Maatschappelijk verantwoord ondernemen in de Golfstaten

Binnen de Gulf Cooperation Council (GCC) werken de Golfstaten samen op het gebied van economie, handel, invoerrechten, de financiële sector, onderwijs en cultuur. Het handelsblok werkt ook aan een douane-unie en heeft sinds 2008 een gemeenschappelijke economische markt.

In de afgelopen 30 jaar is er in de Golfstaten veel veranderd. Door hoge inkomsten uit de oliewinning heeft er een economische transformatie plaatsgevonden. De afgelopen jaren zijn olie-inkomsten ingezet voor uitbreiding van de infrastructuur, een meer diverse economie, het scheppen van werkgelegenheid en het verbeteren van sociale indicatoren.

Hierdoor is de Golfregio nu een belangrijk gebied voor productie, doorvoer en dienstverlening.

Huidige MVO-situatie

Binnen de gehele Golfregio bestaat nog weinig wet- en regelgeving voor MVO-onderwerpen. Er zijn wel een aantal ontwikkelingen. Overheden en bedrijfsleven in de regio zijn zich steeds meer bewust van hun verantwoordelijkheden en het belang van MVO voor hun positie. Dat gaat om onderwerpen gerelateerd aan milieu en duurzaamheid, zoals hernieuwbare energiebronnen, waterconservering, maar ook veiligheid.

Aandachtspunt in de regio blijven mensenrechten, waaronder vrijheid van meningsuiting en vrouwenrechten, en de omstandigheden voor arbeidsmigranten die werkzaam zijn als bijvoorbeeld huishoudelijk personeel of in de bouw. Tegelijkertijd vinden ook op het gebied van werknemersrechten in verschillende Golfstaten ontwikkelingen plaats, waarbij de omstandigheden per Golfstaat verschillen.

Wet- en regelgeving

Wet- en regelgeving op het gebied van MVO is minder uitgebreid en gedetailleerd dan in Nederland en verschilt per Golfstaat. Voor specifieke vragen per land kunt u contact opnemen met de ambassades in de Golfregio.

MVO-risico's en kansen in de Golfstaten

Hieronder volgt een overzicht van enkele belangrijke MVO-risico's en kansen. Deze lijst is niet uitputtend. Risico's kunnen per sector, dienst en product verschillen. De risicochecker van MVO Nederland is een handige tool om voor uw eigen onderneming mogelijke risico's in kaart te brengen. Hierdoor kunt u gericht een plan van aanpak maken.

Milieu en waterschaarste

De Arabische landen zijn kwetsbaar voor de gevolgen van klimaatverandering. In het bijzonder voor waterschaarste, zeespiegelstijging en landdegradatie.

De Golfstaten bezitten momenteel ruim 60% van alle olie, maar beschikken slechts over 0,5% van de hernieuwbare zoetwatervoorraden in de wereld. De eerder genoemde milieubedreigingen zijn onderling met elkaar verbonden. Zo leidt zeer intensief gebruik van water in de landbouwsector tot nog extremere waterschaarste. Hoewel de regio 's werelds grootste ontziltingsinstallaties kent, staat waterbesparing hoog op overheidsagenda's in de Golfstaten.

Verder zorgt het dumpen van afval voor methaanemissies. Die dragen direct bij aan de opwarming van de aarde. Duurzamer omgaan met het milieu, ook door verdere inzet op hernieuwbare energie, is een belangrijk onderwerp in de langetermijnvisies van de Golfstaten.

Corruptiebestrijding

Hechte banden met personen of families met autoriteit kunnen uw onderneming ten goede komen. Het is van groot belang dat u uw relaties en uw reputatie niet laat vertroebelen door corruptie. Corruptie is strafbaar volgens de Nederlandse wet; ook als dit in de Golfregio plaatsvindt. Ook in de Golfregio is corruptie strafbaar en bestrijding daarvan is de afgelopen jaren een speerpunt geworden van lokaal overheidsbeleid.

