Diergezondheidsfonds (DGF)
U krijgt als veehouder hulp bij besmettelijke dierziektes op uw bedrijf. Samen werken we aan het voorkomen en bestrijden van deze ziektes. Zo houden we gezonde dieren, gezonde mensen en een goede exportpositie.
De EU en het ministerie van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur betalen mee aan het Diergezondheidsfonds (DGF). Als u meer dan een bepaald aantal dieren houdt, betaalt u als veehouder of broederij ook mee.
Diergezondheid in de veehouderij
(Een tractor rijdt door een wei. Beeldtitel: Gezamenlijk Belang, diergezondheid in de veehouderij. Johan Mostert:)
RUSTIGE MUZIEK
JOHAN MOSTERT: Zodra het weer eind september, oktober wordt zodra de vogeltrek is en ik hoor de vogels betekent dat voor mij wel: risico vogelgriep.
(Een boerenbedrijf vanuit de lucht.)
Je weet gewoon niet wat ze bij zich kunnen hebben.
(Een tractor rijdt over een smalle landweg.)
We zijn hier in 1990 gestart en we hebben altijd hier naar volle tevredenheid ons werk kunnen doen.
In 2003, meen ik, toen kwam de vogelgriep in Barneveld.
Maar dat was voor je gevoel een ver-van-je-bedshow.
TEUS KREUGER: In 2003 werden we totaal verrast.
Er waren wel draaiboeken, maar ze moesten nog afgestoft worden.
Dus er gingen nogal wat dingen niet helemaal goed in het begin.
En het brak ook nog uit midden in het centrum van de pluimveehouderij.
En daardoor kon het virus zich veel meer verspreiden dan gewenst was.
Daarna zijn de draaiboeken steeds beter geworden.
En nu door de monitoring, die veel stringenter is opgezet vinden we wat, dan hebben we het in het algemeen weer snel onder controle.
Ook bij uitbraken met hoog pathogeen die we de afgelopen jaren wel verschillende keren gekend hebben dan bleef het gelukkig bij enkele bedrijven.
(Teus zet een doos in een auto. Eenden drinken water.)
MOSTERT: Ik had wat eenden die niet helemaal fit waren.
De volgende morgen werden dat er al meer.
Ik had er toen een paar weggebracht naar mijn dierenarts.
Ik kwam tegen het avondeten nog een keer in de stal.
Dat werd gewoon steeds erger.
Toen heb ik mijn dierenarts weer gebeld en die zei ook: Ik kom wel kijken.
Toen was hij er ook niet zo gerust meer op.
En toen zei hij ook: Het is misschien toch goed om de NVWA in te seinen.
Dan wordt het zogenaamde specialistenteam ingeschakeld.
Dat is een dierenarts van de NVWA een dierenarts pluimvee van de Gezondheidsdienst en ik als practicus.
Als we dan maar iets van twijfel hebben, dan nemen we zowel swabs als bloedmonsters.
En die worden dan zo snel mogelijk naar Lelystad gebracht.
Binnen acht uur hebben we een voorlopige uitslag.
MOSTERT: Ik had het nooit kunnen denken dat vogelgriep nog een keer zo'n bedreiging zou worden voor ons bedrijf.
(In een laboratorium staat)
EEFKE WEESENDORP: Op het moment dat er bij een bedrijf een uitbraak is van vogelgriep, dan gaan we ook typeren.
Wat is dat voor virus? Hoe zitten die genetisch in elkaar?
Dan kunnen we vervolgens ook zien hoe zijn bepaalde uitbraken gerelateerd aan elkaar.
Of zien we het virus weer terug in bijvoorbeeld wilde dieren.
Het is voor de sector van belang om verspreiding tegen te gaan.
En onze analisten staan dus 24 uur per dag klaar om die resultaten zo snel mogelijk bij de NVWA en de veehouder te krijgen.
(Johan loopt tussen z'n eenden.)
MOSTERT: De dieren die weggehaald worden, die worden vergoed.
Dat wordt ook gewoon netjes gedaan.
Maar je hebt natuurlijk wel je vervolgschade.
Volgens het protocol mag je een dag of zestig geen dieren houden.
Zodra er een vogelgriepuitbraak is dan is Nederland de status 'vogelgriepvrij' kwijt.
En in al die tijd zijn er dus producten die niet geëxporteerd mogen worden.
