Windfondsen in Nederland
In 2020 moet het vermogen aan windmolens op land 6000 MW zijn. Dat is afgesproken in het Energieakkoord. Provincies wijzen de gebieden aan voor windenergieprojecten. Vooral gemeenten stellen daarbij de vraag: hoe kunnen de opbrengsten van windenergieprojecten (gedeeltelijk) naar de omgeving terugvloeien?
Er zijn al projecten van burgers, coöperaties en gemeenten die hun lokale opbrengst samen hebben verdeeld. Dat gaat meestal via een gebiedsfonds.
Verdelen van de opbrengst
De gedragscode Acceptatie en Participatie Wind op Land van de Nederlandse Windenergie Associatie (NWEA) uit 2020 besteedt aandacht aan de verdeling van de opbrengsten van een windpark. Ondertekenaars van deze gedragscode stellen dat er per opgewekte MWh € 0,40 - € 0,50 voor het gebied moet zijn. Dit is een richtbedrag. Bepaalde kenmerken van een project kunnen een andere of hogere bijdrage aan het gebied rechtvaardigen. Er zijn nog geen wetten om deze opbrengstverdeling juridisch af te dwingen.
Er zijn verschillende soorten gebiedsfondsen. Soms beheert de gemeente of de dorpsraad het fonds. In andere gevallen heeft een burgercoöperatie of groep burgers uit omliggende dorpen de leiding over het fonds. Bepaalde fondsen investeren alleen in duurzame projecten. Andere fondsen stellen alleen geld beschikbaar voor projecten in de eigen omgeving.
Voorbeelden gebiedsfondsen
Bekijk 6 verschillende voorbeelden van gebiedsfondsen. Zo krijgt u een indruk van de variatie in gebiedsfondsen in Nederland.
De gemeente gaf 3 dorpsbelangenorganisaties de opdracht dorpsbewoners te vragen hoe zij over het gebiedsfonds denken. Hier kwam een voorstel uit om het beheer van het fonds over te laten aan de inwoners van de dorpen. De gemeente en de belangenorganisaties richtten daarna een stichting op. Via een oproep in de plaatselijke media gingen ze op zoek naar bestuursleden. Ieder van de 3 dorpen droeg 2 leden voor. Bij dit gebiedfonds bepaalt de omgeving zelf de verdeling van de fondsen.
De gemeente Delfzijl en Eneco legden in een contract vast dat Eneco 15 jaar lang jaarlijks € 50.000 in een gebiedsfonds stort. Deze termijn is gebaseerd op de termijn van de SDE+(+)-subsidie.
In het kort
| Actief | Ja |
| Exploitant of commercieel | Commercieel |
| Grootte windpark | 62,7 MW |
| Financiën fonds (per jaar) | € 50.000,00 |
| Financiën fonds (per opgestelde MW) | € 800,00 |
Doelen
Een project moet minstens aan onderstaande 5 voorwaarden voldoen om geld te krijgen uit het fonds:
- draagt bij aan verhoging van de leefbaarheid in de betrokken dorpen;
- draagt bij aan de verduurzaming van het gebied;
- draagt bij aan de verbetering van de ecologische kwaliteit;
- dient het maatschappelijk belang en overstijgt het persoonlijk belang van de indiener;
- heeft draagvlak onder de bewoners van het dorp waarin het project wordt gerealiseerd.
Feiten
Status: georganiseerd
Exploitant: Nuon
Opgesteld vermogen: 250 MW
Financiën fonds:
- per jaar: € 250.000,00
- per opgestelde MW: € 1.050,00
- looptijd (15 jaar): € 3.750.000,00
Beheerder fonds
Een onafhankelijke stichting. De bestuursleden zijn (nog) niet bekend.
Doel uitgaven
Leefbaarheid van de omgeving.
Vattenfall en SwifterwinT zegden jaarlijks € 10.50,00 toe per opgestelde MW in een gebiedsfonds. De huidige 74 turbines worden vervangen door 61 grotere turbines met meer vermogen.
De vastgestelde termijn van 15 jaar is gebaseerd op de termijn van de SDE+(+)-subsidie. Bewoners en ondernemers in de omgeving van het projectgebied kunnen investeren in het windpark.
In het kort
| Actief | Nee |
| Exploitant of commercieel | Coöperatie |
| Grootte windpark | 250,0 MW |
| Financiën fonds (per jaar) | € 250.000,00 |
| Financiën fonds (per opgestelde MW) | € 1.000,00 |
Doelen
- De gemeenten en de inwoners kijken samen naar de besteding van de gelden uit het gebiedsfonds.
