"Meer effect bij horizontaal toezicht"
Veel overheidstoezicht is top-down ingericht en bestaat vooral uit controles achteraf. Bij horizontaal toezicht komt toezicht naar de voorkant en ligt het accent op samen vooruitkijken en anticiperen. Dit leidt tot meer effectiviteit én kostenbesparing. De Safety Deal pilot 'Professioneel Intern Toezicht’ (PIT) voert dit uit in de praktijk.
Vertrouwen
PIT legt de verantwoordelijkheid meer bij de bedrijven. Egbert Stremmelaar, bij de start van de Safety Deal PIT nog directeur van de Vereniging Industrieel Oppervlaktebehandelend Nederland (ION), legt uit. “Het project gaat uit van vertrouwen. Vertrouwen in het vermogen van bedrijven om een grotere rol te spelen bij de kwaliteit en veiligheid van de leefomgeving. De betrokken toezichthoudende partijen blijven met het bedrijf in gesprek. Het bedrijf toont met bewijs aan de mate waarin het ‘in control’ is op de bedrijfsprocessen. De toezichthoudende overheden toetsen of het bedrijf de juiste richting en het juiste tempo hanteert.”
Omgevingsdiensten
Ron Ooms, teammanager bij de omgevingsdienst Midden- en West-Brabant heeft ervaring met horizontaal toezicht. “We zijn ervan overtuigd dat in sommige gevallen horizontaal toezicht veel efficiënter en effectiever is. De effectiviteit van toezicht neemt toe als je minder naar de regels en meer naar de risico’s kijkt. Maar niet voor alle bedrijven is horizontaal toezicht geschikt. Bij bedrijven die het minder goed doen, moet je juist strakker handhaven en wél top-down toezicht toepassen.”
Die mening deelt ook Herbert Dekkers, directielid bij omgevingsdienst IJmond: “Slechts een deel voert werkzaamheden uit vanuit de intentie om het goed te willen doen. Dat betekent dat bij andere partijen verticaal of zelfs strafrechtelijk toezicht nodig is.”
Mentaliteits- en cultuurverandering nodig
Horizontaal toezicht leidt dus tot een verschuiving van de werkzaamheden naar die bedrijven waar toezicht echt nodig is. Dekkers: “Hiervoor is ook bij toezichthouders soms een mentaliteits- en cultuurverandering nodig. Uiteindelijk wordt het werk interessanter en stijgt de kwaliteit in de volle breedte en stijgt het maatschappelijk belang van hun werk.”
Symposium
Op 20 september 2023 is er in het Haags Congres Centrum een symposium over horizontaal toezicht, waarbij toezichthoudende overheden en bedrijven met elkaar in gesprek gaan. Meer informatie over deelname volgt op de website van Safety Delta Nederland.
Meer informatie:
Meedenken of meedoen aan deze toezichttransitie? Neem contact via svo@rvo.nl.
- Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat
