REDIII – Vergunningen Hernieuwbare Energie
REDIII (Renewable Energy Directive III) is de Europese richtlijn voor hernieuwbare energie. Ze heeft als doel de energietransitie te versnellen en zo de Europese klimaatdoelen dichterbij te brengen. Een belangrijk onderdeel gaat over vergunningverlening voor hernieuwbare-energieprojecten en bijbehorende energie-infrastructuur.
Wat is REDIII?
REDIII is de derde versie van de Europese richtlijn voor hernieuwbare energie. De herziene richtlijn heeft als doel om de energietransitie te versnellen, zodat Europa minder afhankelijk wordt van het buitenland en de Europese klimaatdoelen dichterbij komen. Een belangrijk onderdeel van REDIII richt zich op het versnellen van procedures rond natuur- en milieuvergunningen. Het ministerie van Klimaat en Groene Groei werkt op dit moment om het vergunningendeel van REDIII op te nemen in nationale wetgeving, zodat het ook in Nederland kan worden toegepast. We verwachten dat op 1 juli 2026 de nationale wetgeving van kracht is.
Voor wie is REDIII?
Overheden kunnen gebruik maken van de mogelijkheden die REDIII biedt om duurzaamheidsambitie te realiseren zonder afbreuk te doen aan inspraak van betrokkenen. Daarnaast is het mogelijk voor initiatiefnemers om gebruik te maken van de mogelijkheden die REDIII biedt om een vergunning te krijgen, waar dat nu soms moeilijk is.
REDIII in één oogopslag
In één keer op de hoogte over REDIII? Neem een kijkje op onze infographic:
Wat zijn de mogelijkheden van REDIII?
Wat kan REDIII betekenen voor de energietransitie? De opties van REDIII die nu in beeld zijn, zijn als volgt:
Op dit moment kan geen vergunning worden afgegeven voor hernieuwbare-energieprojecten waarvan niet kan worden uitgesloten dat die leiden tot het in gevaar brengen van het duurzaam voortbestaan van een beschermde populatie. Als gevolg van REDIII wordt de vergunningverlening binnen en buiten versnellingsgebieden op dit onderdeel iets soepeler.
Een hernieuwbaar energieproject kan een vergunning krijgen wanneer voorafgaand aan de activiteit passende mitigerende maatregelen worden genomen die het doden of verstoren van beschermde soorten, zo veel als redelijkerwijs mogelijk, voorkomen. Dit geldt ook wanneer het project leidt tot doding of verstoring waarvan niet volledig kan worden uitgesloten dat er negatieve effecten zijn op de staat van instandhouding.
Hernieuwbare-energieprojecten binnen en buiten versnellingsgebieden worden geacht van hoger openbaar belang te zijn. Dit maakt de ADC-toets (Alternatieven - Dwingende reden van groot openbaar belang - Compensatie) makkelijker te doorlopen, omdat de “dwingende reden” hiermee is ingevuld. Voor de andere onderdelen van de ADC-toets biedt deze bepaling in REDIII geen oplossing.
Sommige hernieuwbare-energieprojecten leiden tot natuurschade die niet voorkomen kan worden. In dat geval kunnen projecten voor zonne- of windenergie, inclusief bijbehorende elektriciteitsinfrastructuur, toch worden toegestaan als (fysieke) compenserende natuurmaatregelen worden getroffen. Als die op dat moment niet beschikbaar zijn, is het binnen versnellingsgebieden mogelijk dat het bevoegd gezag op kosten van de initiatiefnemers zorgt voor de natuurcompensatie, waardoor vergunningverlening toch mogelijk is.
Er moet aan veel eisen worden voldaan voordat gebruik gemaakt kan worden van deze “compensatie”, waardoor dit in de praktijk naar verwachting slechts zelden toepasbaar is. In specifieke situaties kunnen initiatiefnemers milieueffecten financieel compenseren via een fonds beheerd door de overheid. Dit is echter aan strenge voorwaarden verbonden:
- Voor projecten voor zon-, wind- en elektriciteitsinfrastructuur.
- Als mitigatie of fysieke compensatie door de initiatiefnemer zelf niet mogelijk is.
- In zogenaamde versnellingsgebieden, die door de overheid na een uitgebreide milieubeoordeling (plan-MER) is aangewezen. Aan het aanwijzen van versnellingsgebieden zijn ook voorwaarden gebonden. Deze kunnen niet in nationaal beschermde natuurgebieden liggen en moeten onderdeel zijn van de mapping.
- Alleen als er sprake is van onverwachte milieueffecten die niet voorzien waren bij de MER-procedure voor het aanwijzen van het versnellingsgebied.
Aan de slag met REDIII
Ben jij een projectontwikkelaar, initiatiefnemer, of collega-ambtenaar en wil je aan de slag met REDIII? Lees dan de handleiding REDIII hieronder:
Meer informatie
- Bijlage bij de Kamerbrief (7 oktober 2025), waarin op pagina 3 en 4 een toelichting wordt gegeven op de implementatie van REDIII bij vergunningverlening.
- REDIII herziene richtlijn EU
- Internet consultatie wetsvoorstel met reacties
- Internet consultatie mapping met reacties
- De officiële EU REDIII-richtlijn
- Aanbeveling met toelichting op REDIII
- Leidraad voor het versnellen van vergunningverlening
- Leidraad voor het aanwijzen van versnellingsgebieden
- EU-guidance voor net- en opslaginfrastructuur voor hernieuwbare energie
Onderzoek naar compensatie van natuureffecten door bevoegd gezag
Onderzoeksbureau Decisio onderzocht de methodiek van compensatie. Het verslag kunt u hieronder bekijken:
Vragen over REDIII?
Neem contact op met: miek@minezk.nl.
- Ministerie van Klimaat en Groene Groei
