Particulieren - Kleinschalig wooncomplex realiseren
Bent u 55 jaar of ouder en heeft u weleens nagedacht met wie en waar u oud wilt worden? Bijvoorbeeld met vrienden of gelijkgestemden in een verbouwde boerderij of woonhofje, nabij familie en in uw vertrouwde omgeving?
Over 10 jaar telt Nederland 800.000 (toekomstige) ouderen meer dan nu. Veel 55-plussers wonen in een woning waar ze met kinderen woonden, maar nu te groot is. Of in een woning die niet meer passend is, omdat ze minder goed ter been zijn. Een groot deel van hen zoekt (op de termijn) in hun eigen omgeving een nieuwe en beter passende woning. Het liefst waarbij ze omringd worden door anderen zoals vrienden of kennissen. Op dit moment zijn er te weinig van dit soort woningen. Het is mogelijk dat ook in de toekomst de keuze beperkt blijft. Om die reden is het verstandig dat 55-plussers tijdig nadenken over hoe ze later willen wonen én wat ze hier zelf in kunnen betekenen.
Zelf woningen realiseren
Overweeg om samen met vrienden of gelijkgestemden een kleinschalig wooncomplex te realiseren. Door zelf het initiatief te nemen, heeft u meer vrijheid om te kiezen hoe, waar en met wie u woont en wanneer u verhuist. Deze keuzes worden dan niet voor u gemaakt. Door zelf een woonvorm te realiseren bent u bovendien niet afhankelijk van het lokale aanbod. Zo houdt u meer regie over uw leven en kunt u blijvend genieten van de dingen die u plezier geven. Een kleinschalig wooncomplex maakt het mogelijk voor particulieren om omringd door vrienden of gelijkgestemden in één gebouw of in losse huizen te wonen, zonder privacy te verliezen. Vaak zijn de woningen levensloopbestendig. In en rond het gebouw kunnen er ruimtes en voorzieningen gerealiseerd worden om te delen. Bijvoorbeeld een gemeenschappelijke ruimte om elkaar te ontmoeten, een tuin of een fietsenhok.
- Op de website van Vereniging Eigen Huis is allerlei informatie te vinden over langer zelfstandig wonen, zoals een overzicht van de verschillende vormen van gemeenschappelijk wonen voor 55-plussers.
- De Landelijke Vereniging Gemeenschappelijk wonen van Ouderen (LVGO) biedt starters veel informatie over wat gemeenschappelijk wonen inhoudt en wat er allemaal bij komt kijken.
Waarmee moet u rekening houden?
Zelf een woonproject realiseren is helaas niet gemakkelijk. Houdt u er rekening mee dat het hele traject gemiddeld 6 tot 8 jaar duurt en dat u tegen obstakels aanloopt tijdens het proces. U neemt niet alleen beslissingen over de woonvorm, maar ook over het bouwproces zelf. Een groot doorzettingsvermogen en sterk geloof in uw plan zijn onmisbaar.
Een goede tip is om een procesbegeleider in te schakelen. Deze helpt bij alle stappen, van het creëren van een groep bewoners tot aan het regelen van de bouw. In het praktijkverhaal van Ózzen Hôf leest u over hun ervaringen met de inzet van een procesbegeleider.
Stimuleringsregeling en stappenplan
Met de Stimuleringsregeling Wonen en Zorg (SWZ) kunt u de haalbaarheid van uw project laten onderzoeken als u een locatie heeft. Deze stap is belangrijk omdat het de uitvoerbaarheid van het project op orde brengt. In onderstaand stappenplan vertellen we u meer over het proces dat bij het zelf realiseren van een wooncomplex komt kijken en hoe en wanneer u de subsidie aanvraagt.
Hoe gaat u van start?
Wat betekent het om in een woongemeenschap te wonen? Welke vormen bestaan er? Waar moet je allemaal rekening mee houden? De website van de LVGO helpt u op weg.
Weet u nog niet of een gezamenlijke woonvorm wat voor u is? Vul de vragenlijst van de LVGO in en ontdek welke wensen en persoonlijke eigenschappen bijdragen aan een geschikte 'match'.
Voor (nieuwe) initiatiefnemers kan het erg prettig zijn om in gesprek te gaan met anderen die al verder zijn. Om inspiratie op te doen, advies te vragen of te leren van andermans fouten en successen. Hier is een lijst met onder meer particuliere initiatiefnemers die open staan om andere initiatiefnemers te ondersteunen. Zij hebben allen gebruikgemaakt van de stimuleringsregeling.
Ziet u het idee zitten om een gemeenschappelijke woonvorm te realiseren? Nodig mensen uit waarmee u zou willen wonen en bespreek samen de wensen en ideeën.
Lijkt het u echt wat? Zet samen met uw nieuwe buren de gezamenlijke uitgangpunten op papier voor de te realiseren woonvorm. Tijdens de looptijd van het project bieden deze uitgangspunten duidelijkheid en houvast. Let op: tijdens het project kan er weleens wat veranderen, dit vraagt enige flexibiliteit en dus is het belangrijk om hier vooraf rekening mee te houden. Op de website van LVGO vindt u praktische handreikingen om u op weg te helpen. Bijvoorbeeld: hoe krijgt u iedereen op één lijn en waaraan kunt u denken bij de oprichting?
