Ontstaan van BENG

BENG en aardgasvrije nieuwbouw

De Wet Voortgang Energietransitie (wet VET) trad op 1 juli 2018 in werking. De wet regelt onder meer dat de aansluitplicht voor aardgas vervalt. In de praktijk betekent dat nieuwbouw niet meer zal worden aangesloten op aardgas, behalve in uitzonderlijke situaties.

Lees meer over aardgasvrij. Voor BENG betekent dit dat nieuwe gebouwen in vrijwel alle gevallen zonder aardgas zullen worden ontwikkeld.

Het BENG-proces

De energieprestatie van nieuwe gebouwen wordt bepaald door:

1. de maximale energiebehoefte in kWh per m² gebruiksoppervlak per jaar
2. het maximale primair fossiel energiegebruik, eveneens in kWh per m² gebruiksoppervlak per jaar
3. het minimale aandeel hernieuwbare energie in procenten

De overheid doorliep een aantal stappen om deze eisen vast te stellen. Marktpartijen waren daarbij betrokken:

• In 2015 stonden de voorgenomen BENG-eisen gepubliceerd in een brief van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) aan de Tweede Kamer.
• Vanaf 2015 gingen koplopers in de bouw aan de slag met BENG. Dat leidde tot enkele bevindingen. In deze onderzoeken gebruikten zij de bepalingsmethode NEN 7120. De NTA 8800 bestond toen nog niet.
• In 2017 zijn een aantal veelvoorkomende typen woningen en utiliteitsgebouwen doorgerekend op basis van de voorgenomen eisen voor BENG. Het document met deze referentiegebouwen kunt u downloaden onder deze opsomming.
• In 2018 werd een nieuwe bepalingsmethode voor de energieprestatie, de NTA 8800 verder ontwikkeld. Deze Nederlandse Technische Afspraak (NTA) verving de NEN 7120, de norm waarmee nog tot en met 2019 de EPC werd berekend en de BENG-eisen voor overheidsgebouwen. De NTA 8800 werd per 1 januari 2021 aangewezen in de regelgeving.
• Vanaf de 2e helft van 2018 werd software voor de NTA 8800 ontwikkeld. Die kwam in 2019 beschikbaar.
• In 2018 werd via een kostenoptimaliteitsstudie (KOS) het advies voor de concept BENG-eisen bepaald. Voor deze berekeningen is de NTA 8800 (versie september 2018) gebruikt. Dit advies staat op de webpagina van de Rijksoverheid: Kostenoptimaliteitsstudie BENG-eisen
• In 2019 volgden de wettelijke stappen om de BENG-eisen in de bouwregelgeving op te nemen. In februari begon de internetconsultatie over deze eisen. Tot 3 maart kon de markt reageren op de concept-eisen in een internetconsultatie.
• Op 21 februari 2019 was er een Algemeen Overleg over BENG, waarin 5 moties ingediend zijn en op 19 maart 2019 zijn aangenomen.
• In de periode na de internetconsultatie is de NTA 8800 in 2019 geactualiseerd. Hierin zijn zaken zoals het bepalen van de circulatieleidinglengte voor warmtapwater en ventilatiedebieten aangepast zodat deze beter aansloten op de praktijk. Hierdoor zijn de berekeningsresultaten van de kostenoptimaliteitsstudie, die ten grondslag lagen aan de BENG-eisen, voor BENG 1, BENG 2 en BENG 3 bij sommige gebouwfuncties getalsmatig veranderd. Hierop volgde een nieuw advies voor de BENG-eisen.
• De BENG 1 eisen werden aangescherpt en verder gedifferentieerd naar aanleiding van de reacties op de internetconsultatie en de door Tweede Kamer aangenomen motie.
• Minister Ollongren  stuurde een brief aan de Tweede Kamer waarin zij inging op de resultaten van de internetconsultatie en de moties in de aangescherpte en meer gedifferentieerde BENG-eisen. Daarin gaf zij ook aan wat de definitieve BENG-eisen werden.
• De Tweede Kamer besloot in de loop van 2019 over de definitieve eisen. Die stonden eind 2019 in de Staatscourant.
• Minister Knops stuurde een brief aan de Tweede Kamer waarin hij aangeeft dat de invoeringsdatum van BENG, de bepalingsmethode NTA 8800 en het nieuwe energielabel, met een half jaar iverschoof naar 1 januari 2021.
• In 2021 is het rapport 'BENG voorbeeldconcepten woningbouw' opgesteld.  Het geeft inzicht in hoe aan de BENG-eisen kan worden voldaan. Het document met de voorbeeldconcepten downloadt u onder deze opsomming.