Daar wordt dus eigenlijk de hele sector toch wel mee geschaad.
RUTH BOUWSTRA: Eigenlijk zijn er drie routes waarin je tot een verdenking kunt komen van vogelgriep.
Dat is via een ziekte op het bedrijf zelf.
Dat is op basis van de reguliere monitoring.
En dat is in de derde plaats op basis van het insturen van dieren waar je niet een andere diagnose kunt stellen en denkt: het kan ook nog vogelgriep zijn.
Zelfs als wij maar lichte twijfel hebben dan kan ik swabs nemen, insturen om het uit te sluiten.
En dat kost de pluimveehouder op dat moment geen geld, dat onderzoek.
Dat wordt ook betaald vanuit het Diergezondheidsfonds.
Eigenlijk is er een systeem dat voor iedereen beschikbaar is dat ook voor het collectief ervoor zorgt dat je je gezondheidsstatus kunt waarborgen en daarmee ook laagdrempelig veel informatie uit het veld kunt verzamelen.
(Een onderzoeker heeft een orgaan van een eend in een potje gedaan. Een koe staat te kauwen.)
INGETOGEN MUZIEK
KREUGER: In ons gebied hebben wij 18 jaar geleden mond-en-klauwzeer gehad.
Rundvee is daar volop getroffen.
Er werd gevaccineerd om het virus tegen te houden maar door allerlei handelsafspraken kon je dan de producten niet meer kwijt.
Dus al die dieren die gevaccineerd zijn hebben er wel voor gezorgd dat het virus uiteindelijk stopte maar al die dieren moesten daarna ook afgevoerd worden.
En de veehouders raakten hun complete veestapel kwijt.
(Koeien lopen een wei uit.)
FRANK POST: Als sterk exporterend land hebben we een probleem als onze melkproducten niet meer geëxporteerd mogen worden.
Dat geeft grote schade voor onze melkverwerkers.
En de melkverwerkers zijn grotendeels coöperatieven in Nederland.
Dus dat heeft grote gevolgen voor ons allemaal.
(Een vrouw doet een hok open.)
Wij hebben een kleine 140 melkkoeien en 70 à 80 stuks jongvee.
Gelukkig hebben we hier op het bedrijf nog nooit een besmettelijke ziekte meegemaakt.
Eerder dacht ik weleens: het is ook je eigen schuld.
Of: je kunt ook wel opletten. Ziektes komen niet vanzelf.
Soms komen dus ziektes wel vanzelf. Je voorkomt niet alles.
Veehouders zien het ook echt niet.
Het zijn natuurlijk allemaal ziektebeelden die zo weinig voorkomen, die herken je niet.
Daarom is die veearts dan ook van belang.
Die zou dat in ieder geval sneller moeten herkennen.
En als die twijfelt, overlegt hij het wel met de Gezondheidsdienst of de NVWA.
En die zullen die ziektebeelden goed moeten kennen.
(Frank stapt een stal in.)
Monitoring in de melk, monitoring aan de slachtlijn en de veearts die meldingen doet.
Er moet een partij zijn die dat monitort en uitvoert en er toezicht op heeft.
(In de stal staan koeien.)
GELOEI
BOUWSTRA: De belangrijkste doelen van de monitoring zijn het opsporen van ziektes, die grote consequenties hebben voor de veehouderij.
Daarnaast houden we een oog op de trends en ontwikkelingen van bepaalde dierziektes.
En we proberen nieuwe dierziektes zo snel mogelijk op te sporen.
Als belangrijkste voorbeeld daarvan over de afgelopen jaren kennen we het Schmallenbergvirus.
Dat is in 2012 ontdekt hier in Nederland.
Na infectie werden er misvormde kalveren en lammeren geboren.
Als we terugkijken in onze diergezondheidsmonitoring dan zien we dat daar al signalen werden opgepikt dat er iets mis was bij de melkkoeien in Nederland.
POST: En als je een Diergezondheidsfonds hebt moet je dus ook aan monitoring doen. Dat hoort ook bij elkaar.
Uiteindelijk is elk pluimveebedrijf wel een risicobedrijf.
Er loopt pluimvee en er kan gewoon ook vogelgriep uitbreken.
Dus vanuit dat oogpunt is het gewoon heel goed dat het Diergezondheidsfonds er is.
KREUGER: Ik denk dat iedere sector wil dat zijn eigen sector beschermd is tegen grote uitbraken.