- Bewoners en ondernemers kunnen ook op andere manieren meedoen in Windplan Blauw. De opties en instapmomenten zijn afhankelijk van de plek waar iemand woont. Bewoners en ondernemers binnen het projectgebied kunnen financieel deelnemen. Zij kunnen lid worden van Windvereniging SwifterwinT. Zij zijn dan certificaathouder van het fonds. Bewoners en ondernemers uit heel Flevoland kunnen deelnemen wanneer het park draait door geld te investeren of door obligaties te kopen. Of zij nemen stroom af van de windturbines.
Feiten
Status: georganiseerd
Exploitant: Vattenfall en SwifterwinT
Opgesteld vermogen: ca 300 MW
Financiën fonds:
- per jaar: € 315.000,00
- per opgestelde MW: € 1.050,00
- looptijd (15 jaar): € 4.725.000,00
Beheerder fonds
Een onafhankelijke stichting.
Doel uitgaven
Leefbaarheid van de omgeving.
Contactgegevens
Windpark Krammer is een burgerinitiatief van de coöperaties Zeeuwind en Deltawind. Zij zijn de oprichters en de beheerders van het windfonds. Van elke MWh die Windpark Krammer aan elektriciteit opwekt, wordt € 0,50 aan het Windfonds gedoneerd.
De vastgestelde termijn van 15 jaar is gebaseerd op de termijn van de SDE+(+)--subsidie. Bij dit windfonds geldt: hoe dichter je bij het windpark woont, hoe lager je energierekening is.
In het kort
| Actief | Ja |
| Exploitant of commercieel | Commercieel |
| Grootte windpark | 102,0 MW |
| Financiën fonds (per jaar) | € 150.000,00 |
| Financiën fonds (per opgestelde MW) | € 1.470,00 |
Doelen
- Huishoudens met groene stroom binnen een straal van 2½ kilometer van het windpark ontvangen een tegemoetkoming bij de stroomrekening. Hoe dichter iemand bij het windpark woont, hoe hoger de tegemoetkoming in de groene stroomrekening is.
- 0 - 0,5 km = € 800,00 korting per jaar
- 0,5 - 1 km = € 720,00 korting per jaar
- 1 - 1,5 km = € 480,00 korting per jaar
- 1,5 - 2,5 km = € 240,00 korting per jaar
- Het bedrag dat jaarlijks overblijft, wordt verdeeld over projecten in de 3 omliggende gemeenten. Iedere gemeente ontvangt ongeveer € 30.000,00. Het bedrag verschilt elk jaar. Dat is afhankelijk van de windopbrengst. Alleen projecten voor verduurzaming van de omgeving krijgen geld uit het Windfonds. Het windfonds gaat in eerste instantie uit van zonnepanelen op het buurthuizen in de dorpskernen. Maar verduurzaming kan ook gaan om de leefbaarheid van de omgeving.
Feiten
Status: georganiseerd
Exploitant: Zeeuwind & Deltawind
Opgesteld vermogen: 102 MW
Financiën fonds
- per jaar: € 150.000,00
- per opgestelde MW: € 1.470,00
- looptijd (15 jaar): € 2.250.000,00
Beheerder fonds
Een onafhankelijke stichting.
Doel uitgaven
Verlaging van de energie-rekening van omwonenden en verduurzaming van de omgeving.
Contactgegevens
Windpower Nijmegen doneert voor elke opgewekte MWh € 1,00 aan het omgevingsfonds. Afhankelijk van de wind levert dat per jaar ongeveer € 24.000,00 op. Bij dit omgevingsfonds investeren burgers zelf in windpark en omgeving.
Het bestuur van het omgevingsfonds bestaat uit 5 personen. 4 bestuursleden vertegenwoordigen elk één van de 4 woongebieden. Eén bestuurslid komt wel uit het gebied, maar vertegenwoordigt het hele woongebied. Bewoners kunnen hun vragen voorleggen aan of ideeën bespreken met het bestuur.
De vastgestelde termijn van 15 jaar is gebaseerd op de termijn van de SDE+(+)-subsidie.
In het kort
| Actief | Ja |
| Exploitant of commercieel | Coöperatie |
| Grootte windpark | 10,0 MW |
| Financiën fonds (per jaar) | € 24.000,00 |
| Financiën fonds (per opgestelde MW) | € 2.400,00 |
Doelen
Het omgevingsfonds geeft subsidies voor projecten en initiatieven op het gebied van:
- leefbaarheid
- duurzaamheid
- energiebesparing
- duurzame energie
- sociale samenhang
Elke 2 jaar is er een subsidieronde. Het fonds richt zich op de 4 woongebieden rondom het windpark. De gesubsidieerde projecten zijn gericht op inwoners uit meer dan één van de 4 kernen. Projecten kunnen ook voor één kern subsidie krijgen. Het streven is om op de lange termijn elke woonkern evenveel subsidie te geven.
