Aantasting houten palen door schimmels en bacteriën

Laatst gecontroleerd op:
6 september 2022
Gepubliceerd op:
2 april 2019

Schimmels hebben 3 dingen nodig om te overleven: vocht, zuurstof en voeding. Ontbreekt er één van deze zaken, dan gaan ze dood. De 2 factoren die altijd aanwezig zijn bij een fundering op houten palen, zijn: vocht en voeding. Onder de grond is het altijd vochtig en de voeding is (helaas) het hout van de paal. Naast schimmels, kunnen ook bacteriën houten funderingspalen verzwakken. Ook bacteriën gebruiken namelijk het hout als voedingsstof.

Aantasting houten palen door schimmels

Houten palen zijn letterlijk het voedsel van schimmels. Onder de grond is het altijd vochtig en de voeding is (helaas) het hout van de paal. Dit betekent dat wanneer de factor ‘zuurstof’ toegevoegd wordt, een ideale omgeving gecreëerd wordt voor schimmels om te leven en zich te vermenigvuldigen.

De schimmels eten de paal letterlijk op. Wanneer deze zijn kracht verliest, verdwijnt de stabiliteit waarvoor de fundering juist dient en zorgt dit voor problemen. In ideale omstandigheden staan funderingspalen dan ook altijd volledig onder (grond)water, waardoor er geen zuurstof bij kan komen.

Wanneer het grondwaterniveau zakt (bedoeld of onbedoeld), kan er bij de bovenkant van de paal zuurstof komen en begint de paal weg te rotten. Dit wordt ook wel ‘paalrot’ of ‘palenpest’ genoemd.

Aantasting van houten palen door bacteriën

Naast schimmels, kunnen ook bacteriën houten funderingspalen verzwakken. Ook bacteriën gebruiken namelijk het hout als voedingsstof. Het grote verschil tussen schimmels en bacteriën is dat er, in deze laatste categorie, soorten bestaan die geen zuurstof nodig hebben om te overleven. Verschillende bacteriesoorten houden elkaar ook zonder zuurstof in leven.

Om met elkaar in contact te komen, moeten deze bacteriën zich wel verplaatsen binnenin de houten paal. Dit laatste is de reden waarom aantasting door bacteriën voornamelijk voorkomt in funderingspalen van grenenhout. Deze houtsoort heeft een open celstructuur waar (grond)water makkelijk doorheen kan stromen.

De bacteriën liften mee met deze waterstroom om zo elkaar te vinden. Stichting Hout Research onderzocht in opdracht van het KCAF of er een methode is om dit proces te stoppen. De resultaten staan beschreven in het onderzoek conserveringsmethoden (grenen)houten paalfunderingen.

Grondwaterniveau kan bedoeld of onbedoeld dalen

Het grondwaterniveau kan dalen door:

bedoelde daling

De Waterschappen regelen de grondwaterniveaus in Nederland. Zij zijn verantwoordelijk voor het op peil houden van de (grond)waterstanden. Diverse belangen spelen een rol bij bepaling van de hoogte van dit peil. Een waterschap is wel eens genoodzaakt om het waterpeil in een gebied tijdelijk te laten dalen, omdat het moet anticiperen op veel regenval. Deze tijdelijke blootstelling van de houten palen aan zuurstof, levert niet direct problemen op. Daar waar echter het standaardpeil langdurig verlaagd moet worden, levert dit waarschijnlijk wel problemen op. Met name in de drogere zomerperiode worden hierdoor funderingspalen soms voor een langere tijd blootgesteld aan zuurstof. Bodemdaling en klimaatverandering spelen hierbij een grote rol.

onbedoelde daling

Het grondwaterniveau rondom een fundering daalt soms ook onbedoeld. Bijvoorbeeld door grote boomwortels in de buurt van de fundering. Deze zuigen veel grondwater weg waardoor de funderingspaal droog komt te staan. Daarnaast is het ook mogelijk dat lekkende rioleringsbuizen onbedoeld zorgen voor een lagere grondwaterstand. Wanneer een rioleringsbuis beschadigd raakt (bijvoorbeeld door boomwortels), en het grondwater loopt via deze beschadiging de buis in, kan in de directe omgeving het grondwaterniveau dalen.

Aanvullen van grondwater

Indien de aantasting nog niet té ver is, kunnen funderingen worden gered door het aanvullen van grondwater in droge perioden. Het is een manier om aantasting van houten funderingspalen door schimmels te stoppen door middel van actief grondwaterpeilbeheer.

Vragen over funderingsproblematiek?

Bent u particulier? Neem dan voor uw vragen contact op met het KCAF.

Bent u geen particulier maar heeft u bijvoorbeeld als overheidsinstelling, bedrijf of organisatie een vraag? Mail ons via funderingsproblematiek@rvo.nl.

In opdracht van:
  • Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties
Bent u tevreden over deze pagina?