In ieder geval zorgt voor een degelijke schadevergoeding.
Als je iets voor het collectief hebt georganiseerd dan moeten alle betrokken partijen ook continu blijven investeren in verbetering.
En efficiënt blijven uitvoeren van de dingen die je doet.
POST: En dan kun je lang discussiëren over de hoogte van de verzekeringspremie en welke diensten ervoor geleverd moeten worden.
Maar even terug naar de basis: ik ben blij dat we een Diergezondheidsfonds hebben dat een risico afdekt dat je niet kunt dragen.
Zo simpel is het.
(Het Nederlandse wapenschild met daarnaast: Rijksdienst voor Ondernemend Nederland. Het beeld wordt donkerblauw met wit. Beeldtekst: Gezamenlijk Belang, diergezondheid in de veehouderij. Ga voor meer informatie naar rvo.nl/diergezondheidsfonds.)
Waarvoor is het fonds?
Vanuit het DGF betalen we kosten en uitgaven om:
- dierziekten te voorkomen;
- dierziekten op te sporen;
- besmettelijke dierziekten te bestrijden;
- zoönosen (infectieziektes die dieren op mensen kunnen overdragen) te onderzoeken en bestrijden.
Vanuit het DGF worden kosten en uitgaven betaald voor het voorkomen, bestrijden en onderzoeken van dierziekten die:
- zich snel kunnen uitbreiden;
- ernstige schade veroorzaken bij de diersoort;
- niet of niet compleet te voorkomen of bestrijden zijn met normale bedrijfsmiddelen.
Om welke dieren gaat het?
Het gaat om dieren in de veehouderij en (vaccin)broedeieren. Voor iedere diersoort geldt een ander tarief. Ook binnen dezelfde diersoort kunnen tarieven verschillen. Dit heeft bijvoorbeeld te maken met het doel of de leeftijd van het dier.
Wat gebeurt er bij een uitbraak?
Iedere houder heeft een meldingsplicht bij verdenking van ernstige dierziekten. Deze ziektes worden aangifteplichtige dierziekten genoemd. Voorbeelden zijn mond- en klauwzeer, vogelgriep, Q-koorts, blauwtong of scrapie. Een overzicht van aangifteplichtige dierziekten vindt u op de website van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA).
Besmettelijke dierziekten
Is er een mogelijke uitbraak van een meldingsplichtige dierziekte op uw bedrijf? Meld dit dan bij de NVWA. U vindt meer informatie op Uitbraak besmettelijke dierziekte.
Belangrijk: Vermoedt u een besmetting van blauwtong op uw bedrijf? Meld dan de verdenking van blauwtong bij uw eigen dierenarts.
Tegemoetkoming in de schade
Heeft de NVWA na uw melding een bestrijdingsmaatregel opgelegd om zo verspreiding van de ziekte te voorkomen? Bijvoorbeeld het ruimen van dieren of het vervroegd afvoeren van dieren naar de slacht? Na taxatie ontvangt u dan een tegemoetkoming in de schade uit het DGF. De wet bepaalt hoeveel u krijgt voor uw dieren. Meer hierover leest u op Tegemoetkoming in schade bij besmettelijke dierziekte.
Blauwtong
Sinds 5 september 2023 zijn er in Nederland besmettingen met het blauwtong-virus (BTV) onder schapen, geiten en runderen. Ook andere herkauwers zijn gevoelig voor het virus. Het virus verspreidt zich via een mug (de knut). Vermoedt u een besmetting op uw bedrijf? Meld dan de verdenking van blauwtong bij uw eigen dierenarts.
Blauwtong is een meldingsplichtige dierziekte, maar geen bestrijdingingsplichtige dierziekte. Daarom krijgt u geen tegemoetkoming in de schade vanuit het DGF. De kosten voor monitoring op verdenking van en onderzoek naar het BTV worden wel vanuit het DGF vergoed.
Vaccinaties en export
Op dit moment zijn er 3 vaccins tegen BTV-3 beschikbaar. Lees meer over de aanpak van blauwtong op de website van de Rijksoverheid. Nederland heeft door de besmettingen geen officiële EU-vrijstatus meer. Dit betekent dat er strengere eisen gelden voor export van schapen en andere herkauwers. Lees hierover meer op de website van de NVWA.
Welke maatregelen zijn er?