Zodra de BENG-eisen van kracht werden, hield de energieprestatiecoëfficiënt (EPC) op te bestaan.

De nieuwe BENG-eisen

Het was aannemelijk dat de definitieve BENG-eisen zouden verschillen van de voorgenomen BENG-eisen (2015). Hierbij speelden de volgende overwegingen:

1. Een belangrijke reden is dat een nieuwe bepalingsmethode werd toegepast: de NTA 8800. In de NTA 8800 is het gehanteerde klimaatjaar geactualiseerd. Dit betekent dat er een hogere buitentemperatuur is gebruikt, omdat de gemiddelde buitentemperatuur de afgelopen jaren is gestegen. Ook is de primaire energiefactor voor elektriciteit aangepast en de kosten die gemoeid zijn met de eis om nieuwbouw aardgasvrij op te leveren. Dit heeft grote invloed. Elektriciteit wordt in de nieuwe methode beter gewaardeerd en de kosten en terugverdientijden van alternatieven, zoals een warmtepomp, wegen mee in de hoogte van de eisen.
2. Daarnaast zijn de voorgenomen eisen uit 2015 niet getoetst via een kostenoptimaliteitsstudie (KOS). Hiermee wordt getoetst of energiebesparende maatregelen worden terugverdiend. Het toetsen is een vereiste vanuit de Europese regelgeving voor het definitief bepalen van de BENG-eisen (zie ook Kamerbrief van 2015, Kamerstukken II, 2014/2015, 30 296, nr. 352). De uitkomsten van de KOS kunnen ertoe leiden dat de hoogte van de eis(en) wordt/worden aangepast.
3. Ook is in de praktijk gebleken dat de eerder voorgenomen eisen belemmeringen opleveren voor de bouw van bepaalde gebouwtypen, zoals vrijstaande huizen en hoogbouw in binnenstedelijk gebied, zie ook de uitleg in de brief aan de Tweede Kamer. Diit is vanuit het oogpunt van de woningbouwopgave ongewenst. Een andere belangrijke factor die meespeelt bij de bepaling van de hoogte van de eisen is de Wet VET die per 1 juli 2018 in werking is getreden. Deze wet regelt dat de aansluitplicht voor gas vervalt. Dit houdt in dat de context is veranderd waarmee deze oude studies zijn uitgevoerd.

Aangepaste concepteisen BENG

In 2018 is getoetst of de voorgenomen BENG-eisen op een kostenoptimaal niveau liggen. De kostenoptimaliteitsstudie is eind 2018 afgerond en gepubliceerd. Op basis van deze studie zijn er concept BENG-eisen bepaald. Hierop kon men vanaf 2 februari reageren via een internetconsultatie. De uitkomsten van de internetconsultatie zijn meegenomen in het verdere proces. De minister informeerde de Tweede Kamer over de conclusies uit de consultatie en over de aanpassingen aan de BENG-eisen. De Tweede Kamer besloot in de loop van 2019 over de definitieve eisen. Die zijn eind 2019 gepubliceerd in de Staatscourant.

Brief van minister Ollongren aan de Tweede Kamer

Downloads

Op verzoek van de markt zijn een aantal onderwerpen nader onderzocht. Bekijk onderstaande rapporten voor meer informatie.