Walstroom

Subsidies om te verduurzamen

U kunt mogelijk subsidie krijgen voor de aanleg van de walstroomvoorziening in een Nederlandse zeehaven. De walstroomvoorziening moet vooral gebruikt worden door zeeschepen. Afhankelijk van het doel, aantal en de grootte van verschillende soorten zeeschepen kunt u subsidie aanvragen. Er zijn 2 subsidieregelingen:

• de Tijdelijke subsidieregeling walstroom zeeschepen 2024-2027 
• de Tijdelijke subsidieregeling walstroom klimaat 2024-2026 (tijdelijk gesloten)

Vanuit deze 2 subsidieregelingen kunt u voor 4 verschillende situaties subsidie krijgen voor de aanleg van een walstroomvoorziening in een Nederlandse zeehaven. U kunt subsidie aanvragen voor de aanleg van een walstroomvoorziening op een terminal die:

• zelf een AFIR-status heeft;
• zelf geen AFIR-status heeft maar wel bijdraagt aan het behalen van de AFIR-verplichting op havenniveau;
• niet bijdraagt aan een AFIR-verplichting en gericht is op CO₂-uitstoot reductie en
• niet bijdraagt aan een AFIR-verplichting en gericht is op stikstofdepositie reductie

Voor een aan te leggen walstroomvoorziening kunt u in de meeste gevallen kiezen uit meerdere van de bovenstaande opties. Het is uw eigen verantwoordelijkheid om hierin een keuze te maken. U moet er namelijk rekening mee houden dat u maar voor één optie subsidie ontvangt. Onderstaand stappenplan helpt u met het kiezen van de subsidie die het beste bij uw project past. 

Omschrijving AFIR-haven en AFIR-terminal

In de subsidieregelingen maken we onderscheid tussen een zeehaven, een AFIR-haven en een AFIR-terminal. 

Zeehaven

Een zeehaven is een uit land en water bestaand gebied met infrastructuur en voorzieningen die vooral bedoeld zijn voor: 

• de ontvangst van vaartuigen, het laden en lossen daarvan
• de opslag van goederen
• het in ontvangst nemen en leveren van die goederen
• het in- en ontschepen van passagiers, bemanningsleden en andere personen en alle 
• andere infrastructuur die voor vervoersexploitanten in het havengebied noodzakelijk is.

AFIR haven 

Een AFIR haven is een haven die in de 3 kalenderjaren voorafgaand aan de subsidieaanvraag gemiddeld werd aangedaan door:

• meer dan 100 containerzeeschepen van meer dan 5.000 brutoton; of
• meer dan 40 ro-ro-passagiersschepen of hogesnelheidspassagiersvaartuigen van meer dan 5.000 brutoton; of
• meer dan 25 passagiersschepen van andere types dan ro-ro-passagiersschepen of hogesnelheidspassagiersvaartuigen van meer dan 5.000 brutoton;

AFIR Terminal

Een terminal binnen een AFIR haven die voldoet aan één van bovenstaande voorwaarden van een AFIR haven. Dit zijn meestal grote terminals voor de overslag van containers of overstap van passagiers.
 

Walstroom een duurzaam alternatief

Een schip dat aan de kade of in een terminal ligt, verbruikt energie. Denk bijvoorbeeld aan eventuele kranen op het dek en de verwarming of koeling van het schip. Voor de opwekking van deze energie gebruiken schepen vaak generatoren die op fossiele brandstof draaien.

Een duurzaam alternatief voor deze generatoren is walstroom. Het schip krijgt dan aansluiting op een walstroominstallatie op de kade en kan zo de activiteiten aan boord voortzetten, maar dan schoner én stiller.

Walstroom in Nederland 

De komende jaren stimuleert de overheid de aanleg van walstroomvoorzieningen met subsidies. Hierdoor vermindert niet alleen de uitstoot van stikstof, CO₂ en andere schadelijke stoffen. Ook de geluidshinder van schepen aan de kade en terminals zal fors afnemen. 

Door walstroom wordt een bijdrage geleverd aan de klimaatopgave, de stikstofopgave en de luchtkwaliteit. Tevens neemt geluidshinder van schepen aan de kade fors af. Door walstroomvoorzieningen te realiseren, wordt niet alleen milieuwinst geboekt en geluidsoverlast teruggedrongen: er ontstaat mogelijk ook stikstofruimte voor klimaatprojecten in (en buiten) de haven.

Wetten en regelgeving

Nationaal beleid

Walstroom speelt een belangrijke rol in de verduurzaming van de maritieme sector, maar vergt forse investeringen in de havens. Het Rijk blijft daarom ook in de komende jaren de realisatie van walstroominstallaties ondersteunen. Door middel van subsidies kunnen investeringsbeslissingen ten aanzien van walstroom aanbod worden vergemakkelijkt en versneld.

• Havennota 2020-2030
• Green deal Zeevaart, binnenvaart en havens
• Intentieverklaring ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (IenW) en de Branche Organisatie Zeehavens (BOZ) over de uitrol van walstroom in de zeehavens
• Walstroomsubsidie zet in de rug voor verduurzaming scheepvaart en havens

Europees beleid

Nederland moet voldoen aan de walstroomverplichtingen uit de Europese Alternative Fuel Infrastructure Regulation (AFIR). Dit beleid verplicht de Europese havens om vanaf 2030 zogenoemde AFIR-schepen van walstroom te voorzien. Bij AFIR-schepen gaat het om containerschepen, cruiseschepen, passagiersschepen, en gecombineerde passagiers- en vrachtschepen vanaf 5000 GT. GT staat voor gross tonnage, waarmee het formaat van een schip wordt aangeduid. Dit zijn allemaal grote schepen, die ook aan de kade veel energie gebruiken.

Verordening (EU) 2023/1804 van het Europees Parlement en de Raad van 13 september 2023 betreffende de uitrol van infrastructuur voor alternatieve brandstoffen