Do's-and-don'ts in China

Steeds meer jonge mensen in steden zoals Beijing en Shanghai spreken Engels, maar bij het zakendoen spreken de meeste mensen Mandarijn. Spreekt u de taal niet (goed genoeg), schakel dan een tolk in. Als u zelf geen tolk heeft, kan de Chinese partij een tolk inzetten, maar dat is minder efficiënt en minder professioneel.

Zorg er ook voor dat u uw materialen (visitekaartjes, brochures, website, presentaties, en dergelijke) ook in het Chinees heeft. Zo geeft u het signaal af dat u serieus bent.

Het uitwisselen van visitekaartjes is in China normaal in zakelijke kringen. Reik het visitekaartje altijd met 2 handen aan, eventueel met de Chinese zijde naar boven. Neem het ook met beide handen in ontvangst. Stel een vraag over het kaartje, bijvoorbeeld over de functie die de persoon bekleedt, het logo, of het design. Dat wordt als beleefd ervaren.

Tegenwoordig worden kaartjes steeds minder vaak gebruikt, en linken beide personen direct via de WeChat-app (de Chinese variant van WhatsApp). Zorg dus dat u over beide beschikt. 

In China worden familienamen vaak gebruikt. Op kaartjes en in gesprekken wordt eerst de achternaam en daarna de voornaam genoemd, maar in het Engels is dit vaak al omgedraaid. Het is handig om van tevoren de achternaam van de zakenpartner te achterhalen, als u die niet zeker weet.

Spreek zakenpartners met hun titel en achternaam aan, bijvoorbeeld: Mr Li of Director Li.

Verwacht niet dat u bij de eerste ontmoetingen al meteen zaken doet, integendeel. Er moet eerst een persoonlijke vertrouwensrelatie opgebouwd worden. In China is vertrouwen in een zakenpartner niet vanzelfsprekend. Het kan helpen om regelmatig met de zakenpartner af te spreken.

Tip: Bent u vaker in China, maak dan ook eens een niet-zakelijke afspraak met een zakenpartner die u al een tijd niet heeft gezien. Bijvoorbeeld om samen te lunchen. Lees ook: Zakendoen met China: de vertrouwensband is alles.

In de Chinese zakencultuur speelt entertainment een grote rol. Een zakelijk diner kan gevolgd worden door een avondje karaoke. Daarbij gaat het niet continue over zaken. U hoeft zakelijke gesprekken niet geheel te vermijden, maar wees u ervan bewust dat een diner of avondje uit vooral is bedoeld om elkaar beter te leren kennen om zo het vertrouwen te versterken.

Chinezen staan bekend om het eten. Met 2 personen is het gebruikelijk om 2 tot 3 gerechten in een restaurant te bestellen. Tijdens een gezamenlijke lunch of diner komt het voor dat de Chinese gastheer/vrouw het eten van de gezamenlijke schotels op uw bord legt, of het glas heft om te proosten.

Dit zijn voorbeelden van de etiquette. U kunt dit zelf ook terugdoen. Bent u de uitnodigende partij, neem dan ook dit initiatief. Zorg dat er voldoende zitplaatsen zijn; staand eten wordt in China niet gewaardeerd.

Voorstellen om te delen in de restaurantkosten is in China taboe. De uitnodigende partij bestelt het eten en betaalt ook de rekening. Wanneer u zelf zakenpartners uitnodigt, is het gebruikelijk dat u de rekening betaalt. Het is wel gebruikelijk om sowieso 1 of 2 keer aan te bieden de rekening te betalen. Dit zal dan door de uitnodigende partij direct worden geweigerd.

Probeer niet (stiekem) de rekening te betalen als u niet de uitnodigende partij bent. Ook dit is taboe en wordt niet gewaardeerd.

De beste relatiegeschenken voor uw Chinese zakenpartners zijn typisch Nederlandse souvenirs.

Bepaalde geschenken zoals horloges, klokken en paraplu's zijn juist niet geliefd. Dit omdat ze om diverse redenen (cultureel, taaltechnisch) refereren aan ongeluk of andere negatieve zaken. Zelfs onschuldig ogende geschenken kunnen in China een totaal andere beleving hebben. Ook moeten sommige kleuren vermeden worden. Check daarom van tevoren of de beoogde geschenken passend zijn.

China is niet naast de deur en de meeste bezoeken aan het land duren vaak maar kort. Vermijd echter om zoveel mogelijk afspraken in te plannen. Een zakelijke meeting in de ochtend mondt vaak uit in een uitnodiging voor de lunch, een meeting in de middag in een uitnodiging voor het diner.

Het is niet verstandig deze uitnodigingen af te slaan (zie: 'Probeer een band op te bouwen'). Houd hier rekening mee en probeer niet te veel afspraken in te plannen op een dag. Zijn meer afspraken absoluut noodzakelijk? Probeer dan uw bezoek aan China te verlengen.