De wereldwijde Corruption Perceptions Index van Transparency International geeft de mate aan waarin men corruptie ervaart in de publieke sector. U kunt in deze lijst ook de verschillen zien tussen de Golfstaten. Zoekt u tips over wat u kunt doen tegen corruptie? Lees dan de informatie 'anti corruption' op de website van de Verenigde Naties, of neem contact op met de ambassade. Bekijk ook onze informatie over corruptie.

Werkgelegenheid en arbeidsverhoudingen

Voor de hele Golfregio geldt dat de overheden prioriteit geven aan het diversifiëren van de economie en het creëren van werkgelegenheid. Burgers uit de Golfregio hebben daarbij in veel sectoren een voorrangspositie ten opzichte van andere nationaliteiten. Arbeidsomstandigheden voor expats en arbeidsmigranten verschillen binnen deze landen.

Onlangs hebben er in een aantal Golfstaten hervormingen binnen de arbeidswetgeving plaatsgevonden. Hierdoor gaan de arbeidsverhoudingen tussen werkgever en (expat-)werknemer langzaamaan veranderen. Stapsgewijs gaat men over naar een systeem met arbeidscontracten in plaats van het zogenaamde kafala-systeem, waarbij de werkgever optreedt als sponsor. Er blijven echter problemen bestaan bij de invoering van wet- en regelgeving en daardoor in de behandeling van arbeidsmigranten op het gebied van arbeidsparticipatie, arbeidsomstandigheden en in sommige gevallen dwangarbeid. Het is van belang hier scherp op letten bij de selectie van lokale partners en onderaannemers.

Wat kunt u doen aan MVO in de Golfstaten?

• Hanteer internationale richtlijnen. Binnen het Nederlandse MVO-beleid staan de OESO-richtlijnen centraal. In deze richtlijnen staat wat de Nederlandse overheid verwacht van bedrijven in het buitenland op het gebied van MVO. Zorg dat u bekend bent met deze richtlijnen en stimuleer zakenpartners, inclusief leveranciers en onderaannemers, om volgens internationale MVO-standaarden te handelen.
• Due diligence is een essentieel onderdeel van MVO en staat centraal in de internationaal erkende OESO-richtlijnen voor Multinationale Ondernemingen en de United Nations Guiding Principles (UNGP). Due diligence wordt ook wel gepaste zorgvuldigheid of ketenverantwoordelijkheid genoemd. De 'OESO Due Diligence Handreiking voor Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen' is een praktische handleiding voor bedrijven om verantwoord ondernemen in hun bedrijfsvoering toe te passen.
• De risicochecker van MVO Nederland geeft u een beeld van risico's in een land of sector. Hierdoor kunt u gericht een plan van aanpak maken.
• Als ondernemer is het belangrijk om te weten wat er in uw keten speelt en op welke manier u risico's minimaliseert. Heeft u bijvoorbeeld onvoldoende invloed op leveranciers? Dan kunt u collega-bedrijven, Europese brancheorganisaties, ngo's of lokale overheden inschakelen. Meer tips vindt u op de pagina Ketenverantwoordelijkheid: tips en tools.
• Houd een flexibele houding naar de sociale en economische omgeving. Neem de visies van stakeholders mee in de besluitvorming.
• Hoewel de economie van de Golfstaten ruimte biedt tot pionieren, stelt de markt zeer hoge eisen aan kwaliteit en inzet. Blijf dicht bij uw kernactiviteit wanneer u MVO integreert in uw onderneming in de Golfregio.
• Neem contact op met Nederlandse bedrijven die ervaring hebben met zakendoen in de Golfstaten. De Netherlands Business Council Dubai (NBC), de Benelux Business Council Abu Dhabi en de Dutch Business Council Qatar zijn netwerkorganisaties voor profilering en promotie van het Nederlandse bedrijfsleven, gevestigd in de VAE en Qatar.

Voor verdere informatie kunt u contact opnemen met een van onze adviseurs of met de Nederlandse ambassades in de Golfregio. De contactinformatie van de ambassades vindt u via de landenpagina's.

• Ik wil gratis advies