Nationale Aanpak Funderingsproblematiek

Dat doen wij door ondersteuning en kennis te bieden aan overheden, corporaties en professionals in de woningmarktsector. Ook ondersteunen we onderzoek en innovatie rond het voorkomen, herkennen en herstellen van funderingsproblemen. We zetten daarbij graag in op kennisdeling en het leren van en met elkaar.

Inzicht, transparantie en bewustwording

Wij richten ons met de NAF op de funderingsproblematiek en de aanpak daarvan bij woningen met houten paalfunderingen of woningen die op staal zijn gefundeerd, oftewel ondiep gefundeerd. Deze funderingen, vaak toegepast voor 1970, kunnen kwetsbaar zijn.

Er is een veelvoud van factoren dat het schaderisico bepaalt. Denk aan het funderingstype en de relatie met bijvoorbeeld de bodemgesteldheid en grondwaterstanden. Helaas is het daardoor lastig om een goed totaalbeeld te krijgen van de omvang en de aard van de problemen. Vaak zijn wetenschappelijke aannames en aanvullend lokaal onderzoek nodig om een landelijk beeld te scheppen. Daarin worden wel fikse stappen gezet. Zie bijvoorbeeld de klimaatschadeschatter (droogte).

Samen met onderzoeksinstellingen bekijken we hoe we de informatie over opgave, aard en geografische spreiding van de problematiek nog verder kunnen objectiveren, bundelen en verdiepen. Maar ook kijken we naar welke onderzoeksvragen daar (nog) bij horen. Met het Kennis Centrum Aanpak Funderingsproblematiek (KCAF) ontwikkelden we de funderingsviewer indicatieve aandachtsgebieden. Deze landelijke kaart toont de gebieden waar aandacht ten minste op zijn plaats is voor problemen met houten funderingspalen. De kaart wordt ook gebruikt door woningtaxateurs. De verkoop van een woning is een logisch moment om aandacht te hebben voor de staat van de fundering. Daarom werkten we eerder met anderen ook aan een standaardpassage in de modelkoopovereenkomst voor woningen.

Om een goed handelingsperspectief te ontwikkelen, is lokaal inzicht in de problematiek en openheid daarover belangrijk. Sommige gemeenten, zoals Rotterdam, Zaanstad, Schiedam, Haarlem en Gouda bieden dit inzicht al. We helpen andere gemeenten graag op weg met onze kennis en ons netwerk.

Funderingsaanpak door gemeenten en woningcorporaties

De verantwoordelijkheid voor funderingsaanpak ligt meestal bij de eigenaar van het pand of VvE. Een aantal corporaties is hiermee actief en ook een aantal gemeenten besteedt hier aandacht aan. De NAF zet zich in om de kennis en expertise, die deze partijen door de jaren heen ontwikkelden, actief te delen. Hierdoor kunnen ook andere gemeenten en corporaties dit inzetten. Zo hebben wij met KCAF samengewerkt aan enkele handreikingen voor woningeigenaren en voor gemeenten.

Pilot sloop-nieuwbouw bij funderingsschade in combinatie met verduurzamingsopgave

De NAF gaf ondersteuning aan de pilot Versterken en Verduurzamen van de Gemeente Zaanstad, Rabobank Metropoolregio Amsterdam en Bouwend Nederland. In deze pilot is een twee-onder-een-kap woning met ernstige funderingsschade volledig vervangen door een nieuwe toekomstbestendige prefab-woning. Dit is een geslaagd voorbeeld van hoe op een haalbare en betaalbare manier zowel fonderingsproblemen als een grote en kostbare verduurzamingsopgave in een keer opgelost kan worden. De lessen uit deze pilot vindt in onderstaande handreiking. 