Het DGF zorgt voor maatregelen die de kans op een uitbraak van besmettelijke dierziektes kleiner maken. Het voorkomen van ziektes is de belangrijkste rol van het DGF. Dit doen we door preventief te testen. Is er sprake van een uitbraak van een bestrijdingsplichtige ziekte? Dan neemt de overheid maatregelen om de ziekte te bestrijden.
Het DGF regelt:
- de diergezondheid in de gaten laten houden, onderzoeken en testen. Dit doet onder andere de Gezondheidsdienst voor Dieren.
- overname, bloedmonsters en onderzoek van dieren die misschien een besmettelijke dierziekte hebben. Dit doet de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit.
- betalen voor schade bij ruiming van dieren op besmette bedrijven.
Hoe verdelen we de kosten?
Overheid en sectorpartijen hebben afgesproken hoe de kosten worden verdeeld. Er is een balans tussen:
- ondernemersrisico (veehouder)
- bescherming van de volksgezondheid (overheid)
- bescherming van de sector (overheid en veehouder)
Plafondbedrag per sector
U hoeft nooit meer dan een bepaald bedrag mee te betalen. Per sector geldt er een plafondbedrag voor alle kosten. Daarboven is het risico voor de overheid. Dit beschermt dierhouders tegen te hoge kosten.
Hoe betaalt u mee
U ontvangt een brief met de DGF-heffing. Hierin staat hoeveel u moet betalen en hoe dit is berekend. Pluimveehouders krijgen de heffing elke 2 maanden. Houders van varkens, schapen, geiten, runderen en broederijen krijgen de heffing na afloop van een kalenderjaar.
Inkomsten en uitgaven
De uitgaven van het DGF over 2023 vindt u in onderstaande infographic. In het jaarverslag Diergezondheidsfonds staan de inkomsten en uitgaven van het fonds over 2023. U vindt ze onder de letter D. Ook vindt u informatie over wat het DGF voor u en de sector doet. U kunt ook de jaarverslagen van eerdere jaren bekijken.
Waar besteedt het Diergezondheidsfonds (DGF) in 2023 geld aan?
Met het geld uit het (DGF) werken we samen aan het voorkomen en bestrijden van dierziektes.
Het voorkomen van dierziektes is verdeeld in:
- Preventie/monitoring (51%)
- Crisisparaatheid (11%)
- Overig (10%)
Het bestrijden van dierziektes is verdeeld in:
- Verdenkingen (6%)
- Bestrijding (22%)
De uitgaven per sector zijn:
- € 7.475.000 voor de sector rund. Er gaat € 5.436.000 naar preventie/monitoring, € 932.000 naar crisisparaatheid, € 165.000 naar verdenkingen, € 937.000 naar overige en € 5.000 naar bestrijding.
- € 1.111.000 voor de sector schaap. Er gaat € 612.000 naar preventie/monitoring, € 140.000 naar crisisparaatheid, € 83.000 naar verdenkingen, € 276.000 naar overige en € 0 naar bestrijding.
- € 2.503.000 voor de sector varken. Er gaat €1.242.000 naar preventie/monitoring, € 1.051.000 naar crisisparaatheid, € 36.000 naar verdenkingen, € 174.000 naar overige en € 0 naar bestrijding.
- € 965.000 voor de sector geit. Er gaat € 816.000 naar preventie/monitoring, € 99.000 naar crisisparaatheid, € 2.000 naar verdenkingen, € 48.000 naar overige en € 0 naar bestrijding.
- € 8.323.000 voor de sector pluimvee. Er gaat € 6.248.000 naar preventie/monitoring, € 940.000 naar crisisparaatheid, € 0 naar verdenkingen, € 1.135.000 naar overige en € 0 naar bestrijding.
- € 24.112.000 voor de uitgaven van het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV). Er gaat € 8.523.000 naar preventie/monitoring, € 1.697.000 naar crisisparaatheid, € 2.368.000 naar verdenkingen, € 1.664.000 naar overige en € 9.860.000 naar bestrijding.
Aanvragen via Gecombineerde opgave
In de Gecombineerde opgave staat de vraag of u aanspraak wilt maken op een tegemoetkoming uit het DGF. Het is belangrijk dat u hier Ja invult. Omdat de EU meebetaalt, is een deel van het DGF staatssteun. Daarom is aanvragen verplicht.
Wetten en regels
Meer informatie vindt u in de officiële wetteksten en regelingen:
- Ministerie van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur
