Veiligheidssysteem voor het verminderen van graafschades aan transportleidingen voor gevaarlijke stoffen (GeoSaFence) (2022)

Samenvatting project

Aanleiding

In Nederland worden jaarlijks 370 miljoen ton petrochemische producten vervoerd, waarvan 35% via buisleidingen. Het transport via buisleidingen is kosteneffectief, veilig en milieuvriendelijk. Bij onbekendheid met de ligging van kabels en leidingen kunnen chauffeurs van zware graafmachines ondergrondse leidingen beschadigen. Dit is het grootste veiligheidsrisico voor buisleidingen. Als er door graafwerkzaamheden een incident plaatsvindt, dan kan dit tot ernstige gevolgen leiden zoals brand,  explosies, milieuschade of economische schade.

Vanwege meerdere redenen wil de buisleidingsector veiligheidsincidenten voorkomen. Ondanks verplichtingen vanuit wet- en regelgeving zoals WIBON is de kans hierop nog steeds aanwezig. WIBON staat voor Wet Informatie-uitwisseling Bovengrondse en Ondergrondse Netten en netwerken. Deze wet schrijft de wijze van informatie-uitwisseling tussen netbeheerders en grondroerders voor. 

Bovenop de wettelijke verplichtingen zijn extra veiligheidsmaatregelen nodig om de kans op graaf-schade aan buisleidingen verder te verlagen. Dit kan door invoering van een alarmeringssysteem dat graafmachinisten en leidingeigenaren waarschuwt als een graafmachine zich te dicht in de buurt van een ondergrondse leiding met gevaarlijke stoffen bevindt.
  

Doel

Het versterken van de omgevingsveiligheid in de buurt van ondergrondse buisleidingen door het ontwikkelen en testen van een GeoSaFence veiligheidssysteem. Dit systeem alarmeert graaf-machinisten en leidingeigenaren bij niet aangemelde graafwerkzaamheden nabij buisleidingen met gevaarlijke stoffen. Deze tijdige alarmering verlaagt de kans op milieuschade en veiligheidsincidenten en verhoogt het maatschappelijk draagvlak voor transport van gevaarlijke stoffen via buisleidingen.

Aanpak

Deze Safety Deal omvat drie fasen:
1.    Het ontwikkelen van het GeoSaFence alarmeringssysteem;
2.    Het testen en verder verbeteren hiervan;
3.    Het verkennen en uitwerken van andere toepassingsmogelijkheden zoals tijdige signalering van andere infrastructuur leidingen en kabels.

In het project wordt gewerkt met een stuurgroep en meerdere projectgroepen. De stuurgroep bestaat uit vertegenwoordigers van de Safety Deal projectdeelnemers en stelt de benodigde werkpakketten per fase vast. De projectleider van een werkpakket vult de projectstappen verder in om het beoogde resultaat binnen budget te realiseren.

De werkzaamheden in fase 1 zijn gebaseerd op een promotie onderzoek aan de Universiteit Twente genaamd ‘Developing a geo-fencing based safety system for high-pressure pipeline’. Hierin zijn bouwstenen voor de ontwikkeling van een GeoSaFence alarmeringssysteem opgenomen.

In fase 2 wordt nauw samengewerkt met SOMA bedrijfsopleidingen waar jaarlijks 550 van de 700 graafmachinisten in Nederland worden opgeleid. Op het grote oefenterrein in Harderwijk zal het GeoSaFence alarmeringssysteem bij diverse graafwerkzaamheden worden getest op gebruikers-vriendelijkheid en betrouwbaarheid.

In fase 3 wordt met alle projectdeelnemers geïnventariseerd voor welke andere toepassingen het GeoSaFence alarmeringssysteem zou kunnen worden gebruikt. Aan de hand van praktijktesten wordt de haalbaarheid hiervan voor bijvoorbeeld ondergrondse kabels onderzocht.

Deze Safety Deal zal naast het hoofdresultaat van een tweezijdig werkend alarmeringssysteem zorgen voor extra aandacht voor de omgevingsveiligheid. De graafsector en verhuurders van graafmachines zullen zich door dit VELIN initiatief nog meer bewust worden van de risico’s van graafschade bij grondwerkzaamheden zoals aanbrengen van drainage of grondboren. Dit soort grondwerkzaamheden is verantwoordelijk voor vrijwel alle graafschade incidenten in Nederland. De bijdrage hieraan van graafactiviteiten gerelateerd aan onderhoudswerkzaamheden in opdracht van buisleiding eigenaren is zeer laag. 
 

Algemene informatie project

Projectcode
SVO222006

Toegezegde subsidie
€ 466.088

Projectperiode
juni 2023 – juni 2025

Samenwerkingsverband
ketensamenwerkingsverband 

Projecttype
milieustudie (C)

Projectthema’s

• veiligheidscultuur
• ketenverantwoordelijkheid
• transparante sector
• veilige bedrijventerreinen en clusters          

Penvoerder
Witteveen + Bos

Projectdeelnemers

• Vereniging van Leidingeigenaren in Nederland (VELIN)
• Saxion
• SOMA College
• Vakvereniging “Het Zwarte Corps”
• N.V. Nederlandse Gasunie
• Northern Offshore Gas Transport (NOGAT) B.V.
• Petrochemical Pipeline Services B.V.
• Stichting Leidingenstraat Nederland
• Wintershall Noordzee B.V.
• Vermillion Energy Netherlands B.V.
• Nederlandse Aardolie Maatschappij B.V.
• RRP
• SODAQ Engineering B.V.

Contact
Contactpersonen:

• Marc Taken, E marc.taken@witteveenbos.com, T 06-22619476 
• Klaas Winters, E klaas.winters@velin.nl, T 013-5944767

De Subsidieregeling Versterking Omgevingsveiligheid ondersteunt Safety Deals. Dit zijn bovenwettelijke veiligheidsinitiatieven van industriële bedrijven die werken met gevaarlijke stoffen of risicovolle processen.