Zakendoen in Belarus (Wit-Rusland)

Sancties tegen Belarus

Er gelden EU-sancties tegen Belarus (Wit-Rusland). U moet goed uitzoeken of u mag zakendoen met een Belarussische partij. En of u uw product of dienst mag verhandelen. Onze informatie helpt u hierbij:

• Sancties Belarus: vind de officiële documenten.
• Zakendoen in een land met sancties: handige uitleg met afbeeldingen.

Belarussische tegensancties

Als tegenreactie heeft Belarus ook maatregelen ingesteld die handel en investeringen beperken:

• Er is een importverbod voor bepaalde voedselproducten.
• Er is een verbod voor bepaalde buitenlandse bedrijven (waaronder enkele Nederlandse) om hun aandelen in Belarussische bedrijven te verkopen. Dit ondermijnt de eigendomsrechten en vormt een risico waar nieuwe buitenlandse investeerders rekening mee moeten houden.

Heeft u vragen over de sancties? Neem dan contact op met het Ondernemersloket Sancties Rusland. Hier kunt u ook vragen stellen over Belarus.

• Neem contact op

Inwoners en maatschappij van Belarus

Het huidige grondgebied van Belarus was eeuwenlang een onderdeel van andere landen, waaronder Rusland, Polen en Litouwen. Na het uiteenvallen van de Sovjet-Unie werd het land in 1991 onafhankelijk.

De Sovjettijd heeft zijn sporen achtergelaten in Belarus. Zo zijn er nog veel staatsbedrijven. Ook heeft het land altijd een nauwe band gehouden met Rusland. De huidige president, Aleksandr Loekasjenko, is al sinds 1994 staatshoofd. Hoewel Belarus officieel een presidentiële republiek is, heeft de overheid kenmerken van een autoritair regime.

Het land scoort in de Corruptions Perceptions Index (2023) van Transparency International vrij slecht: 37 (van de 100 punten). Na de presidentsverkiezingen van augustus 2020 was het lang onrustig in het land. In het voorjaar van 2022 vielen Russische troepen onder meer via Belarus Oekraïne in. Door de steun aan de Russische invasie is de Belarussische regering nog hechter verweven geraakt met Rusland.

In Belarus wonen 9,3 miljoen mensen (2022). De bevolking krimpt al een aantal jaar. Vooral het platteland verliest veel inwoners. De meeste mensen wonen dan ook in de grote steden, waarvan ongeveer 20% in de hoofdstad Minsk.

Ruim 80% van de inwoners behoort tot de etnische Belarussen. Verder wonen er veel etnische Russen, Polen en Oekraïners. De officiële talen zijn: Wit-Russisch, Russisch. De talen die Belarussen het meeste gebruiken tijdens het zakendoen zijn Russisch, Engels en Duits. Oosters-orthodox is veruit de grootste religie onder Belarussen die gelovig zijn, op afstand gevolgd door het katholicisme. Verder zijn er ook veel Belarussen die geen geloof aanhangen.

Economie van Belarus

De economie van Belarus kent sinds 2015 zowel perioden van groei als van krimp. Er zijn sterke economische banden met Rusland, dat de belangrijkste handelspartner is voor import en export. Hoewel de dienstensector al sinds 2015 meer bijdraagt aan het bruto nationaal product dan de industrie, is de laatstgenoemde sector nog steeds belangrijk. Zo zijn de belangrijkste exportproducten van Belarus geraffineerde aardolie en meststoffen op basis van de grondstof potas.

Volgens het IMF kromp de Belarussische economie in 2022 met 4,7%. Dit kwam vooral door EU-sancties en de verstoorde handel met Oekraïne. In 2023 groeide de economie weer met 3,9%, doordat huishoudens meer uitgaven, er iets meer geïnvesteerd werd en de maakindustrie goed groeide. De sectoren IT en transport kregen echter klappen door sancties en werknemers die wegtrokken uit het land.

Ondanks dat de Wereldbank 1,2% groei verwacht in 2024, zijn de economische vooruitzichten voor Belarus niet rooskleurig. De productiecapaciteiten zitten aan hun limiet, en doordat er minder wordt verkocht aan het buitenland hopen voorraden zich op. De groei hangt grotendeels af van het financiële beleid van de overheid.

Handel Nederland – Belarus

In 2023 bedroeg de export van Nederlandse goederen naar Belarus € 176,0 miljoen. 

Meer weten? De volgende bronnen bieden meer handelscijfers:

• Bekijk het overzicht van de handel tussen Belarus en Nederland op Trademap van het International Trade Center (ITC). Via criteria kunt u 'import' of 'export' aanpassen.
• Bekijk de website van het Centraal Bureau voor Statistiek voor informatie over de handel met Belarus.
• U vindt het bruto nationaal product, economische groei, demografische gegevens en meer in onze onze Factsheet Belarus.

Handelsrelatie EU – Belarus

De handelsrelatie tussen de Europese Unie (EU) en Belarus is gebaseerd op een verdrag uit 1989. Dit werd gesloten tussen de Europese Gemeenschap en de Sovjet-Unie. Er is in 1995 een nieuwe overeenkomst opgesteld, maar deze is nog niet door de EU bekrachtigd. De reden is dat Belarus zich niet genoeg inzet om de democratie te verbeteren. Sinds het voorjaar van 2022 gelden er vanuit de EU ook sancties tegen Belarus, die zich richten op bepaalde sectoren.

Meer weten? De Europese Commissie biedt een overzicht van de handel met Belarus.