Expertise op maat

Wilt u als decentrale overheid of corporatie met de aanpak aan de slag? Of loopt u daarbij tegen knel- of vraagpunten aan? Wij bieden kortlopende expertise op maat om u en de aanpak in Nederland verder te helpen. Heeft u vragen over de lokale opgave of de aanpak? Dan bespreken wij graag met u de bestaande mogelijkheden. Ook geven wij gemeenten desgewenst meer informatie over het Fonds Duurzaam Funderingsherstel, dat woningeigenaars kan helpen funderingen te herstellen.

Kennisontwikkeling en innovatie

Verschillende partijen werken aan innovaties in en bij de aanpak van funderingsproblematiek. Het gaat dan zowel over algemene kennisontwikkeling als over het vinden van effectieve manieren om problemen te voorkomen, tijdig te signaleren en aan te pakken. Innovatie kan bijdragen aan het voorkomen van problemen en het verminderen van de vaak hoge kosten voor herstel.

Voor een goed inzicht in welke kennisontwikkelingen en innovaties hierin kunnen bijdragen, liet de NAF onderzoek laten doen door TNO en Deltares. Het rapport 'Naar een kennisagenda funderingsproblematiek' schetst de omvang en aard van de funderingsproblematiek. Welke kennis is er beschikbaar en voor welke onderwerpen is kennisontwikkeling nodig voor een effectieve aanpak? 

Bekijk het rapport Naar een kennisagenda funderingsproblematiek voor meer informatie hierover.
 
De NAF werkt door op diverse onderzoekslijnen uit het rapport en kijkt naar een programmatische aanpak hiervan. Daarbij werkt het samen met onderzoeks- en kennisinstellingen. Concreet werkt NAF op dit moment aan de volgende 3 innovaties rond preventie en herstel :

• onderzoek om te komen tot preventieve maatregelen tegen bacteriële aantasting met SHR, zie Onderzoek conserveringsmethoden (grenen)houten paalfunderingen;
• grondwateraanvulling voor funderingsbehoud. Zie in het verlengde daarvan de kennisontwikkeling rond actief grondwaterpeilbeheer in bebouwd gebied;
• een praktijkonderzoek, voor particuliere woningeigenaren, naar de mogelijkheid voor sloop-nieuwbouw bij gestapelde opgaven als funderingsherstel en verduurzaming

Sommige van deze onderwerpen vragen in 2021 mogelijk opnieuw inzet. Verder werken we ook mee aan een onderzoek naar de mogelijkheid voor sloop-nieuwbouw voor particuliere woningeigenaars, waarbij ook aandacht is voor funderingsherstel en verduurzaming.

Bijdragen aan kwaliteit van de aanpak

Funderingsherstel is ingrijpend en kostbaar. Het is dus van groot belang dat dat deskundig en direct goed gebeurt. Daarbij is een juiste diagnose vooraf natuurlijk onmisbaar. Daarom dragen we financieel bij aan het totstandkomen van actuele en algemeen geaccepteerde richtlijnen voor funderingsonderzoek. De huidige richtlijnen vindt u op de webpagina Platform Funderingsonderzoek. 

Kennisdeling met het veld

Kennisdelen blijven we doen met en voor het veld. Dat kan in de vorm van brochures of door het organiseren van netwerk- of themabijeenkomsten voor verschillende partijen of doelgroepen. Ook verbinden wij koplopers met partijen die knelpunten ervaren of partijen die met de problematiek aan de slag willen. Denk bijvoorbeeld aan risicocommunicatie, data verzamelen of datagebruik.

Door de droogte in de afgelopen jaren is er steeds meer aandacht voor funderingsproblematiek. Ook is er een steeds breder opererend netwerk op dit vlak en dat van bodemdaling. Wij werken daar sinds 2012 hard aan mee in opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK), voor en met de doelgroepen en relevante kennisorganisaties.

Meer weten?

• Houtvretende bacterie bedreigt kwart miljoen woningen (Stadszaken.nl) - pilot moet oplossing bieden
• Als je huis verzakt (video op YouTube)
• Waar ik woon zakt het (video op YouTube)