Verduurzaming onderwijsgebouwen - primair en voortgezet onderwijs
De onderwijssector biedt nog veel kansen voor verduurzaming. Het is een uitdaging voor veel bestaande onderwijsbestuurders om hun panden te renoveren naar frisse en toekomstbestendige gebouwen. De informatie op deze pagina helpt hierbij.
Blijf op de hoogte via e-mail
Een duurzaam schoolgebouw heeft een gezond binnenklimaat, een laag energieverbruik en is betaalbaar. Bij primair en voortgezet onderwijs spelen schoolbesturen en de gemeenten een belangrijke rol in deze verduurzaming.
Kijk hier voor verduurzaming onderwijsgebouwen mbo, hbo en wo.
Sectorale routekaart verduurzaming schoolgebouwen
In de Sectorale routekaart voor verduurzaming van schoolgebouwen beschrijven de PO-raad, de VO-raad en de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) wat er moet gebeuren om de duurzaamheidsambities te realiseren.
Ruimte-OK: kennis en ondersteuning
Kenniscentrum Ruimte-OK ondersteunt het primair en voortgezet onderwijs bij het verduurzamen van vastgoed. Vanuit de programma’s Scholen op koers naar 2030 en Scholen besparen energie voorziet Ruimte-OK gemeenten en schoolbesturen van advies, informatie en praktijkverhalen. Ruimte-OK neemt ook deel aan het Kennis- en innovatieplatform verduurzaming maatschappelijk vastgoed.
Frisse Scholen
Een Frisse School is een schoolgebouw (basis- of voortgezet onderwijs) met een laag energieverbruik en een gezond binnenmilieu. In een Frisse School is aandacht voor energie, luchtkwaliteit, temperatuur, licht en geluid.
Programma van Eisen Frisse Scholen
Het Programma van Eisen (PvE) Frisse Scholen 2025 helpt schoolbesturen en gemeenten in hun rol als opdrachtgever van verbouw of nieuwbouw. U kunt bouw- en ontwerpkosten besparen door uw eisen in een vroeg stadium te bepalen. Deze versie is aangepast op basis van de eisen in het Bouwbesluit op 1 januari 2025.
Met het PvE Frisse Scholen 2025 kunt u:
- een ambitieprofiel voor energie en binnenmilieu vaststellen;
- aanvullende inzichten op circulair en zeer energiezuinig bouwen;
- natuurinclusief/klimaatadatief bouwen
- eisen opnemen voor het ontwerp en het bestek;
- offertes voor bouwopdrachten opstellen en bouwopdrachten verstrekken;
- de uitvoering controleren en het eindresultaat toetsen;
- eisen stellen aan monitoring en beheer en onderhoud.
Frisse Scholen Ambitiewijzer
Door de Ambitiewijzer in te vullen krijgt u een overzicht van de eisen uit het PvE die voor uw school het meest relevant zijn. De Ambitiewijzer begint met een paar vragen over uw ambities voor een energiezuinig, gezond en comfortabel schoolgebouw. De samenvatting is per eis als pdf te downloaden en dient als hulpmiddel tijdens het ontwerp- en bouwproces van de nieuwbouw of verbouw van de school.
Frisse Scholen Proceshandleiding
De proceshandleiding verduidelijkt hoe u het PvE kunt gebruiken in elke fase van het bouw- en ontwerpproces. Per fase krijgt u relevante tips waar u als opdrachtgever voordeel uit kunt halen. Verder leest u bij de ontwerpfase welke tekortkomingen veel voorkomen. Bij de bouwfase vindt u relevante aandachtspunten.
Frisse Scholen Scorekaart
Als opdrachtgever moet u tijdens het ontwerp- en bouwproces de (tussen)resultaten toetsen. Na de bouw controleert u of alles echt werkt zoals afgesproken. Hiervoor is de Frisse Scholen Scorekaart (Excel) ontwikkeld. Deze scorekaart vult u het beste in samen met een deskundig en/of onafhankelijk adviseur.
Inschrijven voor updates
Een aantal tools en bestanden op deze pagina komt uit 2021. U kunt deze blijven gebruiken. U ontvangt automatisch bericht over een nieuwe versie, als u zich bovenaan de pagina abonneert op updates. Klik daarvoor op de blauwe envelop en vul uw emailadres in.
Beslisboom verduurzaming scholen PO en VO
De Beslisboom verduurzaming scholen helpt schoolbesturen bij het kiezen van de beste aanpak voor het verduurzamen van schoolgebouwen. De Beslisboom geeft een indicatie van de benodigde bouw- en investeringskosten, opties voor de financiering en handige informatie over uit- en aanbestedingsprocedures.
Ga naar de Beslisboom verduurzaming scholen PO en VO (versie 2021)
Natuurinclusieve en klimaatadaptieve school
Een gezond binnenklimaat gaat samen met een gezonde omgeving. Daarom is het belangrijk om klimaatadaptieve en natuurinclusieve maatregelen in een gebouwontwerp te verwerken bij renovatie en nieuwbouw. Dit document geeft een Programma van Eisen voor de buitenkant van het (school)gebouw. En legt een verbinding met de directe omgeving. De methoden in dit document kunt u als aanvulling op de PvE Frisse Scholen gebruiken, maar zijn ook geschikt voor andere gebouwtypen.
Verduurzaming utiliteitsbouw
Voor de verduurzaming van de utiliteitsbouw vindt u veel informatie en tools op onze website. Bijvoorbeeld financieringstips, besparingsmogelijkheden en informatie over wet- en regelgeving.
Kijk hiervoor op onze pagina Verduurzaming utiliteitsbouw.
Meer informatie en voorbeelden
- Praktijkverhalen schoolgebouwen: een overzicht van energiebesparende projecten en maatregelen om het binnenmilieu te verbeteren.
- Praktijkervaringen uit het programma Scholen op koers.
- Viewer Circulair Bouwen: een overzicht van de door ons geselecteerde innovatieve, energiezuinige en duurzame projecten in het maatschappelijk vastgoed, waaronder onderwijsgebouwen.
- Bouwen aan natuurinclusieve onderwijsomgevingen: gids van Collectief Natuurinclusief voor gemeenten en schoolbesturen.
- Kennisdocument Basiskwaliteit natuur: kennisdocument van het ministerie van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur (LVVN) om te werken aan een gezonde leefomgeving en veerkrachtige natuur.