Wanneer u een prettige groep nieuwe buren hebt verzameld, richt u een stichting of vereniging op. Voor deze rechtsvorm bent u tussen de € 400 en € 1.000 kwijt aan notariskosten.
Situatie 1
Bent u eigenaar van de locatie? Ga dan naar situatie 2.
Heeft u nog geen geschikte locatie? Wees creatief: zoek bijvoorbeeld naar leegstaande scholen, gebouwen of kerken. U kunt bij de gemeente navragen waar het gebouw in beheer is. Wellicht is het beschikbaar voor uw plan. Overleg daarover met de gemeenteambtenaar die zich bezighoudt met de 'woonzorgvisie' van de gemeente:
a. Is het gebouw of de grond in beheer van de gemeente? En is het beschikbaar voor uw plan? Laat de gemeente dit in een officiële brief van burgemeester en wethouders vastleggen. Dit document heeft u later nodig voor het aanvragen van de subsidie.
b. Is het gebouw of de grond niet in beheer van de gemeente? Vraag dan om een officiële brief van burgemeester en wethouders waarin bevestigd wordt dat zij zich samen met u gaan inspannen om deze locatie beschikbaar te stellen voor een 'woonzorgarrangement-functie'.
Situatie 2
Bent u eigenaar van de locatie? Wanneer u in aanmerking wilt komen voor een subsidie van RVO is het belangrijk het eigendomsbewijs mee te sturen.
Let op: om voor de subsidie van RVO in aanmerking te komen, mag deze officiële brief van de gemeente niet ouder zijn dan 1 jaar.
Tip: Is al deze materie nieuw voor u? Neem een procesgeleider in de arm.
Om zelf de eerste stappen te zetten in het onderzoeken van de haalbaarheid van het project, kunt u de checklist van Platform 31 gebruiken.
De haalbaarheid van het project echt grondig onderzoeken, met behulp van een gespecialiseerd bureau, doet u met financiële ondersteuning van de Stimuleringsregeling Wonen en Zorg (SWZ). Check de voorwaarden van de SWZ-subsidie.
Is het project haalbaar? Gefeliciteerd! U kunt aan de slag met het projectplan voor het ontwikkelen van een woonzorgarrangement en het voorbereiden van de bouw.
Loopt u tegen zaken aan of kunt u wat inspiratie gebruiken? Neem dan eens contact op met bestaande particuliere initiatieven. Dit zijn vaak enthousiaste groepen mensen die andere particulieren te woord staan bij vragen. Op de website van LVGO vindt u een overzicht van initiatieven bekend bij deze organisatie. Bekijk ook eens deze lijst met (particuliere) initiatiefnemers die gebruikmaakten van de SWZ en andere particuliere initiatiefnemers willen ondersteunen.
Praktijkvoorbeelden
Het Vriendenerf
Het Vriendenerf is een woonproject waarbij het accent ligt op zelfstandig wonen in duurzame en geschakelde koophuizen op een ruim erf. De bewoners delen een aantal voorzieningen zoals een werkplaats, tuinschuur en hobbyruimte. Ook is er een grote gemeenschappelijke ruimte.
Ózzen Hôf
Ózzen Hôf (bekijk de Facebookpagina) is een woonhofje in het centrum van Horst en bestaat uit 8 gelijkvloerse levensloopbestendige koopwoningen met een gemeenschappelijke tuin en ontmoetingsruimte. Ondanks de hoge mate van privacy, hebben de bewoners ook afgesproken oog voor elkaar te hebben, te helpen waar nodig en 'samen te delen'.
Ecodorp Allemansland
Ecodorp Allemansland is een sociocratische ecologische woongemeenschap in de omgeving van Deurne. Het ecodorp is samengesteld uit jonge en oude bewoners en draait om wonen in het groen. De gemeenschap bestaat uit relatief kleine, duurzame woningen. Bewoners onderhouden samen een moestuin, kruidentuin en dierenweide onderhouden.
SWZ steunt Buitengewoon
Bekijk de video over Buitengewoon, het initiatief van een groep enthousiaste particulieren (55-plussers).
Verder interessant
Ook in de volgende fases van uw woonzorgarrangement biedt de Stimuleringsregeling Wonen en Zorg financiële ondersteuning in de vorm van een lening. Deze helpt u bijvoorbeeld bij de voorbereidingskosten die bij uw project komen kijken. Op de pagina van deze regeling vindt u ook praktijkverhalen van andere woon(zorg)projecten die gebruikmaakten van de stimuleringsregeling.
Tip: verdiep u naast de SWZ ook eens in andere subsidies, zoals de Stimuleringsregeling ontmoetingsruimten in ouderenhuisvesting (SOO) van Rijksdienst voor Ondernemend Nederland.
Sommige initiatiefnemers maken bij de start van hun plannen een website en/of social media-profielen aan. Zo houden zij partijen in omgeving van de woonlocatie makkelijk op de hoogte over de plannen en de vorderingen voor de te realiseren woonvorm.
