Differentiatie van de waterschapsbelasting
Het idee achter de differentiatie van de waterschapsbelastingen (watersysteemheffing en/of waterzuiveringsheffing) is dezelfde als die van de duurzame rioolheffing. Het stimuleren van afkoppelen zorgt voor een kleinere hoeveelheid te zuiveren water (en daarmee lagere kosten) en er is minder overstort waardoor de waterkwaliteit beter op peil blijft.
Let op: Ook al is dit instrument nog niet mogelijk binnen de huidige wet- en regelgeving, we nemen deze constructie toch graag op vanwege de creatieve werking en om u te inspireren.
Werking
De waterschappen innen de watersysteemheffing en de waterzuiveringsheffing. De watersysteemheffing is bedoeld om de kosten te dekken van waterveiligheid en van voldoende en schoon oppervlaktewater. Deze heffing wordt betaald door huishoudens (gebruikers), gebouweigenaren en grondeigenaren. Daarnaast betalen huishoudens en bedrijven waterzuiveringsheffing voor het zuiveren van het door hen geloosde afvalwater. Hiermee worden de kosten van waterzuivering betaald. Binnen de huidige wet- en regelgeving kunnen waterschappen voor geen van beide heffingen heffingskorting geven voor bijvoorbeeld percelen waarbij hemelwater is afgekoppeld van het riool.
De studie Hemelwater belasten of belonen (2016) verkende verschillende denkrichtingen rondom belastingdifferentiatie en concludeerde dat differentiatie van de waterzuiveringsheffing naar verhard oppervlak kansrijk en wenselijk is. Dit omdat de kosten voor waterzuivering aanzienlijk lager zouden zijn als er minder hemelwater op de zuivering zou komen. Het zou daarom logisch zijn om huishoudens en bedrijven korting te geven op de waterzuiveringsheffing wanneer zij minder of geen hemelwater op het riool lozen. Echter, anno 2021 is een dergelijke belastingkorting in Nederland (nog) niet mogelijk binnen de huidige wet- en regelgeving.
Voorbeeld
In Duitsland wordt gewerkt met differentiatie van de zuiveringsheffing. In Hamburg wordt tariefdifferentiatie toegepast op basis van informatie over de staat van het oppervlak van het perceel (verhard dan wel onverhard). Over oppervlaktes die water vasthouden of infiltreren (bv. groene daken, half-verharding, infiltratievoorzieningen) wordt een lagere heffing berekend dan over verhard oppervlak. Verder wordt voor installaties voor regenwatergebruik met een overloop en een opslag van minimaal 2m3 20m2 van het verharde oppervlak afgetrokken.
Met 5.71 m2/inwoner heeft Basel (Zwitserland) het grootste oppervlak groene daken per inwoner in de wereld. In Basel heeft een stadsecoloog jarenlang gelobbyd voor meer groene daken in zijn stad. Hij heeft in samenwerking met de universiteit aldaar zelfs een speciale plantensamenstelling ontwikkeld die goed bij de lokale biodiversiteit past. Basel begon met communicatie en subsidies. Na verloop van tijd is korting op de waterheffing ingevoerd als extra middel om burgers te laten wennen aan het idee van groene daken. Na 20 jaar heeft de stadsraad in Basel met een ruime meerderheid gestemd voor het verplichten van groene daken in nieuwbouw en grote verbouwingen. Om deze verplichting meer legitimiteit te geven handhaafden ze de 50% korting op de waterheffing. Zo werkt differentiatie op heffingen om
- bewustzijn te vergroten,
- inmasseren van de noodzaak tot verdere verplichtende maatregelen, en
- het verzachten van verplichtende maatregelen.
- Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties
