Stand van RVO: Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB)
Wij zien een landschap van regelingen, programma’s en wet- en regelgeving dat veel te omvangrijk is geworden. Daardoor zijn grote delen van dit landschap te complex en zien we dat zorgvuldig ontworpen instrumenten elkaar in de praktijk beconcurreren of conflicteren. Onze klanten ervaren dit ook. Via de Stand van RVO proberen wij hun signalen aan het licht te brengen.
Welke regeling?
Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB)
Achtergrondinformatie
De landen van de Europese Unie maken samen het zogeheten Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB). De lidstaten mogen daar, binnen vastgestelde kaders, hun eigen invulling geven. Agrarisch ondernemers kunnen van deze regeling gebruikmaken.
Het GLB bestaat uit twee pijlers: (1) het Garantiefonds en (2) het Plattelandsfonds.
(1) Garantiefonds:
- Basispremie inkomsten aanvragen;
- Eco-regeling;
- Grondgebonden (afhankelijk van aantal hectares uitbetaald);
- Focus op duurzaamheid;
- Het ministerie van Landbouw, Natuur en Visserij (LNV) bepaalt de inhoud.
De grondgebonden regelingen in het nieuwe GLB richten zich op een vergoeding voor landbouwgrond en aangrenzende landschapselementen. Om in aanmerking te komen voor grondgebonden regelingen moet een landbouwer voldoen aan conditionaliteiten. Deze conditionaliteiten richten zich in het nieuwe GLB weer sterker op verduurzaming. Europa heeft de kaders voor deze conditionaliteiten opgesteld. Ieder land krijgt de mogelijkheid de conditionaliteiten zo in te vullen dat zij bijdragen aan de specifieke eigen uitdagingen.
- Basispremie: dit betreft directe inkomenssteun. Onder deze premie kan een bedrijf een vast bedrag per hectare krijgen.
- De eco-regeling: dit is de grote verandering in het nieuwe GLB. Agrariërs die zorgen voor het landschap en ecosysteemdiensten leveren, worden daarvoor vergoed. Hoe meer eco-activiteiten een boer onderneemt, hoe hoger de vergoeding. Er is een lijst met 21 eco-activiteiten waaruit boeren kunnen kiezen. De opgetelde waarde van de uitgevoerde eco-activiteiten bepaalt voor welke premie een boer in aanmerking komt, waarbij 3 niveaus mogelijk zijn: brons, zilver en goud.
(2) Plattelandsfonds:
- ANLb (Agrarisch Natuur- en Landschapsbeheer);
- Niet-grondgebonden;
- Provincies bepalen de inhoud;
- Een deel van de uitvoering loopt via RVO, een deel via de uitvoerders van gemeenten.
Onder de gebiedsgerichte samenwerkingen valt het Agrarisch Natuur- en Landschapsbeheer (ANLb).
- Het ANLb ondersteunt het beheer van natuurgebieden en verbindt deze met elkaar. Daarnaast zijn er veel soorten (planten en dieren) die hun leefgebied in het agrarisch gebied hebben. Via het ANLb worden de leefgebieden voor deze soorten in stand gehouden. Europa is medefinancier van deze subsidie. De uitvoering van het ANLb wordt gedaan door 40 agrarische collectieven, waarin ruim 11.000 boeren samenwerken. Een agrarisch collectief is een samenwerkingsverband in een bepaald gebied. Dit maakt het ANLb een vreemde eend in de bijt. Want hoewel deze regeling onder het Plattelandsfonds hoort, is het wél grondgebonden. Onder het nieuwe GLB worden de begrenzingen van de beheersgebieden uitgebreid, zodat meer boeren kunnen deelnemen. Daarnaast kan het ANLb worden toegepast op activiteiten in de bufferzones rondom Natura-2000-gebieden.
Waar knelt het? Wat horen wij van ondernemers?
In de praktijk ervaren ondernemers dat binnen het nieuwe GLB de eco-regeling conflicteert met het Agrarisch Natuur- en Landschapsbeheer (ANLb). Boeren kunnen onder zowel de eco-regeling als het ANLb voor veel vergelijkbare activiteiten subsidies aanvragen. Hoe de eco-regeling en het ANLb zich tot elkaar verhouden, is voor boeren onduidelijk en zij weten niet welke van de twee het aantrekkelijkst is. Het kan zelfs financieel interessanter zijn om als agrariër niet meer mee te doen aan het ANLb en uitsluitend te kiezen voor de eco-regeling. Ondernemers moeten namelijk veel percelen opgeven in de Gecombineerde opgave. Dat is veel werk, wat afschrikt om mee te doen, ook omdat de kans op foute meldingen dan toeneemt.
