Kansen voor elektrificatie in de voedings- en genotsmiddelenindustrie
Nederland heeft de opgave om de uitstoot van CO2 in 2030 met 55% terug te brengen ten opzichte van 1990. Daarna mag in 2050 vrijwel geen CO2 meer worden uitgestoten.
Voor de industrie is elektrificatie een belangrijke maatregel om de uitstoot van CO2 terug te brengen. Dat is vooral te danken aan verdere verduurzaming van de geproduceerde elektriciteit via windmolens en zonnepanelen. Daarnaast biedt elektrificatie de mogelijkheid om de energie-efficiëntie van processen te verbeteren.
Kansen
De combinatie van koel- en warmteprocessen in de voedings- en genotmiddelen industrie biedt kansen voor elektrificatie. Door elektrificatie kunnen deze processen slim met elkaar verbonden worden.
Warmte uit het koelproces kan worden hergebruikt en opgewaardeerd om opnieuw in te zetten in het productieproces. Dit leidt tot energiebesparing in het hele proces en vermindering van CO2-uitstoot.
Vroegtijdig de kansen en mogelijkheden in kaart brengen leidt tot een structurele optimalisatie en verduurzaming van het proces. Hiermee kunnen investeringen slim en kosteneffectief gedaan worden in de komende periode.
Aanpak
Door het adviesbureau KWA bedrijfsadviseurs is een vijfpadenplan opgesteld om uiteindelijk tot een CO2-neutrale bedrijfsvoering te komen. Het stap voor stap beoordelen en uitvoeren van de vijf paden leidt tot CO2-uitstootvermindering en verbetering van de energie-efficiëntie. De uitvoering van de 5 paden kunt u afstemmen op de investeringsruimte en ambitie van het bedrijf.
In de figuur is te zien dat op tijdstip 0 de inkoop van energie leidt tot CO2 emissie. Naar mate de stappen 1 t/m 5 worden toegepast in de tijd is er minder inkoop van energie nodig tot het punt waar volledig CO2 neutraal kan worden geproduceerd.
Op dit punt is het energiegebruik en de opwekking van groene energie met elkaar in balans. De verschillende stappen worden hieronder toegelicht.
- Energie efficiëntie: pas energie-efficiëntiemaatregelen toe om het energiegebruik te verminderen. Zoek hierbij aansluiting bij geldende verplichtingen die voor u als bedrijf gelden. Bijvoorbeeld de EED-auditplicht en de onderzoeksplicht.
- Procesanalyse: analyseer het proces en kijk waar het beter of anders kan. Dit kan bijvoorbeeld door middel van het in kaart brengen van warmtestromen en uitwisseling met een 'pinch' analyse. Vraag je af of een processtap bij die temperatuur echt nodig is. Vervolgens stel je de vraag of stoom, koeling, perslucht, etc. niet anders kan worden ingevuld. Bijvoorbeeld met een warmtepomp voor de processen tot 90 °C.
- Onderhoud en nieuwbouw: inventariseer van tevoren hoe het totale proces efficiënter en energiezuiniger kan worden gemaakt als de komende jaren productiemachines en/of utiliteiten worden vervangen. Daardoor kunnen aanpassingen in het proces op natuurlijke momenten worden uitgevoerd. Neem bij de afweging van nieuwe technieken ook het onderhoud mee. Bijvoorbeeld een extra condensor plaatsen bij vervanging van de koelinstallatie zorgt dat restwarmte in de toekomst beschikbaar is voor andere processen.
- Procesinnovatie: ga na of bepaalde producten of processtappen in de toekomst kunnen vervallen of veranderen.
- Duurzame energie: bekijk de mogelijkheden voor eigen opwek van duurzame energie. Dit kan energie uit zowel zon, wind als biomassa zijn.
Uitvoering
Het vijfpadenplan kan worden uitgewerkt met behulp van de onderstaande stappen:
- Maak een overzicht van de processtappen en zet deze in een matrix.
- Bepaal wanneer apparatuur en machines vervangen gaan worden door technische levensduur, uitbreiding, etc.
- Definieer de energievraag en de benodigde temperatuur.
- Analyseer wat er voor deze processtap werkelijk nodig is; uitkomst kan een alternatieve processtap zijn, het combineren van stappen of zelfs het vervallen van stappen.
- Kan restwarmte uit het proces weer in het proces of eventueel elders teruggekoppeld/gebruikt worden?
- Wordt warmte met aardgas opgewekt (bijvoorbeeld stoom) en kan dit met andere technieken efficiënter en duurzamer, bijvoorbeeld met warmtepompen?
- Zijn er koelprocessen die direct teruggekoppeld kunnen worden? Vindt eventuele proceskoeling wel op het juiste temperatuurniveau plaats?
- Kunnen koelinstallaties gecombineerd en geoptimaliseerd worden en kan de condensorwarmte worden uitgekoppeld/hergebruikt en verhoogd worden met een warmtepomp voor andere processtappen?
- Maak een nieuw toekomstig overzicht van processtappen.
Het uitwerken van deze stappen levert een optimale planning op voor het verduurzamen van het productieproces voor de komende periode.
Het vijfpadenplan biedt een handvat voor een structurele aanpak, waarbij rekening wordt gehouden met de investeringsruimte van het bedrijf.
