiken door hergebruik en reparatie. U verlengt de levensduur van producten door ze op te knappen (refurbishment) of te moderniseren. Of door een product, of een deel ervan, te gebruiken in een nieuw product met een andere functie. Dit maakt de vraag naar nieuwe grondstoffen steeds kleiner.

Verwerken: Recycle en Recover

U verwerkt grondstoffen en materialen uit afval tot grondstoffen van hoge kwaliteit (hoogwaardig) die opnieuw zijn te gebruiken. Zo houden we grondstoffen in de keten. Denk aan het verwerken en hergebruiken van grondstoffen en reststromen of afval, zoals gras, afvalhout en koffiedik. Verliezen in de afvalfase tegengaan, vermindert de vraag naar grondstoffen. Materialen die niet zijn te recyclen, zijn soms bijvoorbeeld geschikt als energiebron.

Grondstoffengebruik

Het kabinet wil dat de economie in Nederland in 2050 circulair is. In het Nationaal Programma Circulaire Economie staan maatregelen om voortaan zuiniger om te gaan met al onze grondstoffen. En dat is nodig: de verwachting is dat het wereldwijde grondstoffengebruik tussen nu en 2060 verdubbelt als er niets verandert. Dit is nadelig voor alle mensen en de natuur. Ook brengt het risico’s met zich mee voor de leveringszekerheid en maakt het ons kwetsbaar voor prijsstijgingen. De Nationale Grondstoffenstrategie zet in op het verkleinen van deze grote risico's. Op het Kennisplein Kritieke Grondstoffen leest u meer over anders omgaan met kritieke grondstoffen. 

Nieuwe ketens 

Nederland loopt voorop in nieuwe verdienmodellen en zet in op eerlijk, gezond en zuiniger omgaan met grondstoffen. Door innovatie zorgen we samen voor een sterke, toekomstbestendige economie en meer banen. Zo ontstaan nieuwe ketens en nieuwe manieren van samenwerken.

Deze en de volgende generatie moet kunnen rekenen op voldoende grondstoffen. Daarom is het belangrijk om nu in actie te komen. Welk verschil kunt u maken als ondernemer?

Samenwerken in de keten

Circulair ondernemen vraagt om samenwerking. Er zijn partners in elke keten nodig om de overgang naar een circulair Nederland in 2050 te realiseren. Hoe werkt dit in de praktijk? Welke ketenpartners zijn voor u belangrijk en met welke partijen deelt u uw kennis en inzicht? Lees tientallen praktijkvoorbeelden van hoogwaardige verwerking en samenwerking in de keten. 

Meer weten?

Wilt u meer weten over samenwerken aan circulaire oplossingen? Bekijk dan de pagina’s Versnellingshuis Nederland Circulair en Aan de slag in de circulaire economie.