HyNose - eNose netwerken voor real-time detectie van waterstof en waterstofdragers, waaronder ammoniak (HyNose) (2023)

Samenvatting project

Aanleiding

In de afgelopen tien jaar zijn diverse eNose-netwerken in Nederland opgericht. Deze netwerken worden onder andere gebruikt in de chemieclusters bij Amsterdam, Rotterdam, Moerdijk, Delfzijl en Geleen. Een netwerk van elektrische neuzen (ook wel eNoses of snuffelpalen genoemd) geeft een beeld van de veranderingen in de luchtsamenstelling in de omgeving van risicovolle bedrijven. De meetgegevens van het eNose-netwerk zijn gekoppeld aan controlekamers van bedrijven, veiligheidsregio’s en omgevingsdiensten. Zo kan dit meetsysteem de aangesloten private en publieke partijen online informeren over de waarneming en lokalisatie van gasemissies. Het gaat vooral over de uitstoot van gassen die kunnen leiden tot geurhinder of een teken zijn van een veiligheidsincident met gevaarlijke stoffen.

De huidige energietransitie brengt veel nieuwe risico’s met zich mee. Veel bedrijven bereiden zich voor op het grootschalig gebruik van groene waterstof en andere waterstofdragers. De eNose detecteert deze gevaarlijke stoffen. Niet alleen het waterstofgas zelf, maar ook waterstofdragers zoals ammoniak, tolueen en methylcyclohexaan. Daarom kunnen eNose-netwerken bijdragen aan de vermindering van veiligheidsrisico’s van deze drie zeer zorgwekkende stoffen (ZZS) door tijdige detectie en lokalisatie. Door koppeling van eNose-netwerken van meerdere bedrijven met die van toezichthouders kan een regionaal ‘monitoring netwerk’ opgezet worden. Dit kan het mogelijk maken om eerder in te grijpen bij ongewone voorvallen en veiligheidsincidenten waarbij gevaarlijke gassen vrijkomen.

Doel

Het versterken van de omgevingsveiligheid door koppeling en optimalisatie van eNose-netwerken tot een ‘early warning’ systeem voor tijdige detectie en lokalisatie van gasvormige emissies van gevaarlijke stoffen. Deze Safety Deal zorgt voor een nog betere en snellere benutting van de meetgegevens. Het gaat om het verder verbeteren van het signalerings- en alarmeringssysteem dat mogelijke emissiebronnen met eNoses continu op afstand monitort.  Daarnaast is er extra aandacht voor het op tijd signaleren en lokaliseren van waterstof en waterstofdragers met behulp van een verder ontwikkeld HyNose netwerk.

Aanpak

Een eNose-netwerk binnen een bedrijf of regio monitort de emissies van de eigen bronnen. Dit legt continu het emissieprofiel vast en brengt zo in beeld wat normaal is. Een afwijking hiervan (‘anomaliedetectie’) kan op een mogelijk veiligheidsincident wijzen. Hoe hoger de dichtheid van het netwerk, hoe preciezer het profiel kan worden bijgehouden. Deze Safety Deal gaat aan de slag met de doorontwikkeling en koppeling van de eNose-netwerken.  Dit levert een verbeterd meetsysteem op, dat eerder en met hogere betrouwbaarheid een waarschuwing geeft (‘early warning’-systeem). In samenhang hiermee wordt ook de ‘Haz-Mat’-module voor het vastleggen van veiligheidsincidenten met ‘hazardous materials’ (gevaarlijke stoffen) verder uitgewerkt.

Deze Safety Deal omvat 5 werkpakketten: 

1.  ontwikkelen, testen en implementeren van algoritmen voor het ‘early warning’-systeem;
2. ontwikkelen, testen en implementeren van algoritmen voor de Haz-Mat module;
3. vergroten van draagvlak bij ketenpartners en deelnemers van bestaande eNose-netwerken;
4. bevorderen van delen van kennis en ervaringen met andere eNose-netwerken in Nederland;
5. projectmanagement.

De eNose-netwerken voor geurmonitoring worden dus uitgebreid met ‘early warning’-functies om veiligheidsrisico’s rond waterstof, waterstofdragers en andere gevaarlijke stoffen op tijd te kunnen signaleren. De goede samenwerking met betrokken publieke en private partijen in deze Safety Deal garandeert een innovatieve en breed geaccepteerde product-markt-technologie-combinatie (PMTC). De ontwikkelde modules worden geïntegreerd in het softwareplatform waarin de eNose-metingen online worden gevolgd. De modules zullen dus beschikbaar zijn voor alle eNose-gebruikers. Deze Safety Deal zal de clustersamenwerking tussen bedrijven en toezichthouders verbeteren en leiden tot blijvende verbeteringen van de omgevingsveiligheid.

Algemene informatie project

Projectcode
SVO223025

Toegezegde subsidie
€ 167.937

Projectperiode
juli 2024 – juni 2025

Samenwerkingsverband
Clustersamenwerkingsverband   

Projecttype
Proces- en organisatie-innovatie (A)   

Projectthema
Transparante sector          

Penvoerder
Comon Invent B.V. 

Projectdeelnemers

• Tata Steel Nederland B.V.
• Vopak Terminal Europoort B.V.
  

Contact
Contactpersoon

• Simon Bootsma, E bootsma@comon-invent.com, T 06-55163421    

De Subsidieregeling Versterking Omgevingsveiligheid ondersteunt Safety Deals. Dit zijn bovenwettelijke veiligheidsinitiatieven van industriële bedrijven die werken met gevaarlijke stoffen of risicovolle processen.