Zakendoen in Belarus

Investeringsgidsen consultancybureaus

In investeringsgidsen van consultancybureaus staat vaak praktische informatie over zakendoen. Denk aan het investeringsklimaat, belastingregels of ondernemingsvormen. Voorbeelden voor Belarus zijn:

• EY, Doing business in Belarus 2020 (pdf)
• UHY, Doing business in Belarus 2020 (pdf)

Deze gidsen zijn uit 2020 en daarom deels verouderd. Houd hier rekening mee.

Gedeelde douaneregels

Belarus is onderdeel van de Euraziatische Economische Unie (EAEU). Ook Rusland, Armenië, Kirgizië en Kazachstan zijn bij deze douane-unie aangesloten. Binnen de unie zijn afspraken gemaakt over invoerrechten, producteisen en invoerbeperkingen.

Lees meer over de EAEU

Internationaal maatschappelijk verantwoord ondernemen

Zakendoen in Belarus biedt kansen, maar kent ook uitdagingen. Deze vragen om een goede voorbereiding. Zo moet u zich houden aan de geldende sancties. Let er op dat u op een maatschappelijk verantwoorde manier onderneemt in het buitenland.

De Nederlandse overheid verwacht dat u de risico's voor mens en milieu in uw eigen bedrijfsvoering en internationale waardeketen in kaart brengt, en dat u negatieve gevolgen voorkomt en aanpakt. Ook moet u hierover communiceren. Dit heet due diligence (gepaste zorgvuldigheid). Hierbij volgt u de OESO-richtlijnen voor multinationale ondernemingen over maatschappelijk verantwoord ondernemen.

Breng risico's in kaart

De volgende bronnen geven een indruk van de MVO-risico's in Belarus. Het is belangrijk dat u de risico's ook verder onderzoekt, voordat u in dit land zakendoet. En dat u op de hoogte blijft van de lokale situatie en ontwikkelingen.

• MVO Risico Checker (MVO Nederland)
• Corruption Perceptions Index (Transparency International)
• Human Development Index (Verenigde Naties)
• Status van conflicten (Crisis Group)
• ThinkHazard (Wereldbank)
• Reisadvies (Ministerie van Buitenlandse Zaken)

Meer weten of hulp nodig?

• RVO biedt ondernemers informatie over internationaal maatschappelijk verantwoord ondernemen. De Nederlandse ambassade ondersteunt u met informatie en contacten.
• Het MVO-steunpunt helpt u op weg met advies en informatie om maatschappelijk verantwoord ondernemen en due diligence toe te passen.

Exportregels voor Belarus

De online portal Access2Markets van de Europese Commissie bevat de belangrijkste exportregels en praktische tips voor Belarus. Heeft u niet eerder met Access2Markets gewerkt? Lees dan eerst ons stappenplan voor Access2Markets.

Wat mag u niet of beperkt exporteren?

1. Goederen die onder EU-sancties vallen

Vanwege EU-sancties mag u bepaalde goederen niet naar Belarus exporteren. Om welke goederen het gaat, vindt u in de officiële sanctieteksten. Onze informatie over zakendoen in een land met sancties legt in een paar stappen uit wat u moet nalopen.

2. Militaire goederen en dual-use-goederen

Voor goederen die (ook) militair te gebruiken zijn, heeft u vaak een vergunning nodig. Soms mag u de goederen niet exporteren. Op de website van de Rijksoverheid leest u meer over de export van militaire en dual-use-goederen.

3. Goederen die Belarus heeft verboden

Belarus heeft een importverbod ingesteld voor bepaalde producten, waaronder veel levensmiddelen en consumptiegoederen. Om welke productcodes het gaat, vindt u in het officiële decreet 700 (Belarussisch) op de website van de Belarussische overheid.

Let op:  Belarus past het decreet regelmatig aan, waardoor er veel uitzonderingen zijn. Wij raden u aan alle aanpassingen te controleren. Sommige bedrijven bieden hier overzichten voor, bijvoorbeeld:

• TWS: overzicht van alle decreten met aanpassingen op decreet 700 (Belarussisch)
• Alta: decreet 700 met alle aanpassingen erin verwerkt (Russisch)

Documenten en procedures

De volgende bronnen bieden informatie over exportregels:

• De KVK heeft meer informatie over exportdocumenten.
• De Nederlandse Voedsel en Warenautoriteit (NVWA) geeft informatie over exportprocedures bij dierlijke en plantaardige producten.

Tijdelijke invoer

Belarus is ondertekenaar van de ATA-conventie. Maar de KVK geeft op dit moment geen ATA-carnets af voor Belarus.

Hulp van het ambassadekantoor

Het ambassadekantoor in Minsk staat klaar om u te helpen bij al uw ondernemersvragen. De medewerkers ter plekke kennen de lokale markt en geven praktische tips. Bij zakelijke conflicten kunnen de medewerkers van het kantoor u bijvoorbeeld in contact brengen met juristen en fiscalisten.

Bekijk de contactinformatie van het ambassadekantoor op de website Netherlands and You. Op de website Nederland Wereldwijd vindt u het reisadvies voor Belarus.

Meer weten?

• Kijk bij World Integrated Trade Solution (een initiatief van de Wereldbank en UNCTAD) voor statistieken over Belarus.
• Ook de website van het Belarussische statistiekenbureau Belstat vindt u cijfers en gegevens.
• Kijk wat handelsakkoorden en handelsbelemmeringen voor uw handel kunnen betekenen.
• Ondernemen in Belarus kent risico's. Lees meer over Weerbaar Ondernemen.