Feiten
Status: actief
Exploitant: Windpower Nijmegen
Opgesteld vermogen: 10 MW
Financiën fonds
- per jaar: € 24.000,00
- per opgestelde MW: € 2.400,00
- looptijd (15 jaar): € 360.000,00
Beheerder fonds
Stichting met bestuur van inwoners uit de omgeving.
Doel uitgaven
Leefbaarheid van de omgeving
Contactgegevens
Windkracht Wieringermeer richt een fonds op waar zij ieder jaar € 100.000,00 in storten. In het bestuur zitten afgevaardigden van de omgeving en de initiatiefnemers. Bij dit windfonds geldt: zonder voorwaarden geld investeren in de omgeving.
De vastgestelde termijn van 15 jaar is gebaseerd op de termijn van de SDE+(+)- subsidie
In het kort
| Actief | Ja |
| Exploitant of commercieel | Commercieel |
| Grootte windpark | 400,0 MW |
| Financiën fonds (per jaar) | € 530.000,00 |
| Financiën fonds (per opgestelde MW) | € 1.325,00 |
Doelen
- Bewoners en maatschappelijke instellingen binnen een straal van 3,5 kilometer rondom de Wieringermeerpolder dienen initiatieven in voor financiering. Hieraan zijn geen voorwaarden verbonden. Het bestuur bepaalt welke initiatieven zij financieren. Zij lichten deze keus toe. Een Raad van Toezicht met overheden en initiatiefnemers controleert het bestuur.
- Omwonenden binnen een straal van 1,25 kilometer ontvangen via de Burenregeling een jaarlijks bedrag. De hoogte van het bedrag hangt af van de afstand tot de dichtstbijzijnde molen. Én van het aantal molens in de buurt. Het oorspronkelijke budget voor de Burenregeling is € 429.000,00 per jaar. Dat wordt verdeeld over ongeveer 330 huishoudens. Daarnaast is er een windafhankelijke bonus afgesproken. Bij meer wind ontvangen omwonenden meer geld, maar bij minder wind niet minder. De Burenregeling is verbonden aan woningen. Bij verhuizing gaat het recht op de regeling over op de nieuwe bewoners.
- Omwonenden kunnen ook investeren in de Poldermolen, in één van de 24 windmolens. De Poldermolen kost ongeveer € 4,5 miljoen. Dus alleen als er genoeg mensen geïnteresseerd zijn in de investering kan dit doorgaan.
Feiten
Status: georganiseerd
Exploitant: Nuon
Opgesteld vermogen: 400 MW
Financiën fonds
- per jaar: € 530.000,00
- per opgestelde MW: € 1.325,00
- looptijd (15 jaar): € 7.950.000,00
Beheerder fonds
Stichting met bestuur van inwoners uit de omgeving en de initiatiefnemers.
Doel uitgaven
Projecten realiseren in de omgeving.
Contactgegevens
Windpark Battenoert is geen nieuw windpark. Het is een uitbreiding van een bestaand windpark. Het windpark stort ieder jaar per geproduceerde MWh € 0,35 in een windfonds. Dit windfonds komt de omgeving tegemoet en schenkt een deel van de opbrengst aan de dorpsraden.
In het kort
| Actief | Ja |
| Exploitant of commercieel | Coöperatie |
| Grootte windpark | 12,2 MW |
| Financiën fonds (per jaar) | € 14.000,00 |
| Financiën fonds (per opgestelde MW) | € 1.150,00 |
Doelen
- Omwonenden van het windpark ontvangen jaarlijks € 6.500,00 per jaar.
- Het windfonds schenkt de rest van het bedrag aan de 2 dorpen in de omgeving. Het geld wordt rechtstreeks gedoneerd aan de dorpsraden. De dorpsraad in Nieuwe-Tonge kreeg in 2017 € 5.000,00 en de dorpsraad in Oude-Tonge € 2.500,00. Hiervoor gelden geen voorwaarden. De dorpsraden, de gemeente en de Coöperatie Deltawind overleggen jaarlijks over de besteding van het geschonken gedrag.
Feiten
Status: actief
Exploitant: Deltawind
Opgesteld vermogen: 12,2 MW
Financiën fonds
- per jaar: € 14.000,00
- per opgestelde MW: € 1.150,00
- looptijd (15 jaar): € 210.000,00
Beheerder fonds
Het geld wordt overgemaakt naar de dorpsraden,. Zij beheren en geven het geld uit.
Doel uitgaven
Compensatie voor de omwonenden van het windpark.
Contactgegevens
Vragen over windenergie op land?
- Ministerie van Economische Zaken en Klimaat
